آیا ملاتونین، داروی مکمل خواب اعتیادآور است؟

اختلال بی‌خوابی به‌خصوص در زندگی شهرنشینی یکی از مشکلات عمده افراد است. شلوغی شهر و زندگی شهری که اضطراب‌آور است و می‌تواند نگرانی‌هایی زیادی به بار آورد، از جمله دلایل پیدایش اختلال بی‌خوابی در افراد است. از آنجا که بسیاری از داروهای مکمل خواب که شامل قرص‌های خواب‌آور می‌شود ترکیبات غیرطبیعی شیمیایی دارند و ممکن است مصرف آنها اعتیادآور باشد، پزشکان در صورتی که برای بیمار مبتلا به بی‌خوابی تشخیص مصرف دارو دهند، داروهایی را توصیه می‌کنند که گزینه‌های بی‌خطرتری باشند. 

به عنوان مثال، ملاتونین Melatonin که هورمون خواب است و با پایان روز به طور طبیعی در مغز ترشح می‌شود. در واقع به این شکل به بدن هشدار می‌دهد که وقت خواب است. به همین خاطر است که بسیاری داروی ملاتونین را که در واقع قرص است، برای به‌ خواب رفتن و کمک به اختلالات بی‌خوابی‌شان مصرف می‌کنند. اما در بدن بعضی افراد نسبت به دیگران ملاتونین کمتری تولید می‌شود که این به خواب رفتن و در خواب ماندن را برایشان سخت می‌کند. برای عده‌ای دیگر شاید اضطراب یا بهداشت ضعیف خواب عامل بی‌خوابی باشد، و ملاتونین می‌تواند راه‌حلی فوری باشد.

مقالات مرتبط در مجله اعتیاد

متادون درمانی چاره کار نیست

اعتیاد به زاناکس: عوارض جانبی، ترک و توان‌بخشی

اما با اینکه مصرف ملاتونین پیش از خواب مرسوم است، همیشه درباره هر دارو یا داروی مکملی خطراتی وجود دارد که باید از آن آگاه بود. از آنجا‌ که ملاتونین هورمونی است که به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود، از یک داروی شیمیایی واقعی کمتر نگران‌کننده‌ است، اما پزشکان همچنان از افراد می‌خواهند که در صورت مصرف نسبت به آن آگاهی داشته باشند تا سوء‌مصرف نکنند.

در این مقاله که وبسایت پاپ‌شوگر آن را منتشر کرده است، دو پزشک به شما یاد می‌دهند که چطور ملاتونین مصرف کنید، بی‌ آنکه به آن وابسته شوید.

آیا ملاتونین اعتیادآور است؟

ملاتونین را عموماً اعتیادآور نمی‌دادند، چرا که خواص اعتیادزایی ندارد. مواد مخدر تغییراتی را در مغز به وجود می‌آورند که به مرور زمان قطع مصرف آن سخت می‌شود. اما درباره ملاتونین چنین نیست. اگر آن را طبق دستور پزشک مصرف کنید، هیچ جای نگرانی نخواهد بود. 

دیوید کالتر، پزشک خانواده در سانتامونیکای کالیفرنیا، در این باره می‌گوید: «اعتیاد یعنی ناتوانی در قطع مصرف یک ماده، با وجود آسیب روانی یا فیزیکی‌ای که به مصرف‌کننده می‌رساند. ملاتونین بی‌خطر، ارزان و به‌راحتی در دسترس است. هیچ مدرکی دال بر اعتیادزایی‌ آن وجود ندارد. البته این بدین معنا نیست که امکان سوء‌مصرف آن وجود ندارد. اما اگر طبق دستور پزشک مصرف شود احتمال اینکه آسیب خاصی به مصرف‌کننده وارد کند خیلی کم است.»

با این حال، ملاتونین می‌تواند در برنامه‌ روزانه زندگی یک فرد به اندازه‌ای برسد که شاید خوابیدن بدون آن دیگر ممکن نباشد. الکس دیمیتریو، روانپزشک و متخصص و درمان خواب در این باره می‌گوید: «بسیاری از کسانی که برای مشکل بی‌خوابی‌شان ملاتونین مصرف می‌کنند شاید کمی اضطراب، به‌خصوص پیش از خوابیدن، داشته باشند، و این دقیقاً همان جایی است که برنامه روزانه قفل می‌شود و هر گونه تغییری در این روتین بخصوص به وجود بیاید افراد را مضطرب می‌کند.» دکتر دیمیتریو می‌گوید کسی که تا اندازه‌‌ای به ملاتونین وابستگی پیدا کند که از این بترسد روزی اگر مصرفش را قطع کند چه بلایی سرش خواهد آمد، به اعتیاد روانی مبتلاست. 

مصرف ملاتونین تا چه زمانی بی‌خطر است؟

اگرچه ملاتونین اعتیاد فیزیکی ندارد، پزشکان همچنان مصرف طولانی‌مدت آن را توصیه نمی‌کنند. دکتر دیمیتریو معتقد است که مصرف ملاتونین نباید بیشتر از سه ماه طول بکشد و از سویی توصیه می‌کند که کسی که به اختلال بی‌خوابی مبتلاست باید خیلی سریع بهداشت خوابش را منظم کند. بدین معنا که تمام گجت‌های خود را عصرها خاموش کند (قانون خاموشی فناوری در ساعت 10)، و یک سری اقدامات دیگر را هم برای آنکه بستر را برای خواب فراهم کند انجام دهد، مثل رفتن به خواب و بیدار شدن سر ساعتی مشخص، اتاق خواب را تاریک و خنک نگه داشتن و ورزش منظم و دریافت نور آفتاب به طور منظم که به ساعت بیولوژیک بدن کمک می‌کند. 

دکتر کاتلر برای درمان اختلال خواب شیوه‌های طبیعی‌تری را به مصرف داروی مکمل ترجیح می‌دهد. او می‌گوید: «بهترین و مؤثرترین درمان برای بی‌خوابی رفتاردرمانی شناختی است که بی‌خطر، مؤثر و معتبر است و به شما کمک می‌کند از اضطراب‌تان بکاهید و راحت‌تر بخوابید.»

پزشک شما می‌تواند هر گونه شرایطی دیگری را که به آن مبتلا هستید که شاید اختلالات خواب شما را تشدید کند، شناسایی کند و به یک برنامه‌ درمانی‌ مناسب بر اساس نیازهای شما برسد. این شاید شامل مصرف ملاتونین هم بشود، شاید هم نشود. اگر چنین بود و دکتر برایتان مصرف ملاتونین تجویز کرد، حتماً در صحبت‌هایتان با پزشک اطمینان حاصل کنید که دوز درستی برایتان در نظر گرفته شده است که البته می‌تواند بسته به سن و سبک زندگی شما متغیر باشد.

مصرف زیاد ملاتونین شاید باعث شود در طول روز احساس خواب‌آلودگی داشته باشید که ممکن است به میزان کارآمدی شما آسیب برساند و حتی خطرناک باشد. این به‌خصوص زمانی اهمیت زیادی پیدا می‌کند که شما سرپرست کسی باشید یا در محیطی کار کنید که نیاز است در آن هوشیار و حواس‌جمع باشید.

ترجمه مجله اعتیاد: آزاده اتحاد

کاپتاگن چیست و چرا قدغن است؟

چگونه با واقعیت لغزش مقابله کنیم