سلامت عقل را به ما برگردان
تا دوباره بتوانیم درست فکر کنیم
تحریریه اعتیاد
یکی از مراحل برنامه دوازده قدمی که برداشت‌های نادرست زیادی از آن می‌شود قدم دوم است که می‌گوید: «به این باور رسیدیم که قدرتی فراتر از ما می‌تواند سلامت عقل را به ما برگرداند.»
وقتی پذیرفتید که در برابر مواد مخدر یا الکل ناتوان هستید و زندگی‌تان غیر قابل کنترل شده است، در مرحله بعد باید سلامت عقلتان را دوباره به دست بیاورید. این به این معنا نیست که کاملاً دیوانه شده‌اید و باید با روپوش مخصوص دیوانگان در تیمارستان بستری شوید. اگرچه این تصویر ذهنی یک استعاره عالی برای این است که ببینید وقتی ولع (craving) یا میل شدید برانگیخته شود چه اتفاقی می‌افتد. در انجمن الکلی‌های گمنام این میل شدید را ویار می‌گویند.
حس دیوانگی که بیشتر افراد در دوران اعتیاد آن را تجربه می‌کنند پیش از اینکه حتی مواد یا الکل مصرف کنند به وجود می‌آید. بله، مردم می‌توانند در اثر مصرف مواد یا الکل از نظر ذهنی ناپایدار شوند. اما دیوانگی واقعی زمانی رخ می‌دهد که احساس می‌کنند راهی غیر از مصرف مواد و نوشیدن الکل ندارند. در این نقطه است که حساسیت بدن و وسواس ذهن، کنترل را در دست گرفته‌اند. اینجاست که فرد معتاد به مواد باید قدم دوم را بردارد. در این مرحله می‌توانید پیش از آنکه الکل یا مواد را انتخاب کنید، دوباره به سلامت عقل برگردید.
به یک نیروی برتر اعتماد کنید
ممکن است قسمت سلامت عقل و نیروی برتر در قدم دوم کمی گیج‌کننده باشد. مردم تصور می‌کنند برای اینکه با یک قدرت برتر ارتباط بگیرند باید مذهبی شوند، اما اصلاً چنین چیزی صحت ندارد. مذهب به این معناست که فرد باید از یک مجموعه قوانین خاص پیروی کند تا در کلیسا پذیرفته شود. نیروی برتر برداشتی از درک خود فرد است، که این یعنی مختص او و باورهای اوست. منظور این است که کسی را پیدا کنید که از اعتیاد قوی‌تر باشد تا در فرایند هوشیاری راهنمای شما باشد. اعتقاد به خدا الزامی نیست، هر چند در جلسات بهبودی می‌بینید که افراد قدرت برترشان را «خدا» می‌نامند. بسیاری از آنها هم از انرژی‌درمانی، طبیعت یا یوگا برای ارتباط با نیروی برتر از خودشان استفاده می‌کنند. هر چیزی که باعث آرام کردن وضعیت‌های استرس‌زا شود می‌تواند یک قدرت برتر باشد.
سلامت عقل در کتاب بزرگ الکلی‌های گمنام
نکته اصلی برای درک یک متن این است که با اصطلاحاتی که نویسنده استفاده می‌کند کنار بیایید و آنها را بپذیرید. در اتاق‌های انجمن ایای درباره اصطلاح سلامت عقلی سوءتفاهم زیادی وجود دارد. به‌نظر بیل ویلسون منظور از اصطلاح سلامت عقل در صفحه سی و هفتم کتاب بزرگ، توانایی درست فکر کردن است.
بیل ویلسون از کارهای جیم بنگاه‌دار به عنوان مصداقی برای بی‌عقلی استفاده می‌کند. جیم فکر می‌کرد اگر ویسکی را با شیر مخلوط کند دیگر نوشیدن آن اشکالی ندارد. به همین خاطر جیم بنگاه‌دار شخصیت مورد علاقه من در متن‌های ایای است. تفکر جیم، اوج عقلانیت غیر منطقی است، جیم نمی‌تواند درست فکر کند.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
روایت یک الکلی سابق از آزمون و خطای شخصی‌اش در فرایند بهبودی
تفریح و شادی بدون مشروب ممکن است
به این نکته توجه داشته باشید که اصطلاحات سلامت عقل و دیوانگی که بیل ویلسون از آنها استفاده می‌کند بر اساس تعاریف دقیق روانپزشکی نیستند. در جلسات ایای ایسلند، سلامت عقل را به «health» (به معنای سلامتی) ترجمه می‌کنند که یک برداشت بی‌نظیر از اصطلاح سلامت عقل است. اگر مسیر برنامه دوازده قدمی را به سمت هوشیاری طی کنیم، دوباره سلامتی خودمان را به دست خواهیم آورد.
الکل و بدن
وقتی فرد الکلی الکل را کنار می‌گذارد بدنش به شدت آسیب دیده است. سموم موجود در الکل سلول‌های مغزی را تخریب کرده‌اند، و به کبد و کلیه‌ها آسیب رسانده‌اند. بدن خرد و متلاشی شده است. اوایل هوشیاری، فرد گیج و منگ است. نمی‌تواند از تاریکی‌های ذهنش خارج شود. نمی‌تواند درست فکر کند. دانشکده پزشکی دانشگاه استنفورد مطالعه‌ای را روی مغز الکلی‌ها انجام داد و با استفاده از اسکن‌های ام‌آر‌آی اثبات کرد که مغز الکلی‌ها سلول‌های آسیب‌دیده خودش را بهبود می‌دهد. این خبر خیلی خوبی است. عکس مغز افراد الکلی را در گوگل جست‌وجو کنید و اسکن ام‌آر‌آی یک مغز عادی را با مغز بیمار یک فرد الکلی مقایسه کنید. تکان‌دهنده است. به برنامه دوازده قدمی به عنوان مسیر طولانی‌مدت هوشیاری اعتماد کنید اما باید دوازده قدم را با تلاش و پشتکار و تمرکز طی کنید تا به نتیجه برسید.
نتیجه‌گیری
قدم دوم مرحله‌ای است که به شما امید می‌دهد. در این مرحله یاد می‌گیریم که تنها نیستیم، و چیزی بزرگ‌تر از خودمان می‌تواند به ما کمک کند که بر اعتیاد و نومیدی غلبه کنیم.
اگر می‌خواهید آزاداندیش باشید، قدم دوم شروع یک رابطه طولانی و سعادتمند با قدرت برتر از خودتان است. چیزهایی را که برای بازگشت به سلامت عقل نیاز دارید مشخص کنید و بر اساس آن پیش بروید. قدرت برتر شما یکی از جنبه‌های مهم بهبود‌ی‌تان خواهد شد. در این مرحله شما اراده و سبک زندگی سابقتان را در ازای برنامه جدیدی که واقعاً نتیجه می‌دهد تسلیم خواهید کرد.
سپهر آذری/مجله اعتیاد
ما در بهبودی تغییر می‌کنیم و در عین حال برای‌مان آشکار می‌شود که ما در طول مدت زندگی چه کسی بوده‌ایم. ما خود را پیدا می‌کنیم. برای خیلی از ما این به معنی برگشت سلامت عقلی است که قدم دوم درباره آن صحبت می‌کند.
(کتاب پاک زیستن NA)
