انواع اعتیاد به موادی که فکرش را هم نمی‌کنید
۵ عامل اعتیادآور اما قانونی! آن هم به مواد مجاز
بسیاری از مردم تصور می‌کنند که انواع اعتیاد تنها در مورد مواد مخدر مطرح است؛ مثلا اعتیاد به تریاک، اعتیاد به هروئین، اعتیاد به شیشه و غیره. پزشکان و درمان‌گران بیماری اعتیاد نظری جز این دارند. در چند دهه اخیر محققان درباره اثر اعتیاد بر سیستم عصبی بدن، مطالعات زیادی انجام داده‌اند و دریافته‌اند که بسیاری از رفتارها، مواد خوراکی و حتی موادی که وارد بدن نمی‌شوند اما فرد در طول زندگی عملکرد مشخصی را برای آنها دارد، اعتیادآوراند.
جالب این‌جاست که بیشتر مردم مواد اعتیادآور و بیماری اعتیاد را به قاچاق و قاچاقی ربط می‌دهند اما بیماری اعتیاد می‌تواند تنها در چارچوب استفاده شما از تلفن همراه یا برخی غذاهای به‌خصوص مثلا شیرینی‌جات یا چیپس‌های ترد باشد. بنابراین در این مطلب انواع اعتیاد به مواد مجاز را بررسی کردیم تا اگر شما هم به آنها معتاد شده‌اید؛ هرچه سریع‌تر برای درمان بیماری‌تان از مددکار یا پزشک کمک بگیرید.
انواع اعتیاد فقط شامل مواد مخدر نیست
در کشور ما بیشتر در مورد قاچاق مواد مخدر و مبارزه با این تجارت کثیف، سخنوری میشود اما کافی است سری به مراکز ترک اعتیاد بزنید یا مقالات علمی پژوهشی دانشکده‌های علوم پزشکی و روانشناسی را مطالعه کنید تا متوجه شوید در کشور تمامی انواع اعتیاد به مواد مخدر و سایر عوامل اعتیادآور، وجود دارد.
انواع اعتیاد را بشناسید
اگر بخواهیم دسته بندی مشخصی از انواع اعتیاد داشته باشیم، ابتدا بهتر است بدانیم که اعتیاد در اثر ورود برخی ترکیبات شیمیایی طبیعی یا صنعتی به بدن ایجاد میشود. این مواد اعتیاد آور در سیستم عصبی انسان به جای انتقال دهنده‌های عصبی عمل می‌کنند و سبب تغییر عملکرد و رفتار فرد میشوند.
انواع عوامل اعتیاد آور
مواد اعتیادآور شیمیایی: مخدرها، داروهای آرام‌بخش، محرک‌ها، مواد توهم‌زا و داروهای استروئیدی – اعتیاد به سیگار و الکل نیز در این دسته می‌گنجد.
عوامل اعتیادآور عادی و قانونی: این عوامل در اثر استفاده بیش از حد سبب احساس خوشی و آرامش در فرد میشوند و فرد رفتار اعتیادگونه به آنها پیدا می‌کند. بنابراین اگر به آنها معتاد شود دیگر بدون استفاده از آنها یا انجام آن عمل، احساس آرامش و لذت نمی‌کند. قمار و اعتیاد به نزدیکی به جنس مخالف هم در این دسته می‌گنجد اما امروز در مجله اعتیاد به عوامل اعتیادآوری از این دسته می‌پردازیم که کاملا عادی و قانونی‌اند و در زندگی روزمره با آنها سرو کار دارید.
انواع اعتیاد به مواد مجاز و قانونی
اگر بررسی این فهرست را ادامه دهید، شاید دریابید که شما هم اعتیاد دارید و برای درمان آن باید از یک روانپزشک یا روانشناس کمک بگیرید.
تست اعتیاد به تلفن همراه، بزن ببین معتادی؟
1) تلفن همراه
اگر هر روز صبح که چشم‌تان را باز می‌کنید، به جای بررسی برنامه‌روزانه‌تان یا ارتباط معنوی با وجدان خودتان یا خداوند، سریع گوشی تلفن همراه‌تان را بر می‌دارید و در شبکه‌های اجتماعی یا انواع پیام‌رسان می‌چرخید، احتمالا به تلفن همراه‌تان اعتیاد دارید، دیگر نشانه‌های اعتیاد به تلفن همراه عبارتند از:
- چک کردن گوشی هر چند دقیقه یک بار
- عصبی شدن در صورت قطع اینترنت
- استفاده و چرخیدن در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی هنگام حضور در جمع
- کنار گذاشن تفریحات مفید و پرتحرک و اختصاص آن زمان به تلفن همراه
می‌دانستید اعتیاد به موبایل اضطراب می‌آورد؟
2) کافئین
کافئین یکی از مواد شیمیایی طبیعی است که هیچ‌کجا مصرف آن منع قانونی ندارد اما انواع نوشیدنی‌های کافئین‌دار از جمله قهوه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌توانند سیستم عصبی شما را کاملا به خود وابسته کنند و اگر کافئین مصرف نکنید، قطعا تمرکز خود را از دست می‌دهید، عصبی می‌شوید و سر درد می‌گیرید.
3) مواد غذایی
بسیاری از مواد غذایی فرآوری‌شده اعتیادآوراند. همان مکانیزم عمل شیمیایی و رفتاری که مواد مخدر در مغز و عملکرد شما ایجاد می‌کنند؛ خوراکی‌هایی که حالت شور، چرب و شیرین دارند هم در سیستم اعصاب شما به وجود می‌آورند. شاید تصور کسانی که با عجله تخمه می‌شکنند، حالت اعتیادگونه این رفتار برای‌تان مجسم سازد؛ اما اعتیاد غذایی واقعا وجود دارد. ازجمله این مواد عبارتند از:
- مواد غذایی شور
- شیرینی‌جات، دسرها و بستنی
- خوراکی‌های چرب چرب از جمله فست‌فود
- خوراکی‌های صدادار مثل چیپس ترد
- تنقلات
- تخمه شکستن
- شکلات
4) خریدهای افراطی
بسیاری از افراد به خرید اعتیاد دارند. این اعتیاد رفتاری مختص خانم‌ها نیست که در مرکز خرید، کفش و لباس بخرند. مثلا ممکن است:
- یک آقای میان‌سال به خرید ابزارآلات اعتیاد پیدا کند
- برخی افراد خریدهای اعتیاد گونه‌‌ای از سمسارها دارند
- فروشندگان ضایعات اجناسی را به صورت اعتیادگونه می‌خرند
تمام این رفتارها با الگوی اعتیاد برای ترشح دوپامین در مغز است و اگر انجام نشود، فرد معتاد به خرید عصبی و تحریک‌پذیر میشود.
5) عمل های زیبایی
بسیاری از عمل‌های زیبایی می‌توانند سبب رفتار اعتیادگونه شوند. در این مورد هم عمل‌های جراحی مهم‌اند هم روش‌های آرایشی. مثلا:
- مراجعه برای تغییر ظاهر و فیزیک بدن توسط جراحی پلاستیک باشند
- کارهای کوچک‌‌تر برای زیبایی مثل: برنزه کردن، رنگ مو، ژل زدن یا طراحی ناخن
در اعتیاد به زیبایی فرد به صورت غیرعادی برای انجام این خدمات به آرایشگاه‌ها یا کلینیک‌های زیبایی مراجعه می‌کند. در صورتی که اگر اعتیادش درمان شود، شاید هیچ نیازی به این اعمال نداشته باشد.
در پایان
درمان انواع اعتیاد می‌تواند با کمک و حمایت خانواده و کادر درمان به بهترین نحو ممکن انجام شود. با این حال این شمایید که قدم اول را بر می‌دارید؛ پس باید رفتار اعتیادگونه خود را بشناسید و بپذیرید که مشکل دارید. در ادامه برای حل این مشکل کمک بگیرید. حتی رفتار اعتیادگونه در مورد ورزش کردن هم باید به کمک روانپزشک و روانشناس حل شود؛ باورش سخت است اما همه ساله، مواردی از این اعتیاد هم به درمان‌گران مراجعه می‌کنند؛ پس از اعتیاد خود خجالت نکشید و برای درمانش اقدام کنید.
نگارنده: یاسمین ثریا
منبع: webmd
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید:
اعتیاد به فضای مجازی درمان دارد؟
از اعتیاد به قمار و شرط‌بندی چه می‌دانید؟
آشنایی با روش‌های تشخیص اعتیاد در 5 دقیقه