اگر با مصرف الکل این نشانه‌ها را دارید، مصرف را متوقف کنید
زیاده‌روی می‌تواند شما را در معرض خطر اعتیاد و سوء‌مصرف الکل قرار دهد
تحریریه اعتیاد
بسیاری از افراد به خصوص در کشورهایی که مصرف مشروبات الکلی در آنها آزاد است، معمولاً آخر هفته‌ها دور هم جمع می‌شوند و مشروب می‌نوشند. این عادت در دوره قرنطینه‌های ناشی از همه‌گیری ویروس کووید-۱۹ حتی فراگیرتر و بیشتر هم شد. به طوری که آمار مصرف الکل و تبعات ناشی از آن از جمله اعتیاد به الکل و مرگ و میر بالا رفت و تبدیل به معضلی اجتماعی شد.
در فرهنگی که نوشیدن مشروب در آن آزاد است، این عادت می‌تواند شب‌نشینی‌ها و دور هم جمع‌شدن‌های دوستانه و خانوادگی را ویژه و مفرح کند، اما طبعاً عواقبی دارد که نمی‌توان به سادگی از آنها گذشت. گاهی این عواقب به رغم نشانه‌های هشداردهنده‌ای که دارد، دقیقاً به دلیل سرخوشی‌ای که با خود می‌آورد، به چشم مصرف‌کننده نمی‌آید، در حالی که در واقع دارد آسیب‌های جدی به او وارد می‌کند. نشانه‌هایی بعد از مصرف که باید آنها را جدی گرفت و از خطرات احتمالی جلوگیری کرد.
اگر مشروب به شما انرژی می‌دهد شاید زنگ خطری برای شما باشد
بسیاری در فرهنگ مصرف آزادانه مشروبات الکلی بر این باورند که یک لیوان شراب یا آبجو می‌تواند در پایان روز خستگی‌شان را برطرف کند، آرام‌شان کند. اما اگر حتی با همین میزان الکل انرژی زیادی در آنها به وجود آید، شاید بهتر است از مصرف آن صرف‌نظر کنند.
جوزف ولپیچلی، متخصص اعتیاد، در این باره می‌گوید: «تحقیقات نشان می‌دهد کسانی که بعد از مصرف اندکی مشروب انرژی زیادی را در خود احساس می‌کنند، در معرض خطر مصرف مشکل‌ساز الکل هستند.»
به عبارت دیگر، اگر مشروب به جای آرام کردن شما پر انرژی‌تان می‌کند، می‌تواند مسئله‌ساز شود.
البته افزایش انرژی بر اثر مصرف مشروب نیست که مشکل است، این می‌تواند منجر به بروز رفتار خطرناک و نگران‌کننده در شما شود. به عنوان مثال، اگر آن افزایش انرژی ممکن است باعث شود شما تمام بطری مشروب را تمام کنید، یعنی امکان دارد وارد مسیر خطرناکی شوید. ولپیچلی می‌گوید: «اگر می‌بینید که در صورت مصرف مشروب میل‌تان به نوشیدن بیشتر می‌شود، شما در معرض خطر ابتلا به اعتیاد به الکل هستید.»
در مجله اعتیاد بيشتر بخوانید
درمان اعتیاد به الکل یا الکلیسم
تفریح و شادی بدون مشروب ممکن است
چگونه مصرف الکل چرخه خواب و بیداری را مختل می‌کند
مردم در دوران همه‌گیری کووید بیشتر مشروب مصرف می‌کنند
همان‌طور که اشاره شد، در کشورهایی که مصرف مشروب در آنها آزاد است، در دوران همه‌گیری مصرف الکل با افزایش زیادی مواجه بوده است. به گفته دنیل هاچمن، روانشناس و خالق یک برنامه آنلاین درمان اعتیاد، همه‌گیری باعث شده است شصت درصد افراد بیشتر مشروب مصرف کنند.
او می‌گوید «اضطراب و ملال» که در دوران همه‌گیری و قرنطینه‌های همگانی در مردم به وجود آمد، مهم‌ترین عامل افزایش مصرف مشروب در جهان بوده است. «خیلی از ما مجبور شدیم در خانه بمانیم یا تنها باشیم یا میان خانواده حتی بهنجار، و این ما را از محیط و روابط سالم دور نگه داشت.»
به گفته هاچمن، در کسانی که مشروب مصرف می‌کنند، سریع نوشیدن یک شات مشروب یا سریع رفتن سراغ شات یا حتی لیوان دوم، که می‌تواند نتیجه افزایش انرژی باشد، لزوماً به این معنا نیست که فرد مصرف‌کننده در معرض خطر ابتلا به مشکلات ناشی از نوشیدن الکل مثل اعتیاد است. اما او توجه مصرف‌کنندگان را به این نکته جلب می‌کند که راجع به این موضوع فکر کنند که چه چیز باعث می‌شود شات یا لیوان مشروب‌شان را زود تمام کنند و بروند سراغ بعدی. «خوب است صادقانه از خودتان بپرسید که آیا این رفتار شما نشان از مشکل بزرگ‌تری دارد.»
افزایش مصرف مشروبات الکلی بعد از اپیدمی کرونا
عمق لکه ننگ اعتیاد بر پیشانی معتاد
خواستن نظر یک نزدیک در این‌باره شاید رهگشا باشد، شاید هم فاجعه‌بار
حالا پرسشی که اینجا مطرح می‌شود این است. چطور می‌توانید بفهمید بالا رفتن انرژی در شما بعد از مصرف یک یا دو شات چیزی است که باید نگرانش باشید؟ هاچمن توصیه می‌کند: «اگر نمی‌دانید مصرف مشروب در شما مسئله‌ساز است یا نه، از آنها که به‌شان اعتماد دارید بپرسد و درباره رفتارتان بازخورد بگیرید. نزدیک‌ترین افراد به شما می‌توانند چیزهایی زیادی را درباره‌تان به‌تان بگویند، مثلاً تأثیراتی که متوجهش می‌شوند، محرکه‌های رفتاری، مثل کار یا یک سری روابط، یا اینکه آیا اصلا جای نگرانی هست یا نه.»
البته هاچمن اخطار می‌دهد که بهتر است این پرسش زمانی مطرح شود که رابطه شما با آن فرد نزدیک در صلح است، نه وقتی دارید بحث می‌کنید و این قانون را هم باید بگذارید که «اگر پاسخ صادقانه شنیدید به او حمله نکنید.»
البته در اجتماعاتی که مصرف الکل در آنها آزاد است، کم کردن یا قطع مصرف الکل چندان کار آسانی هم نیست. چرا که، چنانچه ورونیکا وای، روان‌درمانگر و پایه‌گذار برنامه هوشیاری Soberfull، می‌گوید: «بزرگ‌ترین مانعی که بر سر راه افرادی که می‌خواهند مصرف مشروب خود را کم یا قطع کنند وجود دارد این است که جامعه ممکن است با آنها همراهی نکنند. چرا که جامعه به طور کلی تنها مصرف الکل را بهترین راه برای خوشگذرانی میداند. وقتی کسی مشروب نمی‌نوشد، دیگران این را به خودشان می‌گیرند. وقتی میان آنها بنشینی و مصرف‌کننده نباشی چون معتقدی که مشروب مسئله‌ساز است، دیگری با خودش فکر می‌کند پس من هم مشکل‌سازم؟ یعنی مشروب خوردن من مشکل ایجاد می‌کند؟ سخت‌شان می‌شود.»
رویکردهای مختلفی نسبت به قطع مصرف مشروب وجود دارد
با این تفاسیر، اگر در همین اجتماعات شما بخواهید مصرف مشروب‌تان را کم یا به‌کل قطع کنید، بهترین راه چیست؟ به گفته هاچمن، برنامه‌های دوازده‌قدمی مثل الکلی‌های گمنام یکی از گزینه‌هاست. اما شاید برای همه لازم نباشد.
هاچمن می‌گوید: «بر خلاف این باور عمومی که اعتیاد به الکل را یک بیماری ابدی و پیش‌رونده میداند که وخیم‌تر می‌شود و هرگز خود شخص مبتلا نمی‌تواند به تنهایی آن را حل کند، آمارها از جمعیت قابل توجهی حاکی از آن است که سوء‌مصرف مشروب معمولاً به مرور زمان از بین می‌رود.»
او تأکید می‌کند که رمزش این است که اشخاص در خودشان دلایل پنهان مشروب‌خواری را پیدا کنند. «اگر شما همچنان برای تحمل کردن چالش‌های زندگی به مشروب پناه می‌برید، توقع زیادی از خودتان است که مصرف کنترل‌شده داشته باشید… اگر به دلایل و انگیزه‌های پنهانی خود بنگرید، مسئله مصرف مشروب خود به خود حل می‌شود.»
این را هم در نظر داشته باشید که با اینکه بعضی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف متعادل مشروب می‌تواند برای سلامتی مفید باشد، پژوهش‌های دیگری هم وجود دارد که می‌گویند سالم‌ترین شکل مصرف الکل به‌کل ننوشیدن است.»
دکتر سارا چرچ، روانشناس اعتیاد و پایه‌گذار و مدیر اجرایی Wholeview Wellness، می‌گوید: «نزدیک به چهل و پنج درصد مراجعات به اورژانس تا اندازه‌ای یا مستقیماً به خاطر مصرف الکل است» و به جز این، «مصرف مشروب در درازمدت هم خطراتی از جمله خطر ابتلا به سرطان و تأثیرات شناختی مثل زوال عقل یا جنون را نیز با خود به همراه دارد.»
به گفته چرچ، افراد می‌توانند رویکردهای مختلفی را در ترک مشروب در پیش بگیرند. «برای عده‌ای تکنیک‌های شناختی مفید است، مثلاً وقتی وسوسه می‌شوند بنوشند به انگیزه‌هایی که می‌تواند آنها را از این کار بازدارد یا عواقب منفی‌اش فکر می‌کنند. بعضی‌ها با تکنیک‌های رفتاری راحت هستند، مثلاً از رفتن پیش افراد یا به مکان‌هایی که ممکن است تحریک‌شان کند پرهیز می‌کنند، پیاده‌روی می‌کنند یا دویدن را امتحان می‌کنند. به عده‌ای هم دارو جواب می‌دهد. شما می‌توانید یک روش را امتحان کنید و اگر موفق نبود، بروید سراغ نقشه‌ای دیگر یا اصلاً روش دیگری را به روش فعلی‌تان اضافه کنید. در نهایت، خودتان استراتژی‌ها یا ترکیبی از تکنیک‌ها را پیدا می‌کنید که برایتان مفید واقع شود.»