عوارض تریاک بر مغز
خطرات تریاک برای سیستم اعصاب
کسانی که تریاک مصرف میکنند، اگر از عوارض تریاک بر مغز آگاه شوند، شاید در مورد ادامه مصرف این ماده افیونی تجدید نظر کنند. این ماده مخدر میتواند به طور مستقیم تأثیرات شدیدی بر عملکرد مغز داشته باشد و موجب بروز علائمی پس از مصرف شود. این علائم، در واقع نتیجه اثرات مولکولهای تریاک بر گیرندههای مغزی هستند. در ادامه این مطلب، تمام اثرات و عوارض تریاک بر مغز را بررسی کرده و با تغییرات روحی و جسمی فرد پس از مصرف آشنا خواهیم شد.
حالت روانی بعد از اثر تریاک بر مغز
وقتی فردی تریاک مصرف میکند، به دلیل ترکیبات شیمیایی فعال در آن، دچار حالت سرخوشی میشود. همچنین مغز فرمان کاهش حس درد را به گیرندهها میدهد و شدت تنفس کاهش مییابد. این تغییرات زمانی رخ میدهد که ترکیبات موجود در تریاک به گیرندههای اوپیوئیدی در سلولهای عصبی مغز متصل شده و آنها را فعال میکند. در صورت مصرف مداوم و طولانیمدت، این اثرات منجر به بروز عوارض جدی بر عملکرد مغز خواهند شد.
عوارض تریاک بر مغز چیست؟
مصرف مداوم تریاک و اعتیاد به آن سبب میشود که توانایی تفکر فرد کاهش یابد.
عوارض کوتاه مدت
پس از مصرف تریاک، برخی عوارض کوتاهمدت در مغز ایجاد میشوند، از جمله:
– **تسکین درد:** ترکیبات تریاک به گیرندههای اوپیوئیدی در سلولهای عصبی مغز و دیگر نقاط بدن متصل میشوند و پیامهای درد را مسدود میکنند، که باعث کاهش احساس درد میشود.
– **سرخوشی:** تریاک بخش “مدار پاداش” مغز را تحریک کرده و حس سرخوشی یا اوج احساسی ایجاد میکند. این ماده همچنین سطح دوپامین، که مسئول ایجاد لذت است، را در مغز افزایش میدهد و تمایل فرد به ادامه مصرف را تقویت میکند.
– **سرکوب تنفس:** تریاک مراکز تنفسی در ساقه مغز را مهار میکند، که منجر به کند شدن و سطحی شدن تنفس میشود. این حالت میتواند به کاهش شدید اکسیژن در مغز، تغییرات دائمی مغزی، کما و حتی مرگ منجر شود.
– **خوابآلودگی و سرگیجه:** اینها عوارض شایع مصرف تریاک و مشتقات آن هستند.
– **کاهش آگاهی و استدلال:** فرد ممکن است حتی در صورت بروز مشکلات جدی مانند دشواری تنفس، از وضعیت خود آگاه نباشد و نتواند برای دریافت کمک اضطراری اقدام کند.
عوارض بلند مدت
موسسه ملی سوء مصرف مواد مخدر خاطرنشان میکند که استفاده طولانی مدت از مواد افیونی، شامل خود تریاک و یا مشتقات آن مانند داروهای اپیوئیدی حتی آنهایی که پزشک تجویز میکند، میتواند باعث موارد زیر شود:
تحمل: این نیاز به مصرف دوزهای بیشتر یا مکرر برای رسیدن به اثر مطلوب است.
وابستگی: استفاده مکرر از مواد افیونی باعث می شود فعالیت سلولهای عصبی به گونهای تغییر کند که فرد احساس کند با مصرف دارو به طور موقت کاهش یافته است. در نتیجه، هنگامی که شخصی مصرف دارو را متوقف میکند، واکنشهای ترک را تجربه میکند.
تغییرات رفتاری و اختلال در تصمیم گیری: اینها اثرات استفاده طولانی مدت و همچنین استفاده کوتاه مدت هستند.
اعتیاد: این تمایل غیرقابل کنترل برای ادامه مصرف مواد با وجود عوارض جانبی است. این می تواند منجر به تغییرات طولانی مدت مغز شود که می تواند منجر به رفتار مضر شود.
انجمن آسیب مغزی آمریکا بیان میکند که استفاده طولانی مدت از مواد افیونی باعث تغییراتی در ناحیه پیشانی مغز میشود که منجر به اختلال در شناخت، توانایی تفکر میشود.
در واقع اسکن مغز کاهش حجم را در این قسمت از مغز نشان میدهد. گزارشهایی وجود دارد که نشان میدهد اختلالات شناختی چندین سال پس از بهبودی ادامه مییابد.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
خطرات تریاک برای سیستم اعصاب داخلی
درمان عوارض تریاک بر مغز معتاد
اگر فردی از بیم عوارض تریاک بر مغز خود، بخواهد برای این مشکل اقدامی را انجام دهد؛ باید برای درمان اعتیاد به کمپ ترک اعتیاد معتبر یا پزشک متخصص درمان عتیاد مراجعه کند. پزشک بعد از انجام آزمایشهای لازم، با تجویز داروی مناسب (به مدت محدود) کمک میکند که دارو به گیرندههای تریاک در مغز متصل شود؛ به این ترتیب دیگر اعصاب فرد، نیازی به این ماده مخدر نداشته باشند و بتوانند، بدون وجود آن هم فعال بمانند.
بعد از سم زدایی باید بیمار با استفاده از یک برنامه درمانی مانند روانشناسی اعتیاد یا روش معتادان گمنام، وارد مرحله بهبودی شود.
سوالات متداول FAQ
تریاک چه تاثیری بر بدن دارد؟
درمان اختلال مصرف مواد افیونی
تخمین زده میشود که 2.7 میلیون نفر در ایالات متحده، از 12 سال به بالا، در یک سال گذشته دچار اختلال مصرف مواد افیونی، به ویژه به صورت قرص، بودهاند. درمان این اختلال شامل ترکیبی از داروها و رفتار درمانی است.
داروها
درمان دارویی شامل گزینههایی مانند متادون (Dolphine) و بوپرنورفین (Sublocade) است که به همان گیرندههای مغزی که تحت تأثیر تریاک قرار میگیرند، متصل میشوند. این داروها با کاهش هوس و علائم ترک، به بیماران کمک میکنند. با این حال، برخی متخصصان معتقدند که مصرف متادون به دلیل احتمال اعتیادآوری بالا و دشواری در ترک آن، باید با احتیاط انجام شود.
گزینه سوم، نالترکسون (Revia) است که با مسدود کردن گیرندههای مواد افیونی، مانع از تأثیر این مواد میشود.
مزایای درمان دارویی
اداره خدمات بهداشت روانی و سوء مصرف مواد (SAMHSA) تأکید میکند که درمان با کمک دارو میتواند:
– ماندگاری درمان را افزایش دهد.
– بقای بیماران را بهبود بخشد.
– شانس به دست آوردن و حفظ شغل را افزایش دهد.
– سوء مصرف مواد افیونی را کاهش دهد.
– نتایج زایمان را در میان افراد باردار مبتلا به اختلالات سوء مصرف مواد بهبود بخشد.
رفتار درمانی
رفتار درمانی یکی از گزینههای موثر درمانی است که میتواند به افراد کمک کند:
– مهارتهای زندگی سالم را توسعه دهند.
– رفتارها و نگرشهایی که منجر به سوءمصرف مواد میشود، تغییر دهند.
– به درمانهای دیگر مانند داروها پایبند بمانند.
یکی از روشهای رایج، درمان شناختی-رفتاری است. این روش میتواند به افراد در مدیریت استرس، مقابله با محرکها و تغییر انتظارات مصرف مواد کمک کند.
روش دیگر، خانوادهدرمانی چندبعدی است که به طور خاص نوجوانانی را هدف قرار میدهد که مشکلات سوءمصرف مواد دارند. این روش با شناسایی و کاهش تأثیرات خانوادگی و شخصی بر رفتارهای مرتبط با مصرف مواد، به بهبود عملکرد کلی فرد کمک میکند.
رفتاردرمانی و انواع آن در درمان اعتیاد
جمعبندی
اثرات تریاک بر مغز به طور قابل توجهی بر عملکرد شناختی و عاطفی افراد تأثیر میگذارد و درک درد را کاهش میدهد. به همین دلیل است که پزشکان گاهی از مواد افیونی، از جمله قرصهای آرامبخش، برای تسکین دردهای شدید استفاده میکنند. با این حال، این تاثیرات میتوانند عواقب ناخواستهای به همراه داشته باشند، از جمله ایجاد حس سرخوشی که میتواند به اعتیاد و اختلال مصرف مواد افیونی منجر شود.
عوارض تریاک بر مغز ، به ویژه در دوزهای بالا، میتواند شامل کاهش سرعت و عمق تنفس باشد که به نوبه خود خطرناک است و ممکن است منجر به کما یا مرگ شود. مصرف بیش از حد تریاک، به دلیل اثرات مهاری آن بر سیستم تنفسی و کاهش میزان اکسیژن در مغز، میتواند عواقب جدی و حتی کشندهای داشته باشد.
در مجموع، در حالی که تریاک و مشتقات آن به دلیل خاصیت تسکیندهنده درد خود کاربرد دارند، مصرف نادرست و طولانیمدت آن میتواند به آسیبهای جدی و مزمن مغزی منجر شود. این آسیبها شامل اختلالات شناختی، تغییرات رفتاری و افزایش خطر عوارض حاد مانند اوردوز و مرگ است. توجه به این عوارض و مدیریت صحیح درمانهای مرتبط با مواد افیونی برای پیشگیری از مشکلات بیشتر و حفظ سلامت مغز ضروری است.
مجله اعتیاد/ یاسمین ثریا