مواد روان‌گردان چیست و چرا انگ به حساب می‌آید؟
انواع مرسوم مواد روان‌گردان
تحریریه اعتیاد
مواد روان‌گردان چیست؟ مواد روان گردان (یا سایکدلیک) در دسته‌ای از مواد مخدر قرار می‌گیرند که به مصرف‌کننده در مدت‌زمانی مشخص توهم می‌دهد، که بیشتر توهم تصویری است و گاهی هم صوتی. این مطلب به این سه موضوع می‌پردازد؛ روان‌گردان‌ها چیستند، چرا افراد مصرف‌شان می‌کنند و چرا مصرف‌شان انگ است.
تاریخچه مصرف مواد روان‌گردان
بر اساس آنچه رسانه‌های غربی می‌گویند قدمت مصرف روان‌گردان‌ها Psychedelics به جنبش کانترکالچر (ضد فرهنگ) دهه هفتاد میلادی برمی‌گردد، زمانی که آرتیست‌ها و موزیسین‌ها برای داشتن و تقویت قوه خلاقه این مواد را مصرف می‌کردند. این همان‌طور که اشاره شد، ادعای رسانه‌های غربی است. وگرنه، تاریخ محبوبیت حشیش و ماری‌جوانا را هم به همین دوره نسبت می‌دهند، در حالی که اسناد تاریخی نشان می‌دهد که مصرف این گیاه وهم‌آلود ریشه عمیق‌تری در تاریخ زندگی بشر دارد. (به حشاشیون مراجعه کنید.)
به هر حال، هر دو دسته در وهله نخست برای سربازان جنگ تجویز می‌شدند، و گویا هنوز هم در مناطقی می‌شوند. در ابتدای دهه 1970، ال‌اس‌دی (یا اسید) وارد فرهنگ عامه شد. هنرمندان و فعالان در اثر بی‌اعتمادی نسبت به داروها و گفتمانی که بر سر سلامت روانی به راه افتاده بود، شروع کردند به کشف دنیای ال‌اس‌دی و اثراتش.
دکتر رونالد لینگ به خاطر انتقاد تندی که نسبت به صنعت سلامت روان داشت، روانپزشک جنجالی سرشناس و یکی از اولین کسانی بود که برای درمان اختلال مصرف مواد و دوقطبی از ال‌اس‌دی استفاده کرد. پژوهش لینگ درباره روانپزشکی و انتقاداتش نسبت به این حوزه در دهه‌های 1970 و 1980 شهرت او را لکه‌دار کرد.
دکتر لینگ، به‌رغم تفکر عمومی پیچیده‌ای که نسبت به او وجود داشت، در مجله‌های معروف مد روز حضور داشت و حتی زمانی مشاور گروه موسیقی بیتلز هم بود؛ بسیاری دیدگاه‌های او را درباره سلامت روان و گزینه‌های جایگزین دارویی قبول داشتند.
در حالی که تفکر عمومی نسبت به مصرف مواد و داروهای روان‌گردان دچار دودستگی بود، آمدن نسخه سوم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM-III) در دهه 1980 خبر از گرایشی مجدد به تشخیص بیماری‌های روانی و ارائه راهکارهای دارویی سنتی داد.
آتش ننگ روان‌گرادن‌ها را شعله‌ورشد
تفکر عمومی دوگانه نسبت به مصرف مواد روان‌گردان تحت تأثیر «جنگ با مواد مخدر» قرار گرفت. این عبارت به قوانین و اقدامات سرسختانه نیکسون، رئیس جمهور ایالات متحده، برای جریمه کسانی اشاره دارد که در دوران ریاست‌جمهوری او مواد می‌فروختند و مصرف می‌کردند. دولت وقت این قانون را با تاکتیک‌های مختلفی اجرا کرد، از جمله افزایش تعداد سازمان‌های فدرال کنترل مواد مخدر و صدور محکومیت‌های اجباری. یک منبع نزدیک به نیکسون اعتراف کرده که جنگ با مواد مخدر در واقع تلاش دولت برای از بین بردن قدرت جوامع سیاهپوست و مخالفان این کمپین بود. و این اعمال محدودیت با ربط دادن مصرف مواد مخدر به هر یک از این اجتماعات به عنوان بهانه‌ای برای جریمه کردن‌شان و در نهایت توقف پیشرفت‌های این افراد انجام شد.
این تاکتیک‌ها در دهه 1980، وقتی که رونالد ریگان رئیس جمهور امریکا شد، به اوج خود رسید. دولت ریگان، به خاطر ترس والدین از مصرف ماری‌جوانا میان نوجوان، در محکوم کردن جرایم غیرخشونت‌بار مرتبط با مواد مخدر حتی سختگیرانه‌تر رفتار کرد. دولت از هیچ گونه جرم مرتبط با مواد مخدر به هیچ وجه نمی‌گذشت و رسانه‌ها سیاهپوستان را اغلب به عنوان مصرف‌کننده کراک کوکائین نشان می‌دادند. این دوره خانمان‌سوز بود و باعث شد خانواده و اجتماعات بر اثر سیاست‌های اجرایی پلیس از هم متلاشی شوند.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
مواد توهم زا: قارچ سحرآمیز یا داروی شیطان
ورزش همراه با مشاوره، ابزار مهمی در فرایند بهبودی است
اعتیاد، سوء مصرف و درمان ال‌اس‌دی
انواع مرسوم مواد روان‌گردان
روان‌گردان‌ها مواد توهم‌زایی هستند که عموماً باعث می‌شوند افراد تجربه‌هایی داشته باشند که آنها را تا اندازه‌ای از واقعیت جدا می‌کند.
انواع مرسوم روان‌گردان‌ها عبارتند از:
ام‌دی‌ام‌ای (MDMA)
ال‌اسی‌دی
آیاهواسکا (یک نوع دمنوش روان‌گردان)
سیلوسایبین
ایبوگین (نوعی گیاه)
چرا افراد مواد و داروی روان‌گردان مصرف می‌کنند؟
انسان‌ها به دلایل مختلفی داروی روان‌گردان استفاده می‌کنند که عبارتند از:
مصرف تفریحی
عده‌ای برای تفریح مواد روان‌گردان مصرف می‌کنند، مثلاً برای جدا شدن از واقعیت یا تقویت قوه خلاقه خود. اما میل به جدا شدن از واقعیت شاید به مشکلات سلامت روان افراد هم ربط داشته باشد؛ اینکه بسیاری از افرادی که به لحاظ روحی دچار مشکل هستند، برای رهایی از درد و رنج خود به مصرف مواد روی بیاورند، بسیار مرسوم است.
درمان به کمک مواد روان‌گردان
یک دلیل دیگر برای مصرف مواد روان‌گردان می‌تواند استفاده از روان‌درمانی به کمک روان‌گردان‌ها باشد. این شکلی از رون‌درمانی است که به صورت بالینی ثابت شده می‌تواند علائم اختلال وسواسی–جبری، اختلال استرس ناشی از تجربه‌ای تلخ و اختلالات سوء‌مصرف مواد را کاهش دهد. حتی می‌تواند در کاهش علائم منفی سلامت روان افرادی که مبتلا به بیماری‌های کشنده هستند، مفید واقع شود.
مصرف روان‌گردان‌ها در قالب روان‌درمانی کاملاً با مصرف تفریحی آن متفاوت است. وقتی روش روان‌درمانی با کمک روان‌گردان‌ها را اتخاذ می‌کنید، داروها در محیطی کنترل‌شده برای شما در تجویز می‌شود. این یعنی یک مقدار مشخصی از ماده تجویزی به بیمار که در محیطی ساکت و آرام قرار دارد، داده می‌شود.
یک متخصص حرفه‌ای سلامت روان هم در دوره درمانی در کنار او خواهد بود. در همین حین که بیمار استراحت می‌کند و به اثرات مواد توجه می‌کند، از او خواسته می‌شود هر زمان که می‌خواهد با تراپیست آزادانه صحبت کند. این یعنی بیمار به‌تدریج برای آغاز گفتاردرمانی آماده می‌شود.
چرا روان‌گردان‌ها انگ محسوب می‌شوند؟
روان‌گردان‌ها که در حال حاضر از سوی دولت ایالات متحده خلاف محسوب می‌شوند، در افکار عمومی به شدت انگ به حساب می‌آیند. در نتیجه، کسانی که به هر دلیلی این مواد را مصرف می‌کنند، برای آنکه کسی قضاوت‌شان نکند، آن را پنهان می‌کنند. این مواد در عین حال برای امتیازات روان‌درمانی‌اش، اطلاعات نادرستی که درباره‌اش وجود دارد و پافشاری‌ای که بر انگ بودنش وجود دارد، زیر ذره‌بین است.
یکی از دلایل انگ یا نادرست بودن مصرف روان‌گردان‌ها خطراتی است که در هضم آنها وجود دارد. حتی با وجود امتیازات روان‌درمانی این مواد، بعضی متخصصان سلامت روان نگران اثرات جانبی این روان‌گردان‌ها هستند.
خطرات احتمالی ناشی از مصرف روان‌گردان‌ها
به عنوان مثال، سال 2021 تحقیقی روی دیدگاه‌ها و نظرات روانشناسان درباره مصرف درمانی مواد روان‌گردان انجام شد که نشان داد عموماً از این روش درمانی حمایت می‌شود اما نگرانی‌های بر سر خطرات شناختی احتمالی آن وجود دارد.
بسیاری از خطرات ناشی از مصرف این مواد به مصرف تفریحی آن برمی‌گردد. به عنوان مثال، وقتی روان‌گردان‌ها به طور منظم و بدون اهداف درمانی استفاده شوند، خطر اختلال ادراک پایدار توهم‌زا (HPDD) وجود دارد. کسانی که از این اختلال رنج می‌برند، اساساً تأثیرات سفر سایکدلیک‌شان (به مدت‌زمان و تجربیاتی که فرد بعد از مصرف یک دارو یا ماده روان‌گران از سر می‌گذارند، می‌گویند سفر سایکدلیک) را تا مدتی طولانی، گاهی حتی تا ابد، تجربه می‌کنند.
در واقع، نشانه‌های کلیشه‌ای افرادی که به سوء‌مصرف داروهای روان‌گران دچارند، اغلب به همین وضعیت اشاره دارد.
نقش عزت نفس در گرایش به مصرف مواد‌مخدر و الکل چیست؟
چرا باید نگران مصرف ماری‌جوانا در میان جوانان باشیم
جوانان بیشتر برای فرار از مشکلات مواد مصرف می‌کنند، نه تفریح
مردم از این واهمه دارند که تحت تأثیر مواد روان‌گردان چه اتفاقی می‌افتد
یک خطر دیگر مواد روان‌گردان ترس از آسیب زدن به خود یا دیگران در زمان نشئگی حاصل از مصرف این مواد است. مثلاً مفهوم ارتفاع بعد از مصرف بعضی مواد روان‌گردان (مثل قارچ) در ذهن افراد تغییر می‌کند؛ همه‌چیز نزدیک‌تر و در دسترس‌تر به نظر می‌رسد. بنابراین فرد می‌ترسد که خودش را از ارتفاعی که بر اثر مصرف روان‌گردان به خود نزدیک می‌بیند، پرت کند. یا همین خطر را برای دیگری داشته باشد. اما در مصرف درمانی این داروها خطر زیادی وجود ندارد. این به این خاطر است که در محیطی کنترل‌شده و تحت نظارت افراد متخصص و حرفه‌ای انجام می‌شود، و اگر بیمار واکنشی غیرعادی از خود نشان دهد، مسئولان درمان او به سرعت به مشکل رسیدگی می‌کنند و اوضاع را تحت کنترل می‌آورند.
چرا انگ مصرف روان‌گردان‌ها از مشروب بیشتر است؟
با وجود شواهدی که نشان می‌دهد مواد روان‌گردان خاصیت درمانی دارند، مصرف آنها از مصرف مشروب بیشتر انگ محسوب می‌شود؛ با اینکه خطرات ناشی از مصرف روان‌گردان‌ها به مراتب کمتر از مشروب است. به عنوان مثال، نرخ اختلالات سلامت روان و خودکشی میان فرادی که ال‌اس‌دی مصرف کرده‌اند، در مقایسه با مصرف‌کنندگان مشروب به مراتب کمتر است.
در سال 2019 بیست و هشت درصد تمام مرگ و میرهای ناشی از تصادف در ایالات متحده به خاطر رانندگی در مستی بوده است. علاوه بر این، مشروب سومین عامل قابل پیشگیری مرگ در ایالات متحده هم هست.
مصرف قانونی مواد روان‌گردان
در حال حاضر در ایالات متحده مصرف مواد روان‌گردان تنها در شرایطی قانونی است که در قالب آزمایش بالینی انجام شود. در غیر این صورت، هر گونه مصرف تفریحی این مواد می‌تواند برای مصرف‌کننده حکم زندان به همراه داشته باشد.
ترجمه مجله اعتیاد: آزاده اتحاد