شمار قربانیان مصرف مشروبات الکلی تقلبی در کرج به ۱۷۱ نفر رسید
مسمومیت ناشی از نوشیدنی‌های الکلی غیراستاندارد رو به افزایش است
تحریریه اعتیاد
بار دیگر مشروبات الكلی دست‌ساز جان مردم بی‌گناه را گرفت و تعدادي را با مسمويت به بیمارستان فرستاد. ايران يكي از كشورهايي است كه هر ساله تعدادي از مردم آن به‌دليل مصرف مشروبات الكلي غيراستاندارد يا نابينا مي‌شوند يا جان خود را از دست مي‌دهند.
هرچند سال‌های زیادی است اخبار مسمومیت استفاده از مشروبات الکلی تقلبی در رسانه‌ها دیده می‌شد ولی افزایش بی‌سابقه آن در طول یک‌ماه اخیر که موجب کشته شدن شمار زیادی از شهروندان و مصدومیت شمار دیگری شد، موجب نگرانی‌های زیادی در بین مردم شده است. مشروبات الکلی دست‌ساز و تقلبی که بیشتر در آشپرخانه‌های زیرزمینی و مکان‌های غیر بهداشتی تولید می‌شود بلایی است که به جان مصرف‌کنندگان الکل افتاده است. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد عدم دقت در فرآیند تولید این فرآورده‌ها موجب می‌شود تا محصول نهایی مشروبی باشد که برای سلامت مصرف کنندگان بسیار مضر و ناسالم است.
با توجه به ممنوع‌بودن تولید و فروش مشروبات الکلی در ایران و در نبودِ محصولات استاندارد در فروشگاه‌ها، بسیاری از مردم به نوشیدن انواع غیراستاندارد روی آورده‌اند. مرگ ۱۵ نفر در استان البرز و مسمومیت ۱۸۲ تن دیگر، بار دیگر مرگبار بودن ممنوعیت ورود و مصرف الکل را یادآوری می‌کند. این نخستین بار نیست که چنین نوشیدنی‌هایی در ایران قربانی می‌گیرد. پیشتر در سال ۱۳۹۷، که فاجعه دیگری در بندرعباس رخ داد، پزشکی قانونی ایران اعلام کرد که سالانه ۱۲۰ نفر بر اثر مصرف مشروب غیراستاندارد و مسمومیت ناشی از آن جان می‌بازند. با توجه به دستکاری آمار در ایران، تعداد مرگ و میر بر اثر نوشیدنی‌های الکلی تقلبی بیشتر از این حرف‌ها است. آمارها درباره مصرف الكل در ايران ضدونقيض است. عده‌اي مي‌گويند ايراني‌ها در الگوي مصرف الكل از روس‌ها و آمريكايي‌ها هم پيشي گرفته‌اند. بر اساس آمارهای سازمان جهانی بهداشت، ایران از جمله کشورهایی است که میزان متوسط مصرف الکل، از بسیاری از کشورهایی که در آن‌ها خرید و فروش نوشیدنی‌های الکلی آزاد است، بیشتر است.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
ممنوعیت استفاده از مشروب استاندارد باعث شده مردم به سمت نوشابه‌های الکلی تقلبی روی بیاورند
قربانیان قانون ممنوعیت فروش مشروبات الکلی استاندارد
مصرف سالانه ۶۰ میلیون لیتر مشروبات الکلی در ایران
۹ درس سختی که از ۳۶۵ روز هوشیاری گرفتم
در پی مرگ دستکم ۱۵ نفر به دلیل مصرف «مشروبات الکلی مسموم» در استان البرز، فرمانده انتظامی این استان دلیل سمی‌بودن آن‌ها را «الکل‌های صنعتی فاسد» اعلام کرد که از «یک کارخانه تولید اسپری بدن» تأمین شده بود. فاضلی هریکندی، رئیس دادگستری استان البرز، گفته بود که الکل‌های فاسد «از یک کارخانه شهر اشتهارد که برای تولید لوازم آرایشی و بهداشتی سهمیه الکل متانول دارند به‌صورت غیرقانونی تهیه و پس از مخلوط‌کردن با آب و اسانس‌های مختلف توزیع شده است». به گفته آقای هریکندی با توجه این‌که «احتمالاً» چند نفر در خانه فوت کرده و به بیمارستان منتقل نشده‌اند، شمار واقعی قربانیان بیش از آمارهای اعلام‌شده است.
در روزهای گذشته آمارهای اعلام‌شده از سوی مراجع قضایی و انتظامی با آمارهای اعلام‌شده از سوی دانشگاه علوم پزشکی متفاوت بوده است.
به دلیل افزایش مسمومیت‌های منجر به نابینایی و مرگ، بسیاری از شهروندان به تولید خانگی مشروب روی آورده‌اند. نشانه‌های این ادعا را می‌توان در فیلم‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی و همین‌طور تبلیغ فروش دستگاه‌های تقطیر، بطری‌های مخصوص نگهداری شراب، مخمر و فروش و چرخ انگور رصد کرد. حدود یک ماه پیش هم دادستانی تهران تولید و فروش آب انگور در میدان بزرگ میوه و تره‌بار پایتخت ایران را ممنوع کرد و دستور داد که همه مغازه‌ها باید دستگاه‌های آبمیوه‌گیری خود را جمع کنند. به نظر می‌رسد این اقدامی برای ممانعت از تهیه شراب خانگی و دست‌ساز باشد.
قوانین سنگین شلاق و زندان برای مصرف مشروبات الکلی سبب می‌شود که گاهی کسانی که با مسمومیت‌های الکلی روبه‌رو هستند از رفتن به مراکز درمانی وحشت داشته باشند، چرا که اقرار به مصرف مشروبات الکلی ممکن است با ۸۰ ضربه تازیانه همراه شود. بنابراین یکی از عمده دلایلی که مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی غیراستاندارد و تقلبی یا مسموم دیر به مراکز درمانی می‌روند بیم از چنین مجازاتی است.
قاتلی به نام مشروبات تقلبی
تابستان ۱۳۸۳ در شیراز دستکم ۱۰۲ نفر جان خود را در اثر مصرف مشروبات الکلی تقلبی از دست دادند. مروری بر اخبار رسانه‌های داخلی ایران نشان از آن دارد که دستکم هر سال حادثه‌ای مشابه آنچه در استان البرز روی داده تکرار شده و مجازات‌های حکومتی هم تاثیری در کنترل یا کاهش روند آن نداشته است.
با شیوع ویروس کرونا و بسیج برای تولید شوینده‌ها و ضدعفونی‌کننده‌ها، همه تولیدات الکل به کار گرفته شد و در نتیجه بازار تقاضا با کمبود عرضه مواجه شد. همین موضوع سبب شد در اهواز الکل دریافتی از شرکت‌های تولید نیشکر که حاوی متانول بود، به کار گرفته شود و موجب مرگ دستکم ۶۳ نفر در آن زمان شود.
چرخه اقتصادی و بازار عرضه و تقاضای مشروبات الکلی فاقد شفافیت است و عموما براساس کشفیات پلیس از یک سو و آمارهای جهانی تخمین زده می‌شود. تقی رستم‌وندی، معاون وزیر کشور ایران و رئیس سازمان امور اجتماعی، در اظهار نظری در این‌باره گفته بود: «نرخ شیوع الکل در ایران بین ۹ تا ۱۰ درصد افراد بالای ۱۵ تا ۶۴ سال است، به‌طوری‌که سالانه بیش از پنج میلیون نفر در کشور الکل مصرف می‌کنند.»
در فاصله شیوع کرونا به ویژه تجربه مرگ ۱۰۲ نفر در شیراز اعتماد مردم به مشروبات‌الکلی بسته‌بندی هم مخدوش شد زیرا عمده افرادی که در شیراز مسموم و در نتیجه فوت شدند از بطری‌های پلمب‌شده و به اصطلاح کارخانه‌ای استفاده کرده بودند.
یکی دیگر از آثار پنهانکاری در مورد مصرف الکل در ایران غفلت از آسیب‌شناسی سوء مصرف الکل بوده است.
تا سال‌ها پلیس راهنمایی و رانندگی دستگاه‌های تست الکل، که با دمیدن فرد در آن می‌توانست سلامت راننده را مشخص کند، به کار نمی‌گرفت. از سوی دیگر هیچ شناختی از میزان مصرف و چگونگی اعتیاد به الکل در ایران هم وجود نداشت. مهمترین اظهارنظر دراین‌باره مربوط به سخنان محمدرضا قدیرزاده، مدیرکل حوزه ریاست سازمان پزشکی‌قانونی، در سال ۱۳۹۵ است که گفته بود: «شاخص مصرف سنگین دوره‌ای در دنیا ۶.۳ درصد است اما بنابر آمارهای غیررسمی، این شاخص در کشور ما ۱۹ درصد است؛ یعنی فردی که در ایران مشروب‌خواری می‌کند، نسبت‌به افراد دائم‌الخمر در کشورهای اروپایی، سه برابر بیشتر الکل مصرف می‌کند.»
بر اساس قوانین کیفری جمهوری اسلامی ایران، مجازات مصرف نوشیدنی‌های الکلی ۸۰ ضربه شلاق است و پس از دو بار اجرای این حد، تکرار مصرف نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند به اعدام فرد منجر شود.
تحریریه مجله اعتیاد
الکل صنعتی چگونه جان انسان را می‌گیرد
گزارشی از مصرف مشروبات الکلی در ایران