
آیا ملاتونین، داروی مکمل خواب اعتیادآور است؟
ملاتونین هورمون خواب است که بهطور طبیعی در مغز ترشح میشود، بهبدن هشدار میدهد که وقت خواب است.اما بسیاری قرص ملاتونین را برای بهخواب رفتن مصرف میکنند
دوپامین یک پیامرسان عصبی است که لذتبخش، شادیآفرین و امیدبخش است
در دنیای امروز بسیاری از رفتارهای ما متأثر از سوء استفاده از کارکرد دوپامین است. بسیاری از رفتارهای معتاد گونهای که ما امروز دچارش هستیم، به جز مشکلات فیزیکی و روحیای که ممکن است به طور طبیعی و بر اثر عوامل ژنتیک در ما وجود داشته باشد، نتیجهی سوء استفادهی صاحبان قدرت، تولیدکنندگان و برآوردهکنندگان نیازهای روزانه و طبیعی ما از کارکرد دوپامین در بدن ماست.
شان پارکر، اولین مدیر شبکهی اجتماعی فیسبوک (که در سال 2005 از این سمت استعفا داد) در سال 2018 اعتراف کرد که شبکهی اجتماعی قرار بود منجر به اتحاد ما شود، نه اینکه حواسمان را پرت کند. او گفت که فکر اولیه این بود که شبکهی اجتماعی میخواهد وقت ما را به طور آگاهانه به خود اختصاص دهد. اما معماران فیسبوک برای رسیدن به این هدف از «آسیبپذیری روان انسان» سوء استفاده کردند. در واقع با ایجاد گزینههایی لایک و کامنت برای ما هر بار به کاربران کمی دوپامین میدهند.
دوپامین (dopamine) به زبان شاعرانه آن انگیزهی حیات است که لذتبخش، شادیآفرین، امیدبخش و عامل بقاست. به زبان علمی یکی از پیامرسانهای عصبی است که ارتباط مستقیمی با حال عمومی و احساس لذت و یک سری احساسات دیگر در ما دارد. کار این پیامرسانها این است که اطمینان حاصل کنند قلب همچنان میزند و ریه همچنان نفس میکشد. کارکرد آن به این شکل است که به عنوان مثال به ما میگوید کی باید آب بنوشیم. خیلیها از نقش این پیامرسان در تعدیل سیستم رفتاری انگیزشی و پاداشی آگاهند. با افزایش بیش از حد دوپامین و آزاد شدن آن در بدن فرد حس خوب پیدا میکند و همین حس خوب او را تحریک و ترغیب میکند که دوباره آن رفتار (به وجود آورندهی حس خوب) را تکرار کند.
برخی از مواد غذایی باعث افزایش دوپامین در بدن میشوند
در واقع دوپامین محرک رفتارهایی است که امکان بقا را بیشتر میکند، مثل خوردن غذاهای پر کالری. از جمله رفتارها و کارکردهای فیزیکی که تحت تأثیر آن قرار میگیرند، میتوان به هضم غذا، حافظه و تمرکز، عملکرد پانکراس و تنظیم انسولین، یادگیری، انگیزه، ضربان قلب، عملکرد رگهای خونی و جریان خون، عملکرد کلیه، شیرسازی، خواب، روحیه، توجه، کنترل تهوع و استفراغ، پردازش درد و حرکت اشاره کرد.
دوپامین متعلق به خانوادهی پیامرسانهای کاتکولآمین است که جزو هورمونهای جنگ و گریز محسوب شده و در مغز و همچنین از غدد فوق کلیوی یا غدههای آدرنال آزاد میشود. هورمون جنگ یا گریز در واکنش به ادراک ما (و سایر جانوران) نسبت به موقعیتهای خطرناک، حمله و یا در اقدام برای نجات خود ترشح میشود. وقتی دوپامین آزاد میشود، پیامرسانهای عصبی مثل هورمون عمل میکنند. یاختههای عصبیای که ازآن به عنوان پیامرسان اصلی خود استفاده میکنند، بیشتر در بخش میانی مغز قرار دارند و نقش مهمی را در کنترل مهارتهای حرکتی و دادههای حسی و … ایفا میکنند.
بعد از بیخوابی بدن شما برای مبارزه با استرس و اضطراب ناشی از آن، به مقدار زیادی هورمون کورتیزول تولید خواهد کرد که باعث احساس بیقراری و اضطراب میشود
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
افسردگی تنها دلیل الکلیسم من نبود
از اعتیاد به قمار و درمانش چه میدانی؟
دوپامین در موقعیتهایی که ما لذت را تجربه میکنیم، ترشح میشود. فعالیتهایی که منجر به آزاد شدن آن میشود، فعالیتهایی است برای بقا یا شیوههای مقابله (با احساساتی چون استرس). هر چقدر این رفتارها تکرار شود، امکان بروز و ماندگاریاش بیشتر میشود. از جمله مواد و رفتارهایی که منجر به آزاد شدن این پیام رسان در ما میشود، میتوان به غذا، رابطهی جنسی، (مصرف) داروهای تفننی مثل الکل، کافئین و …، مسکنها، گوش دادن به موسیقی و ورزش اشاره کرد.
دوپامین نقش مهمی در سلامت فیزیکی و رفتاری ما دارد. هم میتواند بروز رفتارهایی را در ما تقویت کند که در ما و سلامت ما تأثیرات مثبت بر جای میگذارد (مثل خواب و ورزش) و هم تأثیرات منفی (مثل خوردن زیاد غذای ناسالم، سوء مصرف داروهای ایپوئیدی و اعتیاد).
فعالیتهایی زیادی وجود دارد که منجر به افزایش دوپامین در مغز میشود، اما به سلامت ما در درازمدت کمکی نمیکند. البته اقداماتی هم وجود دارد که هم آن را افزایش میدهد و هم سلامتمان را بهبود میبخشد، این اقدامات میتواند در ما رفتارهای خوب به وجود آورد و حال عمومیمان را بهتر کند. از جمله فعالیتهایی که به صورت طبیعی منجر به افزایش دوپامین در بدن میشوند:
حالا دیگر آگاهی از نقش این پیام رسان عصبی در اعتیاد بالا رفته است. به همان اندازه که ایجاد تعادل در مصرف و ترشح دوپامین میتواند منجر به فعالیتهای ضامن بقا و سلامت ما شود، منجر به رفتارهای خودویرانگر در ما نیز میشود. چه اعتیاد به غذاهای چرب و شیرین باشد، چه سکس، الکل یا مواد، نقش دوپامین یکسان است. مواد اعتیادزدا، دوپامین بسیار زیادی به مغز میرسانند و در عین حال باعث میشوند که گیرندههای آن نسبت به دوپامین خنثی شوند. بنابراین برای تجربهی دوبارهی آن حس خوبی که مواد اعتیادزا به وجود میآورد، نیاز به دوپامین بیشتری خواهد بود و به این شکل «اعتیاد» به وجود میآید.
اختلال و بیقاعدگی در ترشح دوپامین یعنی مغز یا آن را کم ترشح میکند یا زیاد. کمبود دوپامین میتواند باعث بروز بیماریهایی چون پارکینسون، اسکیزوفرنی و افسردگی شود. اعتیاد به شکر و مواد هم به مرور زمان منجر به کاهش دوپامین میشود. از جمله علائم کمبود دوپامین در ما میتوان به کاهش هوشیاری، شادی و انگیزه، خستگی، دمدمی مزاجی، ملالت، کاهش یا افزایش وزن، اختلال در میل جنسی و توانایی تمرکز اشاره کرد.
افزایش بیش از حد دوپامین منجر به افزایش بیش از اندازهی میل جنسی، اضطراب، اختلال در خواب، انرژی مازاد، جنون، استرس و همچنین افزایش توانایی تمرکز و یادگیری شود.
نویسنده: آزاده اتحاد
refrences : Has dopamine got us hooked on tech
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.
ملاتونین هورمون خواب است که بهطور طبیعی در مغز ترشح میشود، بهبدن هشدار میدهد که وقت خواب است.اما بسیاری قرص ملاتونین را برای بهخواب رفتن مصرف میکنند
اعتیاد در چند مرحله اتفاق میافتد. اولش پاداشدهنده است و منجر به تکرار مصرف میشود ولی در نهایت عدم مصرف با خود اضطراب و یک حالت هیجانی منفی میآورد
چرا بعضی از مردم قادرند از الکل یا یا مواد مخدر بطور متعادل استفاده کنند طوری که اثری به سلامتی یا روابط خانوادگی آنها نمی گذارد ولی بعضی دیگر افراط میکنند
تجارت غیرقانونی مواد مخدر در سراسر جهان به بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار میرسد. براساس آمار سازمان ملل افغانستان همچنان بزرگترین تولید کننده مواد در جهان است
نظرات