مروری بر سوءمصرف بنزودیازپین
همه بنزودیازپین‌ها می‌توانند باعث وابستگی فیزیکی شوند
با معرفی بنزودیازپین‌هایی مثل کلردیازپوکساید (لیبریوم) و دیازپام (والیوم) در اوایل دهه 1960، دوره جدیدی در درمان بی‌خوابی و اضطراب آغاز شد. بنزودیازپین‌ها مؤثرتر و بسیار ایمن‌تر از داروهای قدیمی‌ای بودند که در گذشته برای درمان این اختلال‌ها تجویز می‌شد.
سال‌های متمادی، بنزودیازپین‌ها benzodiazepines همچنان محبوب‌ترین مسکن‌ها و آرام‌بخش‌های تجویزی بودند. اما از اواسط دهه 1980، جایگزین‌های جدیدی از راه رسیدند و بعضی از این نقش‌ها را بر عهده گرفتند. اما این بدان معنا نبود که بنزودیازپین‌ها قرار است صحنه را ترک کنند. بیش از ده‌ها بنزودیازپین وجود دارد که با نسخه، قابل دسترسی‌اند و نام بعضی‌هاشان مثل والیوم و زاناکس که از جمله رایج‌ترین داروهای تجویزی در سرتاسر جهان هستند، به گوش ما آشناست.
بنزودیازپین‌ها ساختار شیمیایی اولیه مشترکی دارند و همه‌شان فعالیت گیرنده‌های انتقال‌دهنده عصبی گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) را افزایش می‌دهند. این فرستنده از فعالیت نورون‌ها جلوگیری می‌کند و باعث کند شدن مغز و سیستم عصبی می‌شود. تفاوت بنزودیازپین‌ها عمدتاً در سرعت جذب، مدت‌زمان ماندگاری اثر و مدت‌زمان خروج از بدن است.
سوء مصرف مواد دارویی
سوءمصرف بنزودیازپین‌ها بیشتر از آن چیزی است که ممکن است شما تصور کنید. سوءمصرف این داروها، در صورت عدم درمان می‌تواند بر روابط، شغل و سلامت جسمی و عاطفی مصرف‌کننده تأثیر منفی بگذارد. هنگامی که افراد بدون نسخه این داروها را برای اثرات آرام‌بخش‌شان تهیه کرده و مصرف می‌کنند، بعد از مدتی استفاده به سوءمصرف تبدیل می‌شود.
پزشکان ممکن است بنزودیازپین را برای شرایط پزشکی قانونی زیر تجویز کنند:
اضطراب و وحشت
تشنج
بی‌خوابی یا مشکل خواب
این داروها همچنین برای موارد زیر استفاده می‌شوند:
بیهوشی عمومی
آرام‌بخش پیش از جراحی
آرامش عضلانی
تهوع و استفراغ
افسردگی
حملات عصبی
انواع بنزودیازپین عبارتند از:
آلپرازولام (زاناکس)
کلردیازپوکساید (لیبریوم)
کلونازپام (کلونوپین)
کلورازپات (Tranxene)
دیازپام (والیوم)
استازولام (Prosom)
فلورازپام (دالمان)
لورازپام (آتیوان)
میدازولام (ورسد)
نایزیلام
ONFI
اگزازپام (سراکس)
سیزالام
سیمپازان
تمازپام (Restoril)
تریازولام (Halcion)
کوازپام (دورال)
والتوکو
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
عوارض جانبی بنزودیازپین‌ها
شایع‌ترین عوارض جانبی مرتبط با بنزودیازپین‌ها عبارت است از:
خستگی
سرگیجه
ضعف
بی‌ثباتی
سایر عوارض جانبی عبارت است از:
خواب‌آلودگی
از دست دادن درک محیطی
سردرد
اختلال خواب
گیجی
تحریک‌پذیری
پرخاشگری
هیجان
اختلال حافظه
همه بنزودیازپین‌ها می‌توانند باعث وابستگی فیزیکی شوند. قطع ناگهانی درمان پس از چند ماه درمان روزانه ممکن است با علائم ترک همراه باشد که شامل احساس از دست دادن عزت نفس، بی‌قراری و بی‌خوابی می‌شود. اگر بنزودیازپین‌ها به طور مداوم برای بیش از چند ماه مصرف شوند، قطع درمان به طور ناگهانی ممکن است باعث تشنج، لرزش، گرفتگی عضلات، استفراغ و تعریق شود. برای جلوگیری از علائم ترک، دز بنزودیازپین‌ها باید به تدریج کاهش یابد.
خطرات اعتیاد به بنزودیازپین
دو نگرانی جدی که در درمان با بنزودیازپین وجود دارد، احتمال سوء‌استفاده (مصرف بیش از حد) و ایجاد وابستگی فیزیکی (اعتیاد) است.
اگرچه سوءمصرف عامدانه بنزودیازپین‌های تجویزی در میان عموم و به طور کلی نسبتاً نادر است، اما افرادی که سابقه سوءمصرف مواد مخدر دارند، باید با احتیاط بیشتری آن را مصرف کنند. چرا که آنها بیشتر از سایرین در معرض این خطر هستند که برای تجربه «نشئگی» به سراغ این داروها بروند.
البته کم پیش می‌آید که بنزودیازپین‌ها تنها داروی سوءمصرف باشند و مصرف‌کنندگان معمولاً آنها را با سایر داروها ترکیب می‌کنند تا اثر آن را افزایش دهند. به عنوان مثال، بنزودیازپین‌ها در ترکیب با یک سری مواد اپیوئیدی خاص، که از جمله مسکن‌های تجویزی قوی هستند، اثرات سرخوشانه بیشتری خواهند داشت.
میان سوءمصرفکنندگان بنزودیازپین‌ها، دیازپام (والیوم) و آلپرازولام (زاناکس) به دلیل اثرگذاری سریعی که دارند، محبوبیت بیشتری دارند. البته ناگفته نماند که برای بیشتر بیماران، مصرف بنزودیازپین در یک دوره چند ماهه نمی‌تواند لزوماً منجر به اعتیاد، بالا رفتن آستانه تحمل یا بروز مشکلاتی در قطع دارو، زمانی که دیگر نیازی به آن نیست، شود.
با این حال، چندین ماه مصرف این داروها می‌تواند به طور قابل توجهی خطر اعتیاد، بالا رفتن آستانه تحمل و بروز علائم ترک را در صورت کاهش دز یا خاتمه دادن درمان افزایش دهد.
به طور کلی، سوءمصرفکنندگان بنزودیازپین‌ها در معرض خطر بیشتر عوارض جانبی زیر هستند:
گیجی
لکنت زبان
تشنج یا تکانه‌های عصبی
خواب‌آلودگی شدید یا کما
لرزش
ضربان قلب آهسته
مشکل در تنفس
ضعف شدید
معتادان به بنزودیازپین همچنین در معرض خطر بیشتر ابتلا به زوال عقل قرار دارند؛ بیماری‌‌ای که بر مغز تأثیر می‌گذارد و در درازمدت باعث از دست دادن تدریجی حافظه و مشکلات زبانی و مهارت‌های حرکتی می‌شود. خطرات اعتیاد به بنزودیازپین بسیار زیاد است. حتی گزارشاتی دال بر مرگ بر اثر مصرف بیش از حد بنزودیازپین‌ها وجود دارد. همچنین هر ساله مصرف بیش از حد بنزودیازپین افراد زیادی را به اورژانس و پذیرش در بیمارستان می‌کشاند.
تحریریه مجله اعتیاد