بیتوته کوتاهی میان رخوت و مرگ

در راه مبارزه با پدیده موادمخدر، آنچه بیشتر در رسانه های ما انعکاس یافته دیدگاه های پلیسی، روانشناسی و پزشکی است و کمتر دیدگاه های مبتنی بر علوم اجتماعی و جامعه شناسی به چشم می خورد.

مسعود اشرف گنجوی جامعه شناس از منظری یکسره متفاوت به ماجرا می نگرد. او می گوید: اگر از درک های سطحی و عوامانه در یک سو و فرافکنی پدیده اعتیاد و موادمخدر بر یک توطئه خارجی خود را کنار بکشیم، موضوع موادمخدر و مبارزه با آن یک امر چندوجهی و چندعلتی است، بنابراین اگر بخواهیم از جاروجنجال های سیاسی، اخلاقی و نظامی سازی زندگی اجتماعی دور باشیم، ضروری است که در موضوع موادمخدر درنگ بیشتری کنیم و افق دید خود را گسترده تر سازیم.

با اینکه صبح زود از خانه بیرون زدم، اما باز هم گرفتار ترافیک پرحجم تهران شدم، گره کور ترافیک گویا بازشدنی نیست، اتومبیل ها لاک پشتی حرکت می کنند، صدای بوق ممتد راننده های کلافه هم مزید علت شده تا آَشفته بازاری ایجاد شود. تا میدان راه آهن مسافت زیادی باقی نمانده است، چند نفر از مسافران از راننده شرکت واحد می خواهند در اتوبوس را باز کند تا مسافت باقی مانده را پیاده طی کنند. از اتوبوس بیرون می زنم، ازدحام جمعیت در اطراف پارک میدان راه آهن توجهم را جلب می کند، به جمعیت نزدیک می شوم، سرکی می کشم، جوانکی کنار پیاده رو گویا حین تزریق موادمخدر جان سپرده این را مردم می گویند. پتوی کثیفی روی سرش کشیده اند، جابه جا سکه های مختلف اطراف میت خودنمایی می کند…

مامور نیروی انتظامی که در محل حاضر شده از مردم می خواهد صحنه را ترک کنند.

دیرگاهی است که معضل موادمخدر و اعتیاد، پنجه بر چهره جامعه مان می کشد و صحنه های نازیبا می آفریند. اخبار رسانه ها مملو از اثرات مخرب این پدیده بر زندگی شهروندان شده و ذکر حواشی آن شاید ملال خاطر را در پی داشته باشد. صحبت ها و راهکارها بسیار است، اما معضل به قوت خود باقی است، پدیده نامبارک اعتیاد، جامعه جوان ایرانی را سخت تهدید می کند و نگرانی ها فزاینده است. آنگاه که قاچاقچیان با ساخت و عرضه موادمخدر و نوپدید، فعالیت های نوآورانه خود را به جامعه ما عرضه می کنند، به نظر می رسد مقامات مسئول و نهادهای ذی ربط نیز در مبارزه با موادمخدر باید در جست وجوی نوآوری و شیوه ها و راهکارهای جدید باشند.

● موادمخدر صنعتی، دام جدید سوداگران مرگ

برای سالیان متمادی، نهایت سوءاستفاده از موادمخدر را می شد در مصرف تریاک، حشیش، شیره و مشتقات و ترکیبات آنها جست وجو کرد، پیچیده ترین ماده مخدر آن روزها هروئین بود که به علت بالا بودن قیمت، قشرهای خاصی مبادرت به استعمال آن می کردند و شیوع آن گستردگی نداشت، اما این روزها ترکیبات پیچیده و شیمیایی که در لابراتوارهای مجهز قاچاقچیان بین المللی موادمخدر در کشورهای افغانستان و پاکستان تولید می شود، با قیمت های نازل و اثرات مهلک، به سوی کشورمان سرازیر شده و موجی از نگرانی ها را موجب شده است.

کراک، شیشه، کریستال، قرص های روان گردان، کوکائین و… از جمله موادمخدری هستند که با ترکیبات پیچیده شیمیایی، اثرات مخرب و ماندگاری بر روح و روان و جسم مصرف کنندگان بر جای می گذارند.

در این میان، کراک سم مهلکی است که متاسفانه چون تخم علف هرز، در جای جای جامعه ایرانی پراکنده شده، این ماده مهلک با ۷۰ درصد تخریب و اعتیاد جسمی، سومین ماده مخدر پرمصرف و دومین مخدر مرگ آور در کشور ما است.

دکتر حیدر اکبری، پزشک و درمانگر سوءمصرف موادمخدر در پاسخ به پرسش خبرنگار آتیه درمورد ترکیبات کراک، می گوید: آنچه که به عنوان کراک در بازارهای زیرزمینی و پنهان بین افراد رد و بدل می شود، به واقع کراک خیابانی است، یعنی هروئین با درجه خلوص بالا. آنچه که در کشورهای آمریکایی و اروپایی، از آن با نام کراک یاد می شود و حاوی مقادیر معتنابهی ماده مخدر کوکائین است در کشور ما وجود ندارد، بلکه آنچه ما دیدیم و بررسی کردیم ماده مخدر هروئین با درجه خلوص بالا است.
دکتر اکبری، در ادامه با هشدار به مسئولان کشور درمورد چاره اندیشی برای مقابله با شیوع موادمخدر شیمیایی یا صنعتی به گزارشگر آتیه، می گوید: واقعاً مصرف کراک ویرانگر است، این ماده مخدر بافت های داخلی بدن را به شدت تخریب می کند، باعث پوکی استخوان و شکستگی های پیاپی معتادان می شود و از آنجا که سیکل اعتیاد این ماده مخدر کوتاه مدت و شدید است، فرد معتاد به کراک، به ورطه اعتیاد تزریقی می افتد و آنگاه بستر شیوع بیماری های مهلک فراهم می شود. عموماً عفونت های شدید در محل تزریق به وجود می آید و فرد دچار فروپاشی جسمی می شود.

 

برای سالیان متمادی، نهایت سوءاستفاده از موادمخدر را می شد در مصرف تریاک، حشیش، شیره و مشتقات و ترکیبات آنها جست وجو کرد،
اما این روزها ترکیبات پیچیده و شیمیایی که در لابراتوارهای مجهز قاچاقچیان بین المللی تولید میشود، با قیمت های نازل و اثرات مهلک،
به سوی کشورمان سرازیر شده و موجی از نگرانی ها را موجب شده است

● چشم ها را باید شست، جور دیگر باید دید

در راه مبارزه با پدیده موادمخدر، آنچه بیشتر در رسانه های ما انعکاس یافته دیدگاه های پلیسی، روانشناسی و پزشکی است و کمتر دیدگاه های مبتنی بر علوم اجتماعی و جامعه شناسی به چشم می خورد.

مسعود اشرف گنجوی جامعه شناس در گفت وگو با خبرنگار آتیه از منظری یکسره متفاوت به ماجرا می نگرد. او می گوید: اگر از درک های سطحی و عوامانه در یک سو و فرافکنی پدیده اعتیاد و موادمخدر بر یک توطئه خارجی خود را کنار بکشیم، موضوع موادمخدر و مبارزه با آن یک امر چندوجهی و چندعلتی است، بنابراین اگر بخواهیم از جاروجنجال های سیاسی، اخلاقی و نظامی سازی زندگی اجتماعی دور باشیم، ضروری است که در موضوع موادمخدر درنگ بیشتری کنیم و افق دید خود را گسترده تر سازیم.

او ادامه می دهد: همینطور لازم است گریبان خود را از تحلیل های تاریخی و گسترش جغرافیایی و بینش های روانشناسانه رها کنیم. اما از دیدگاه جامعه شناسی کارکردگرا می توان و باید برای موضوع موادمخدر در جامعه نگرش عمیق و راهکاری ملی و مؤثر ارائه داد، بنابراین ضروری است درمورد علت های مختلف این صنعت مخوف درنگ کرد.

این جامعه شناس می گوید: موادمخدر دیگر صنعتی عالم گیر است. شاهد مدعا شیوع و سرازیرشدن موادمخدر صنعتی و بکارگیری لابراتوارهای پیشرفته و متخصصان کارکشته علم شیمی در راه تولید مواد مهلک مخدر صنعتی شامل انواع کراک، کریستال، شابو و قرص های روانگردان است.

او می گوید: قاچاق موادمخدر مهم ترین بخش فعالیت شبکه های مافیایی جهان است و اما سایر بخش ها را نیز باید مدنظر قرار داد، مانند مواد رادیواکتیو، قاچاق اعضای بدن انسان، مهاجرت های غیرقانونی، فحشا، آدم ربایی و…

مسعود اشرف صحبت های خود را اینگونه پی می گیرد: قاچاق مواد مخدر یک تجارت درجه اول است، نفوذ مافیا در لایه های مختلف تصمیم گیری و تصمیم سازی یک خطر واقعی است تا حدی که قانونی شدن و منطقی شدن راه های مقابله با مواد افیونی و پذیرش این حقیقت از سوی دولت ها، شاید بزرگ ترین خطری است که گروه های سازمان یافته جنایی باید با آن مقابله کنند. آنها می توانند روی بی خردی سیاسی و اخلاق نابه جای دولت هایی تکیه کنند که از پذیرش مهم ترین جنبه این مساله، یعنی اصل تقاضا محرک عرضه است – اجتناب می کنند. بنابراین وجود زخم های روانی که زندگی روزمره بر مردم وارد می کند، نیاز به مصرف موادمخدر را گسترش خواهد داد و مافیای سازمان یافته جهانی، راه های لازم را برای تامین این تقاضا پیدا خواهد کرد.

● آگهی های رنگارنگ، پول های بی حساب و کتاب

ترک اعتیاد با روش های سریع و فوق سریع، ترک همراه با ایجاد نفرت دایمی، کلینیک روان درمانی و مراقبت های ویژه با کادر مجرب، ترک مواد با استفاده از آمپول های فوق سری، ترک اعتیاد با شربت گیاهی همراه فرمول ویژه و محرمانه، استفاده از روش یو .آر.ا.دی و آر.ا.دی برای ترک سوپر سریع طی دو روز! درمان مؤثر اعتیاد با حجامت و هزاران آگهی جور و واجور که روزانه در رسانه های مختلف شاهد آن هستیم. اعتیاد در بستر جامعه ما خانه گزیده و رهایی از آن دشوار است.

دکتر مسعود ثقفی نیا، متخصص درد و بیهوشی است، او چند سالی است که در بخش درمان اعتیاد فعالیت می کند. وقتی راجع به آگهی های ریز و درشت ترک اعتیاد از او سئوال می کنم، می گوید: نکته خوبی را مطرح کرده اید ، اما به هرحال این یک واقعیت است، هرچند تلخ باشد. در جامعه ما طبق آمارهای رسمی ۵/۳ میلیون معتاد وجود دارد، حال اگر خانواده هایی را که درگیر مشکلات این افراد هستند به شمار بیاوریم شاید بالغ بر ده تا دوازده میلیون نفر را نگران و زخم خورده این پدیده شوم می یابیم، طبیعی است که این خیل عظیم برای درمان و اقدامات ترک همه جور هزینه ای را متقبل شوند، بنابراین چشم انداز مالی وسوسه انگیزی پیش روی گروه های مختلف و به طور عمده پزشکان و روانشناسان قرار دارد، ازاین رو ممکن است افرادی باشند که درجهت مطامع مالی خود سوءاستفاده کنند، مشکل ما نبود نظارت است.

این پزشک متخصص بیهوشی می گوید: درمورد اقدامات درمانی نمی توان به ضرس قاطع سخن به میان آورد. یک روش ممکن است درمورد یک فرد مؤثر باشد و در مورد دیگری مؤثر نباشد. روش ها مختلف است از ترک با روش های پیچیده بیهوشی گرفته تا مثلاً فلان عطار یا دلاک که مدعی حجامت درمانی است، مردم باید آموزش ببینند و نهادهای مسئول مثل وزارت بهداشت نظارت کنند.

وقتی از دکتر ثقفی نیا می خواهیم یک کلینیک درمانی را برای تهیه گزارش میدانی پیشنهاد کند، همکارش دکتر عزیز محمدی را به من معرفی می کند. با دکتر عزیز محمدی تماس می گیرم و هماهنگ می کنم تا در یکی از کلینیک ها او و روش های درمانی اش را از نزدیک ببینم. قبول می کند به این شرط که به طور ناشناس به درمانگاه بروم و یکراست سراغ او را بگیرم، می گوید به هرحال متولیان کلینیک حضور یک خبرنگار را برنمی تابند…

عصر روز پنجشنبه مهمان دکتر عزیز محمدی در یکی از کلینیک های ترک اعتیاد واقع در شرق تهران هستیم. دکتر عزیز محمدی تا ساعتی بعد مراجعه کننده ندارد و این فرصتی است تا نظرات او را راجع به معضل اعتیاد در کشورمان جویا شوم.

او می گوید: وضعیت کشورمان بحرانی است واقعاً این را عرض می کنم مسئولان دیگر نباید به فکر مصلحت اندیشی باشند، باید خانواده ها را هشیار کنیم پدیده موادمخدر جوانان ما را نشانه رفته و فضاهای حضور آنان را آلوده ساخته است.

او می گوید: الان هرجا که پاتوق و محل تجمع جوانان است، افراد توزیع کننده که به آنان ساقی می گویند حاضرند. در پارک ها، دانشگاه ها حتی اماکن ورزشی مثل استادیوم ها سوداگران مرگ حضور دارند و نکته مهم و هشداردهنده موادی است که در اختیار بچه های ما قرار می دهند، دیگر بحث بنگ و حشیش و تریاک نیست، مواد صنعتی مثل کراک، پان کراک، شیشه و کریستال است که دست به دست می شود، مواد مهلک که افراد را دچار تزلزل و فروپاشی روانی و جسمانی می کند و مقابله با آن بسیار دشوار است.

از دکتر عزیز محمدی می پرسم بیشتر مراجعه کنندگان شما چه طیفی هستند؟ می گوید: از همه طیف و همه گروه های سنی، اما بیشتر جوانان مراجعه می کنند و متاسفانه بسیاری از آنان تحصیلکرده و از خانواده های آبرومند هستند.

دکتر عزیز محمدی می گوید: بسیاری از مراجعه کنندگان ما فشارهای زیادی را متحمل می شوند، باور نمی کنید طی روزهای اخیر مراجعه کنندگان زیادی از کارکنان چند شرکت خودروسازی داشته ام، عمدتاً فشارهای مهلکی را از نظر کاری تحمل می کنند، آنان برای کسب انرژی و غلبه بر خستگی همه راه ها را از جمله موادمخدر تجربه می کنند و متاسفانه به دام می افتند.

در حین گفت وگو با دکتر عزیز محمدی منشی کلینیک اعلام می کند مراجعه کننده دارد، دکتر عزیز محمدی به من می گوید شخصی که الان می بینید اصل جنس است! لختی بعد امیر ۲۲ ساله وارد می شود، دکتر عزیز محمدی مرا همکار روانشناس خود معرفی می کند و اینگونه حساسیتی ایجاد نمی شود. به زودی درمی یابیم به کراک اعتیاد پیدا کرده، ۲ بار ترک کرده و مجدداً به سوی مصرف مواد روی آورده است.

می گوید: از تمکن مالی بالایی برخوردار است، اما تنهایی یک دم رهایش نمی کند.

دکتر عزیز محمدی از علت اعتیاد دوباره او می پرسد، امیر می گوید نامزدم ترکم کرد و من فشار عصبی زیادی را متحمل شدم…

از وضعیت خانوادگی امیر می پرسم، می گوید برادرم در خارج از کشور به سر می برد، کارهای من هم درست شده به زودی من هم رهسپار خارج از کشور می شوم، پدرم کارخانه قطعه سازی خودرو دارد و هیچ گاه محدودیت مالی نداشته ام، اما باور کنید بارها افسوس خانواده های فقیر این محله را خورده ام، آنها فقیرند اما از کانون گرم خانواده برخوردارند، شب ها دور هم جمع می شوند، شام می خورند، رفت و آمد می کنند، اما من رها شده ام، پدرم فکر می کند چون به من پول زیادی می دهد وظایف خود را به نحو احسن انجام داده و من آدم متوقعی هستم، اما مشکل من از جنس دیگری است…

● درمان اعتیاد با روش های سنتی

آنکه شیران را کند روبه مزاج
اعتیاد است، اعتیاد است، اعتیاد!!

پیرمرد این را می گوید و تن به تیغ حاج آقا می دهد، حاج آقا سینکی بازنشسته نیروی هوایی است، خودش می گوید ۳۰ سال خدمت کردم، ۳۰ سال هم هست که بازنشسته شدم در این مدت کارهای مختلفی کردم، چند سالی هم هست که حجامت می کنم از او می پرسم این کار دخالت در کار پزشکی محسوب نمی شود؟ می گوید: نه خیر! پیش حاج آقا دکتر رفیعی این کار را یاد گرفته ام و تجربه اندوزی کرده ام. سینکی به پیرمردی که چهار زانو نشسته، پیراهنش را بالا زده و پشت به او رو به دیوار آماده حجامت است، اشاره می کند و می گوید: این بابا مواد مصرف می کنه، دیابت داره، خونش مثل قیر سیاهه، من با این حجامت نجاتش می دم، خون او را تصفیه می کنم، اما یک عده آدم اتو کشیده در تلویزیون ظاهر می شوند و به ما فحش می دهند.

منبع : هفته نامه آتیه/ احمد حقیقی