اعتیاد به الکل عامل مرگ بتهوون بود
حقایقی تازه درباره‌ی مرگ نابغه موسیقی آلمان
پاسخ پرسش‌هایی که از چندین دهه پیش درباره مشکلات سلامتی موسیقیدان کلاسیک مشهور، لودویک ون بتهوون مطرح بود، در جاهایی که اصلاً انتظار نمی‌رفت پیدا شده است. دانشمندان با بررسی عمیق موی بتهوون نشان داده‌اند که او صرفاً یک مشروب‌خور سرسخت با بیماری مقاربتی نبوده است. مشخص شد که او به صورت ژنتیکی از بیماری کبدی هم رنج می‌برده است.
پرده‌برداری از زندگی فوق‌العاده و سلامت ضعیف بتهوون
لودویگ ون بتهوون (۱۷۷۰–۱۸۲۷) پیانیست و آهنگساز آلمانی بود که اغلب از او به عنوان پدر موسیقی کلاسیک غربی یاد می‌کنند. او در دسامبر ۱۷۷۰ متولد شد و اولین قطعه موسیقی ضبط‌شده‌اش، مجموعه‌ای از نه واریاسیون پیانو بود که آن را سال ۱۷۸۲، وقتی فقط دوازده سال سن داشت ساخت.
او با اینکه کودک نابغه‌ای بود، در بیست و هشت سالگی با اولین مشکلات شنوایی‌اش مواجه شد. چندین دهه است که درباره سیفلیس داشتن بتهوون بحث و مناقشه وجود دارد اما می‌گویند او از مصاحبت با روسپی‌ها لذت می‌برد و پزشک او بین سال‌های ۱۸۰۶ تا ۱۸۱۶ اصرار داشت که او واقعاً سیفلیس دارد. بتهوون زمانی که به چهل و چهار یا چهل و پنج سالگی رسید کاملاً ناشنوا بود و بدون یادداشت نوشتن روی کاغذ نمی‌توانست با همکاران، ملاقات‌کنندگان و دوستانش ارتباط برقرار کند.
حالا گروهی از پژوهشگران دی‌ان‌ای جمع‌آوری‌شده از نمونه موی واقعی بتهوون به طول پنج متر و پنجاه و پنج سانتی‌متر (هجده فوت) را بررسی و آزمایش کرده‌اند. به کمک تجزیه و تحلیل علمی پیشرفته مشخص شده است که این غول موسیقی در واقع به هپاتیت ب مبتلا بوده و نوشیدن الکل با تشدید بیماری ارثی کبد موجب مرگ او شده است.
اعتیاد به الکل بتهوون باعث تشدید بیماری کبدی او شد
بتهوون که یکی از بزرگ‌ترین آهنگسازان تاریخ محسوب می‌شود از اواخر دهه بیست زندگی خود به تدریج شنوایی‌اش را از دست داد و در اواسط دهه چهل به طور کامل ناشنوا شد. بتهوون علی‌رغم ناشنوا بودن آهنگ می‌ساخت و ارکسترهای موسیقی را رهبری می‌کرد، و برای این کار از ارتعاشات سازها کمک می‌گرفت. آثار بعدی او مثل سمفونی نهم را به طور کامل در ذهنش ساخت و هیچ‌گاه اجرای زنده آنها را نشنید.
دانشمندان در مجموعه‌ای از آزمایش‌های ژنتیکی توانستند با مطالعه پنج دسته از موهای بتهوون، ژنوم او را رمزگشایی کنند. نتایج این تحقیقات که با حمایت انجمن بتهوون امریکا و مرکز خیریه هیو استوارت انجام و در نشریه Current Biology منتشر شد، به آنها کمک کرده است تا پاسخ پرسش‌هایی را که از زمان مرگش تا کنون ذهن مورخان را به خود مشغول کرده بود پیدا کنند. این آهنگساز نه تنها «زمینه ژنتیکی بیماری کبدی را داشت» بلکه به هپاتیت ب هم مبتلا بود. در نتیجه متخصصان ژنتیک معتقدند اعتیاد به الکل بتهوون «در مرگ او نقش داشت».
از بخت بد بتهوون، شراب خیلی دیر از راه رسید
بتهوون یک نابغه رنج‌کشیده بود که هنگام ساختن سمفونی‌هایش با کاهش شنوایی دست و پنجه نرم می‌کرد، سمفونی‌هایی که خودش هیچ‌گاه آنها را نشنید. اغلب می‌گویند اعتیاد او به شراب «تنها عامل» مرگ او بوده است، اما حالا مشخص شده است که او به هپاتیت ب مبتلا بوده و زمینه ژنتیکی بیماری کبدی را هم داشته است. بر اساس گزارش منتشر شده در Daily Mail، این نابغه موسیقی به قدری از نوشیدن لذت می‌برد که وقتی در بستر مرگش شراب Rhineland را برای او هدیه آوردند، آخرین کلماتش این بود: «چه بد! خیلی دیر شده است!»
نتیجه مقاله جدید این بود که این آهنگساز به ویروس هپاتیت ب مبتلا بوده است. علاوه بر این او زمینه ژنتیکی بیماری‌های کبدی هم داشت که نشان می‌دهد مرگ ناشی از سیروز کبدی او صرفاً به خاطر مصرف الکل نبوده است. در واقع این نتایج، نظریه مشهوری را که می‌گوید بتهوون به خاطر مسمومیت با سرب، که در قرن نوزدهم از آن برای شیرین کردن شراب استفاده می‌شد ناشنوا شده است، زیر سؤال می‌برد.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
درمان اعتیاد به الکل یا الکلیسم
ایسلند جوانانش را از اعتیاد به الکل و مواد مخدر نجات داد
تفریح و شادی بدون مشروب ممکن است
بازنگری زندگی بتهوون به کمک کشفیات ژنتیکی جدید
بررسی موهایی که تصور می‌شد متعلق به این آهنگساز بوده است نشان داد که مرگ او صرفاً به خاطر اعتیاد به الکل نبوده و این نظریه قدیمی نادرست است. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این موها متعلق به یک زن یهودی اشکنازی بوده است. بر اساس داده‌های ژنتیکی جدیدی که از بستگان امروزی بتهوون به دست آمده و در این مطالعه جدید توالی‌یابی شده است، در شجره‌نامه خانوادگی بتهوون یک بچه نامشروع هم شناسایی شد.
ظاهراً این الگوی خیانت در روابط زناشویی از قدیم وجود داشته است، چرا که مطالعه جدید نشان می‌دهد خود بتهوون هم بعد از «یک رابطه نامشروع» متولد شده است و در واقع او و کاسپار برادرهای ناتنی بوده‌اند. با این حال، پژوهشگران می‌گویند برای اثبات این موضوع باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود.
دکتر تریستان بگ، سرپرست این پروژه تحقیقاتی، توضیح می‌دهد که بیشتر افرادی که آزمایش ژنتیک انجام می‌دهند «متوجه می‌شوند که هیچ مشکلی ندارند، نسبت‌های خانوادگی‌شان همانی است که تصور می‌کردند، و نتایج آن تعجب‌برانگیز نیست.» در مقابل، مطالعه جدید روی موی بتهوون هشت سال طول کشید و «در تمام شاخه‌ها، از خطر بیماری تا شجره‌نامه، نتایج شگفت‌انگیزی به همراه داشت.»
مشکل سلامتی بتهوون: زندگی پرتلاطم نابغه رنج‌کشیده موسیقی
پژوهشگران «هیچ علت ژنتیکی» برای ناشنوایی بتهوون، که در دوران بیست سالگی با وزوز گوش و از دست دادن فرکانس‌های بالا شروع و تا سال ۱۸۱۸ به ناشنوایی کامل او منجر شد پیدا نکردند. همچنین هیچ‌گونه شواهد ژنتیکی برای «دردهای شکمی شدید و اسهال‌های متعدد» که در اوایل بیست سالگی از آنها رنج می‌برد پیدا نشد.
بتهوون در تابستان سال ۱۸۲۱ اولین حمله یرقان را تجربه کرد که یکی از علائم بیماری کبدی پیشرفته است. به همین خاطر قبلاً تصور می‌شد که علت اصلی مرگ او در پنجاه و ششسالگی سیروز بوده است. بر اساس نتایج مطالعه جدید، پژوهشگران فهرستی از ریسک فاکتورهای ژنتیکی برای بیماری کبدی و شواهد عفونت هپاتیت ب را شناسایی کرده‌اند که در ماه‌های قبل از بیماری نهایی او گسترش پیدا کرده بود.
بتهوون در بیست و ششم مارس ۱۸۲۷ در پنجاه و شش سالگی از دنیا رفت و تا الان مشخص شده است که مرگ او با سوءمصرف الکل، هپاتیت، سیروز و نومونیا در ارتباط بوده است. بگ با ارائه ژنوم بتهوون به پژوهشگران به صورت عمومی، روی این نکته تأکید کرد که مطالعات آتی روی نمونه‌های جمع‌آوری‌شده از بتهوون در طول زمان می‌تواند به شفاف شدن اینکه چه زمانی به هپاتیت ب مبتلا شده است کمک کند.
امیدواریم با بیشتر شدن داده‌های دی‌ان‌ای به زودی پرسش‌های باقیمانده درباره مرگ و شجره‌نامه این موسیقیدان بزرگ هم پاسخ داده شوند.
ترجمه مجله اعتیاد: آزاده اتحاد