تأثیر منفی اعتیاد روی خانواده‌ها
چرا گروه‌درمانی کمک می‌کند؟
تحریریه اعتیاد
گروه درمانی در ترک اعتیاد یک محیط حمایتی فراهم می‌کند تا اعضای گروه بتوانند تجربیات، چالش‌ها، و موفقیت‌های خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. این ارتباط متقابل احساس تنهایی را کاهش میدهد و باعث افزایش امید به دستیابی به موفقیت می‌شود.
وقتی افراد به الکل یا مواد مخدر اعتیاد پیدا می‌کنند، سوء مصرفشان نه فقط عواقب منفی بر زندگی خودشان دارد بلکه کل خانواده را تحت الشعاع قرار میدهد. تاثیر منفی اعتیاد روی خانواده زیاد است. بسیاری از نزدیکان توانایی مواجهه با یک فرد معتاد را در خانواده ندارند و این دقیقاً به خاطر فشاری است که به‌شان وارد می‌شود و انگی که از این بابت احساس می‌کنند. اما این شکل برخورد عواقبی به مراتب وخیم‌تر دارد، به طوری که ممکن است زندگی فرد معتاد یا حتی کل خانواده را ویران کند. اما امروز با توجه به نگاه متفاوتی که به بیماری اعتیاد وجود دارد و به لطف روش‌های درمانی مثل گروه‌درمانی می‌توان به معتادانی که در فرایند بهبودی هستند، کمک کرد. اما پیش از آنکه به این موضوع بپردازیم، ابتدا به بعضی از رایج‌ترین تأثیراتی که اعتیاد روی خانواده‌ها می‌گذارد، می‌پردازیم.
تأثیر عاطفی اعتیاد
اعتیاد می‌تواند به یک خانواده ضربه عاطفی بدی بزند. احساسات ترس، خشم، غم و اضطراب معمولاً در اعضای خانواده به وجود می‌آید که منجر به تنش‌های شدیدی می‌شود. ترس بابت سلامت فرد معتاد، خشم بابت رفتار آنها و احساس عمیقی از شکست، همه از تأثیرات عاطفی مرسومی است که اعتیاد بر خانواده فرد معتاد می‌گذارد.
از بین رفتن اعتماد
یک شکل دیگری اعتیاد روی خانواده‌ها تأثیر می‌گذارد، در از بین رفتن اعتماد است. وقتی یک فرد معتاد به خاطر خرید مواد مصرفی‌اش دائم دروغ می‌گوید یا دزدی می‌کند، باعث می‌شود که اعضای خانواده اعتماد را به او از دست بدهند. وقتی اعتماد میان اعضای خانواده از بین برود، آن پیوندی که اعضای خانواده را کنار هم نگه می‌دارد، کم‌کم از بین می‌رود.
فشار اقتصادی اعتیاد
یا به خاطر پولی که مستقیماً خرج خرید مواد مصرفی یک معتاد در خانواده یا درمان او می‌شود، یا از دست دادن روزهای کاری یا شغل به خاطر اعتیاد است که خانواده‌ها وقتی با یک معتاد یا معتادی در حال بهبودی زندگی می‌کنند، اغلب فشار اقتصادی را تجربه می‌کنند.
همین منجر به ایجاد تنش و اضطراب مازاد در خانواده‌ای می‌شود که همین حالا هم به خاطر اعتیاد دچار آشوب عاطفی هستند.
افزایش مسئولیت‌ها
اغلب وقتی یک معتاد در خانواده هست، مسئولیت‌ها و کارهای سایر اعضای خانواده بیشتر می‌شود. در واقع، بار همه‌چیز می‌افتد روی دوش دیگران. این به‌خصوص، زمانی که بچه‌های کوچک‌تر در خانه هستند یا وقتی بچه‌ها مجبور می‌شوند مسئولیت‌های بزرگ‌ترها را بر عهده بگیرند، بیشتر احساس می‌شود.
مشکلات سلامتی اعتیاد
سلامت اعضای خانواده، وقتی یک معتاد در خانواده هست، هم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. اضطراب دائمی می‌تواند هم سلامت فیزیکی و هم روانی کسانی را که با یک فرد معتاد زندگی می‌کنند، تحت الشعاع قرار دهد.
روابط مخدوش
روابط میان افراد خانواده به خاطر اعتیاد یکی از اعضای خانواده می‌تواند آسیب جدی ببیند. پیوند میان آنها به مرور زمان سست‌تر می‌شود و این با خودش بیگانگی و روابط مخدوش می‌آورد.
عشق و مهر در این صورت می‌تواند جایش را به نفرت و اکراه بدهد و اتحاد میان اعضای خانواده را به چالش بکشد. اما همیشه هم این‌طور نیست. به عنوان مثال، بسیاری از افراد که با یک الکلی در رابطه بوده‌اند، به محض آنکه فرد معتاد به بهبودی کامل دست یافته است، موفق شده‌اند سال‌ها کنار هم بمانند.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید:
انگ اعتیاد و ترس از قضاوت، زنان را از مراجعه به مراکز ترک بازمی‌دارد
روایت یک الکلی سابق از حضور در ای‌ای؛ چای، شوخی و هدف مشترک
آسیب روانی اعتیاد
آخرین مورد اما نه کم‌اهمیت‌ترین تأثیر اعتیاد بر خانواده این است که می‌تواند آسیب روانی دائمی بر اعضای خانواده داشته باشد.
در معرض رفتار دمدمی‌مزاج فرد معتاد قرار گرفتن یا خشونت خانگی می‌تواند به تجربه‌های آسیب‌زای روانی منجر شود، به‌خصوص در بچه‌هایی که در مواجهه با اختلال استرس پس سانحه یا مشکلات عاطفی دیگری مثل اضطراب یا افسردگی بزرگ می‌شوند.
گزینه‌های درمانی معتاد
با اینکه زندگی با فردی که معتاد است، بدون شک چالش‌برانگیز است، مهم است که خانواده از عزیز مبتلا حمایت کند. اگر در چنین موقعیتی در خانواده قرار دارید، سعی کنید خوددرمانی را تمرین کنید، مثلاً مراقبه و ذهن‌آگاهی تا به خودتان کمک کنید که آرام بمانید. و با عزیزتان به شکلی مهربانانه و در زمانی مناسب درباره کمک گرفتن برای غلبه بر اعتیاد خود صحبت کنید.
کمک حرفه‌ای گرفتن برای حل مشکل اعتیاد هر آنکه با آن دست و پنجه نرم می‌کند، بسیار مهم و ضروری است. بنابراین، اولین قدیم عزیز مبتلا به اعتیاد شما باید مراجعه به پزشک باشد. پزشک می‌تواند منابعی را که او برای آغاز مسیر بهبودی خود نیاز دارد، در اختیارش قرار دهد.
امروز گزینه‌های درمانی زیادی برای بیماری اعتیاد وجود دارد. با دریافت کمک حرفه‌ای، معتادان می‌توانند دوره‌های درمانی مناسب نیازهای شخصی خودشان پیدا کنند. در همه جا از کمپ ترک اعتیاد گرفته تا جلسه دوازده قدمی، گروه درمانی در ترک اعتیاد بسیار موثر است.
کاربرد و نحوه اثربخشی درمان شناختی رفتاری (CBT)
رفتاردرمانی و انواع آن در درمان اعتیاد
چگونه استرس مزمن خطر ابتلا به اعتیاد را افزایش میدهد؟
اینها رایج‌ترین و مؤثرترین گزینه‌های درمانی اعتیاد است:
مرکز بازپروری که فرد معتاد در آن بستری می‌شود و مراقبت همراه با نظارت پزشکی را به صورت حضوری دریافت می‌کند.
خدمات سرپایی به افراد معتاد اجازه میدهد که درمان دریافت کنند و در عین حال در خانه بمانند.
درمان رفتاری شناختی می‌تواند به شناخت الگوهایی که به سوء مصرف مواد منجر می‌شود و چگونگی کنار آمدن با آنها کمک کند.
درمان رفتاری گفت‌وگومحور تکنیک‌هایی بر پایه ذهن‌آگاهی را در اختیار بیماران قرار میدهد تا محرکه‌های اعتیاد را مدیریت کند.
هدف از روش درمانی گفت‌وگوی انگیزشی بالا بردن انگیزه افراد برای ایجاد تغییر در زندگی‌شان است.
درمان خانوادگی اعضای خانواده را وارد جلسات درمانی می‌کند تا کل خانواده درمان شوند و یاد بگیرند که چطور از فرد معتاد حمایت کنند.
درمان گروهی به اشتراک گذاشتن تجربه‌ها و حمایت مشترک را در جلسات گروهی تشویق می‌کند.
چرا گروه درمانی در ترک اعتیاد مهم است؟
با توجه به اینکه داده‌ها نشان میدهد که درمان گروهی در کمک به معتادان در فرایند بهبوی بسیار مفید واقع می‌شود، این گزینه درمانی نقش مهمی برای حل مشکل اعتیاد را دارد.
در این شکل روان‌درمانی چندین نفر که همه در فرایند بهبودی هستند، حضور دارند و تحت نظر و راهنمایی یک رهبر واجد شرایط در کنار هم قرار می‌گیرند.
در این جلسات این افراد در کنار هم یک جور احساس مهر و درک متقابل را تجربه می‌کنند. شرکت‌کنندگان می‌توانند تجربه‌های خود را به اشتراک بگذارند، از مسیرهای یکدیگر یاد بگیرند و از هم حمایت عاطفی کنند.
گروه درمانی در ترک اعتیاد از دهه ۱۹۴۰ میلادی در کلینیک‌های درمان اعتیاد مورد استفاده قرار گرفته و به افراد معتاد این امکان را میدهد که با افراد دیگری که تجربیات مشابهی دارند، درباره مشکلات و احساسات خود صحبت کنند و از مشورت برخوردار شوند. حل مسائل با حضور افرادی هم‌درد، ایجاد امنیت روانی و دریافت حمایت از دیگران، به فرد کمک می‌کند که در مسیر ترک اعتیاد، احساس امن و پشتیبانی را تجربه کند. استفاده از گروه درمانی در زمینه ترک اعتیاد از اهمیت فراوانی برخوردار است.
گروه درمانی در ترک اعتیاد می‌تواند احساس جداافتادگی را که معمولاً در افراد معتاد به وجود می‌آید، از بین ببرد و انگیزه آنها برای بهبودی را افزایش دهد. درمان گروهی همچنین می‌تواند دیدگاه‌های کاربردی درباره مکانیسم‌های مقابله‌ای (ساز و کار مدارا) به افراد بدهد تا به مسیر بهبودی‌شان سرعت ببخشد.
ترجمه مجله اعتیاد: آزاده اتحاد