۵ تأثیر ناگوار مصرف مشروب بر بدن ما
نوشیدن بیش از حد الکل ژن‌ها را تغییر می‌دهد
تحریریه اعتیاد
از دی‌ان‌ای گرفته تا هورمون‌ها، مصرف زیاد مشروب می‌تواند بیولوژی بدن شما را تا حد زیادی تغییر دهد.
وقتی شما با خماری از خواب بیدار می‌شوید، نشان‌دهنده آن است که مشروب شب قبل تعادل بدن شما را به‌هم زده است. اما به‌رغم چیزهایی که درباره مزایای مصرفِ گهگاه یک لیوان شراب برای سلامت می‌گویند، مصرف بیش از اندازه الکل می‌تواند تأثیر بیشتری از فقط یک روز حال خراب روی شما داشته باشد.
هیلاری شینبائوم، نویسنده کتاب «چالش پرهیز: چطور الکل را برای ژانویه بی مشروب، اکتبر هوشیار و هر ماه بدون مشروب دیگر کنار بگذاریم»¹ می‌گوید: «مردم معمولاً فراموش می‌کنند که الکل افسرده‌کننده است.» این نویسنده خود از سال ۲۰۱۷ با پرهیزِ دست‌کم یک ماه در سال مشروب را ترک کرد و متوجه تأثیرات مثبت زیادی از هضم بهتر غذا تا خواب بهتر در این مدت شد.
هیلاری می‌گوید: «بعد از ده روز اول که بدون الکل گذراندم، متوجه شدم حالم بهتر شده است. از پنج ساعت خوابیدن در شب به هفت یا هشت ساعت رسیدم و برای صبح بیدار شدن انرژی و هیجان بیشتری داشتم. حتی پوستم هم بهتر شد.»
اما شواهد موجود برای اثبات ضررهای چندگانه مشروب دیگر از یک حکایت شخصی فراتر رفته است. چند سال پیش، در مطالعهای گسترده روی تقریباً ششصدهزار مشروب‌خور از نوزده کشور، تأثیرات کلی مصرف سنگین مشروب مشخص شد. پژوهشگران دریافتند مشروب‌خورهایی که در هفته بین چهارده تا بیست و پنج لیوان یا شات مشروب می‌خورند، میانگین طول عمرشان تقریباً دو سال کمتر از کسانی بود که در هفته حداکثر نزدیک به هفت لیوان یا شات مشروب مصرف می‌کردند. بر اساس این یافته‌ها، همچنین مشخص شد که با افزایش هفتگی مصرف الکل خطر حمله قلبی، ایست قلبی و مرگ بر اثر افزایش فشار خون یا آنوریسم آئورت (بزرگ شدن یا بیرون‌زدگی دیواره سرخرگ آئورت در اثر ضعف دیواره سرخرگ) نیز افزایش می‌یابد.
چه مقدار مصرف مشروب، زیاد به حساب می‌آید؟
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) مصرف سنگین الکل را بیش از هشت نوشیدنی در هفته برای زنان و پانزده نوشیدنی در هفته برای مردان تعریف می‌کند. CDC مصرف متعادل مشروب را پیشنهاد می‌کند که یعنی دو نوشیدنی برای مردان و یک نوشیدنی برای زنان در روز.
شینبام می‌گوید: «من فکر می‌کنم اغلب مردم متوجه نمی‌شوند که ماهانه چقدر الکل مصرف می‌کنند. وقتی در نظر بگیرید که کسی ممکن است آخر هفته‌ها چند نوشیدنی، یک لیوان شراب همراه با شام، یا یک آبجو (یا دو یا سه) در حال تماشای ورزش بنوشد، خب این می‌تواند زیاد شود.»
همچنین، اگر فقط یک یا دو بار در ماه مشروب می‌نوشید، به‌راحتی می‌توانید پیش خودتان فکر کنید که در مصرف افراط نکرده‌اید. اما وقتی صحبت از مصرف بیش از حد الکل به میان می‌آید، داده‌های CDC نشان می‌دهد که مشکل اصلی اکثر مردم، نوشیدن بیش از حد الکل در یک شب‌نشینی یا نشست است که به آن می‌گویند سوء مصرف الکل. یعنی چهار نوشیدنی یا بیشتر برای زنان و پنج نوشیدنی یا بیشتر برای مردان در یک بازه زمانی دو تا سه‌ساعته. به گفته CDC، از هر شش بزرگسال امریکایی، یک نفر این چنین رفتار می‌کند، و در حالی که اکثریت آنها اختلال مصرف الکل ندارند، قطعاً این طرز مصرف مشروب در آنها سالم نیست.
دکتر کتی یونگ، مدیر بخش متابولیسم و اثرات سلامتی در مؤسسه ملی سوء مصرف الکل و الکلیسم، می‌گوید: «مصرف یک نوشیدنی در هر روز هفته، با خوردن هفت نوشیدنی در یک شنبه‌شب یکی نیست. نوشیدن زیاد الکل در بازه زمانی کوتاه هرگز ایمن نیست.»
مهم است که بدانید دقیقاً چقدر الکل می‌نوشید. CDC یک نوشیدنی را دوازده اونس از هر گونه آبجو، پنج اونس شراب یا یک و نیم اونس الکل تقطیرشده مانند ودکا یا ویسکی تعریف می‌کند. (در مشروب‌های دست‌ساز خانگی حجم الکل بسیار بیشتر از اینهاست.) معمولاً موقع سرو مشروب بیشتر از این اندازه در لیوان، شات یا هر ظرفی که دارد استفاده می‌شود، ریخته می‌شود، بنابراین ممکن است بیش از آنچه خودتان تصور می‌کنید، بنوشید.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
بعد از ترک الکل چه اتفاقی در بدن می‌افتد؟
آیا همه با یک روش می‌توانند اعتیاد را ترک کنند؟
مصرف بیش از حد الکل چه اثرات دیگری می‌تواند بر بدن شما داشته باشد؟
نوشیدن بیش از حد الکل علاوه بر اینکه بخش زیادی از زندگی را از شما می‌گیرد، می‌تواند اثرات مهم دیگری بر بدن و ذهن‌تان داشته باشد. در اینجا به پنج مورد از یافتههای پژوهشی در این خصوص می‌پردازیم:
الکل می‌تواند دی‌ِاِن‌اِی شما را تغییر دهد– و باعث می‌شود که الکل بیشتری هوس کنید
بله، درست خواندید. بر اساس مطالعهای که در دسامبر 2018 در نشریه علمی «الکلیسم: پژوهش تجربی و بالینی» (Alcoholism: Clinical & Experimental Research) منتشر شد، هم مصرف سنگین الکل به طور کلی و هم زیاده‌نوشی در یک نشست می‌تواند ساختار ژنتیکی شما را تغییر دهد و عطش شما را نسبت به الکل بیشتر و بیشتر کند.
هنگامی که پژوهشگران، گروه‌هایی از مصرف‌کنندگان سنگین الکل و زیاده‌نوش‌های یک‌شبه را با مصرف‌کنندگان میانه‌رو الکل (یک نوشیدنی در روز برای زنان و حداکثر دو نوشیدنی برای مردان) مقایسه کردند، دریافتند که فرایند اصلاح ژن ناشی از الکل به نام متیلاسیون، دو ژن را در بدن افراد دسته اول تغییر می‌دهد. یکی از این ژن‌ها که به نام PER2 شناخته می‌شود، بر ساعت بیولوژیکی بدن تأثیر می‌گذارد و دیگری، POMC، سیستم واکنش به استرس را تغییر می‌دهد. نتیجه این تغییرات، افزایش میل به الکل است. این یافته، شواهدی را ارائه می‌کند که نشان می‌دهد نوشیدن بیش از حد می‌تواند واقعاً ژن‌های شما را تغییر دهد و این تغییرات وَرا ژنتیک خاص در این ژن‌های خاص با افزایش میل به نوشیدن الکل مرتبط است. این ممکن است توضیح دهد که چرا اختلال مصرف الکل این‌قدر قدرتمند است و بر بسیاری از افراد تأثیر می‌گذارد.
تاثیر ژن بر اعتیاد به مشروبات الکلی
مراحل اعتیاد به الکل و دلایل الکلیسم
بدمستی و سیاه‌مستی چیست و راه درمان آن کدام است؟
الکل خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را افزایش می‌دهد
مؤسسه ملی سرطان (NCI) به چندین مطالعه منتشر کرده است که یکی از آنها یک متاآنالیز (فراتحلیل) از ۵۷۲ مطالعه است که نشان می‌دهد الکل خطر ابتلا به بعضی سرطان‌ها را افزایش می‌دهد، از جمله سرطان‌هایی که دهان، گلو، کبد و سینه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. همانطور که احتمالاً می‌توانید تصور کنید، این خطر در افرادی که مشروبات الکلی زیاد مصرف می‌کنند، افزایش می‌یابد. به گفته NCI، این افراد پنج برابر بیشتر از افرادی که مشروب نمی‌نوشند، به سرطان مری مبتلا می‌شوند. اما حتی در مصرف‌کنندگان متعادل هم احتمال ابتلا به سرطان دهان و گلو را تقریباً دو برابر می‌کند. دکتر یونگ خاطر نشان می‌کند که مصرف کمتر از یک نوشیدنی در روز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را هم افزایش دهد. پژوهش دیگری که در مجله بین‌المللی سرطان منتشر شده بود، نشان داد که الکل در تقریباً 5.5 درصد از موارد بروز سرطان و نزدیک به شش درصد از مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان نقش داشته است.
الکل ترکیب ارگانیسم‌ها را در روده تغییر می‌دهد که به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌رساند
پژوهش‌هایی که روی تعادل ظریف میکروارگانیسم‌های موجود در دستگاه گوارش تمرکز داشته‌اند، نشان داده‌اند که اختلال در این کلونی‌های باکتریایی می‌تواند نه تنها بر هضم غذا، بلکه سایر جنبه‌های سلامتی، به‌ویژه سیستم ایمنی تأثیر داشته باشد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف الکل بر این تعادل باکتریایی تأثیر می‌گذارد. بر اساس مقاله‌ای منتشرشده در مجله بین‌المللی علوم مولکولی در ژوئیه 2021، نتایج مطالعات نشان داده است که در الکلی‌ها تعادل باکتری‌های روده متفاوت است و این بر عملکرد سد محافظت روده‌ای تأثیر می‌گذارد، و از سویی، مصرف مزمن الکل هم اثرات مضری روی سلول‌های سیستم ایمنی دارد. کاهش ایمنی می‌تواند توضیح دهد که چرا پژوهش منتشرشده در مجله علمی «روانپزشکی جهانی» (World Psychiatry) در اکتبر 2021 نشان می‌دهد که در افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد، از جمله الکل، حتی پس از واکسینه شدن، خطر ابتلا به COVID-19 افزایش می‌یابد.
الکل بر حافظه بلندمدت و ساختار مغز تأثیر می‌گذارد
یک شب افراط در الکل می‌تواند منجر به سیاه‌مستی و بیهوشی شود که خاطرات رویدادها و جزئیات مهم را از یاد مصرف‌کننده می‌برد و مصرف مداوم الکل می‌تواند بر عملکرد بلندمدت مغز تأثیر بگذارد. به گزارش مراکز اعتیاد امریکا، افرادی که به مدت طولانی مشروبات الکلی زیاد می‌نوشند، در معرض خطر تغییر «سیم‌کشی سخت» مغز هستند که می‌تواند منجر به بروز مشکلات شناختی حتی پس از رسیدن به هوشیاری شود. مصرف زیاد الکل همچنین می‌تواند در درازمدت بر مغز تأثیر بگذارد و خطر سکته مغزی و افسردگی را افزایش دهد، و تحقیقات انجام‌شده در می 2021 در دانشگاه آکسفورد در بریتانیا نشان داد که حتی مصرف متعادل الکل باعث کاهش ماده خاکستری و سفید مغز می‌شود. بر اساس این یافته‌ها متخصصان به این نتیجه رسیدند که «مصرف الکل برای سلامت مغز هیچ سطح ایمنی ندارد.»
مصرف بیش از حد الکل باعث اختلالات هورمونی می‌شود
مصرف سنگین و مزمن مشروب همچنین می‌تواند سیستم غدد درون‌ریز را که یکی از خطوط اصلی ارتباط بین اندام‌ها و سایر سیستم‌های بدن (مانند سیستم عصبی و ایمنی) است، ویران کند. بر اساس مطالعهای که در سال 2017 در مجله «پژوهش روی الکل: مطالعات فعلی» (Alcohol Research: Current Reviews) منتشر شد، درست همانطور که الکل باعث ایجاد عدم تعادل در روده می‌شود، سیستم غدد درون‌ریز را هم با مختل کردن ترشح هورمون‌های مهم و ایجاد اختلالات هورمونی که می‌تواند در هر اندام و بافتی در بدن نفوذ کند، از کار می‌اندازد.
بر اساس این مطالعه، این اختلالات می‌تواند تا حد ایجاد اختلال در عملکرد تولید مثل، مشکلات تیروئید، ناهنجاری‌های سیستم ایمنی، دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان و اختلالات روانی و رفتاری پیش رود. همچنین پژوهشی وجود دارد که نشان می‌دهد الکل تولید هورمون استرس کورتیزول را در حین و بعد از نوشیدن افزایش می‌دهد، که در نتیجه فشار خون را افزایش داده و باعث استرس بیشتر می‌شود.
۱- The Dry Challenge: How to Lose the Booze for Dry January, Sober October, and Any Other Alcohol-Free Month/Hilary Sheinbaum
ترجمه مجله اعتیاد: آزاده اتحاد
5 Things Drinking Too Much Alcohol May Be Doing to Your Body