انجمن الکلی‌های گمنام افغانستان
انسان‌هایی که دوبار متولد می‌شوند
تحریریه اعتیاد
انجمن الکلی‌های گمنام افغانستان، نامی است برای معتادان گمنامی که در کنار مواد مخدر، الکل مصرف کرده‌اند و از یکسال قبل به این سو، برای ترک اعتیاد و تداوم پاک ماندن از الکل تلاش کرده‌اند. انجمن الکلی‌های گمنام یا اِی اِی، یک نام تاریخی است که اولین بار، در سال ۱۹۳۵ در آمریکا تشکیل شد.
وقتی انجمن را در کشور جنگ زده خود تشکیل دادند. تعدادشان به انگشتان دست هم نمی‌رسید ولی بعد یکسال، تعداد معتادان پاک شده به چهل عضو رسید. هیچ کسی خود را موسس و صاحب انجمن الکلی‌های گمنام نمی داند. توجه به خداوند و تصمیم بر ترک الکل، نقش محوری را در انجمن دارد.
افزایش روزافزون گرایش به مصرف مواد مخدر از جمله چالش‌های اجتماعی در افغانستان است.، بر اساس آخرین بررسی اداره مبارزه با مواد مخدر ایالات متحده آمریکا از وضعیت اعتیاد در افغانستان که در سال گذشته منتشر شد، سه میلیون نفر در افغانستان معتاد هستند که نسبت به دوره مشابه سال‌های قبل، چند برابر افزایش را نشان می دهد.
گمنامی، مهمترین شناسه حضور
در گوشه‌ای از شهر کابل، انجمن الکلی‌های گمنام افغانستان (AA) برای محمد جشن تولد گرفته اند. محمد ۳۵ ساله است اما روی کیک تولدش، هفت شمع گذاشته اند. از روز تولد دوباره او، هفت سال و نه روز گذشته است. هوشیار شدن برای تمامی اعضای این انجمن، یک تولد دوباره است. محمد در روز تولدش از تجربه اعتیادش حرف میزند و اشک می‌ریزد. هیچ عضوی از انجمن، نام فامیلی محمد و موقعیت اجتماعیش را نمی‌دانند و برایشان مهم نیست. مهم تجربه‌های اوست که به زبانش می‌آید و بقیه معتادان پاک شده از تجربه‌های او آنچه می‌خواهند، می‌آموزند. در پایان جلسه، اعضا هر مبلغی را که در توان دارند برای مصارف انجمن می‌دهند.
رسول یکی از اعضای انجمن اِی اِی به یورونیوز می‌گوید: «ما هیچ معتادی را نصیحت و تشویق به ترک الکل نمی‌کنیم. فقط تجربه‌هایمان از دوره هوشیاری را به الکلی‌های دیگر منتقل می‌کنیم و گاهی جلساتمان را در شفاخانه ترک اعتیاد جنگلک برگزار می‌کنیم تا معتادانی که تصمیم به ترک گرفته‌اند از تجربه‌های ما استفاده کنند و تجربه های خود را برای ما بگویند. تمام اعضا با شرایط مختلف اقتصادی و اجتماعی در انجمن فعالیت می‌کنند، چون مهمترین ویژگی حضور اعضا، گمنامی است.»
الکلی های گمنام ALCOHOLICS ANONYMOUS در سایت رسم اش، به عنوان یک سازمان غیررسمی بین‌المللی معرفی می‌شود که در ۱۸۰ کشور جهان عضو دارد و هدف اصلی خود را “هشیاری” و کمک به دیگر الکلی‌ها برای ترک الکل می‌داند. براساس اصول بین‌المللی، انجمن الکلی‌های گمنام با کمک مالی اعضای خود (معتادانی که الکل را ترک کرده‌اند) فعالیت می‌کند و به هیچ نهادی وابسته نیست.
مهاجرت، فقر و انزوا
صدای شانه‌هایی که به دار قالی کوبیده می‌شود انگار پتکی است که بر سر محمد حکیم کوبیده می‌شود. این صدا، یاداور گرسنگی، حسرت‌های زندگی و نبود پدر برای اوست. مادرش برای امرار معاش زندگی قالی می‌بافت. محمد حکیم هنوز کودک بود که داشتن یک دوچرخه برایش یک حسرت بود حسرتی که حتی در بزرگسالی هم با خریدن انواع موتور سیلکت نتوانست جبرانش کند. کلاس ۹ مدرسه بود که با کشیدن اولین سیگار، احساس بزرگی کرد. او فکر نمی‌کرد سیگار مقدمه اعتیاد، ترک تحصیل، ریختن آبرو، برباد رفتن جوانی و آرزوهای مادرش است. روزی که فهمید باید برای امروز زندگی کند، اعتیاد را ترک کرد. در دوره های آموزش فنی و حرفه ای، دوره های برق و الکترونیک را گذراند و حال به عنوان متخصص در امور برق کار می کند. او در جلسات انجمن AA به زندگی کردن نه برای گذشته و آینده بلکه «فقط برای امروز» را تمرین می‌کند.
عبدالستار به کابل آمده تا در جشن یکسالگی انجمن الکلی‌های گمنام افغانستان شرکت کند. او به یورونیوز می گوید: «سی و چهار سال در ایران زندگی کردم. مهاجر بودم، یک شرکت تولیدی کفش داشتم و دویست کارگر زیردستم کار می کردند اما احساس می کردم یک انسان ضعیفم، قدرتی ندارم و منزوی هستم. وقتی اولین سیگار را کشیدم احساس کردم قدم بلندتر شد. بعد چرس، تریاک و اخرین بار شیشه را تجربه کردم. کارگرانم را از دست دادم چون از انجام کوچکترین کارها ناتوان شدم. وقتی در جلسات انجمن معتادان گمنام شرکت کردم، از بین هشتاد مصرف کننده، من تنها معتادی بودم که پیام انجمن را در زندگیم عملی کردم. اعتیاد را ترک کردم و حال ۵ سال و ۱۱ ماه است که دیگر الکل و مواد مخدر مصرف نمی کنم. صاحب یک شرکت تولیدی در شهر هرات هستم و تلاش می کنم که انجمن الکلی های گمنام را در این شهر حمایت کنم.»
برات از رشته مهندسی برق فارغ التحصیل شده است اما احساس کمبود های شخصیتی، انزوا و بیکاری باعث شد که پس از اتمام تحصیلاتش به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا کند. او ده سال، انواع مواد مخدر را مصرف کرد. بارها خودکشی کرد و یک روز ناامید از ترک مواد مخدر در انجمن معتادان گمنام ایران شرکت کرد و دیگر به سمت مواد مخدر برنگشت. ۹ سال از ان روزها گذشته و او به افغانستان بازگشته است. یکی از آرزوهای برات این بود که انجمن الکلی های گمنام در افغانستان شکل بگیرد تا او بتواند راهی برای تداوم دوری خود از اعتیاد به الکل را جستجو کند و هم انگیزه دهنده برای ترک الکل به معتادان دیگر شود.
برات در افغانستان مطابق رشته تحصیلیش، شغلی نیافته و در یک کارخانه شیرینی پزی مشغول به کار است.
جای خالی زنان
باید معتادی تصمیم به هشیار شدن بگیرد و در انجمن الکلی های گمنام عضو شود تا تجربه های او، حرف‌های جدیدی برای محمد، برات و عبدالستار داشته باشد.
هر چند آمارهای غیررسمی از افزایش تعداد زنان معتاد در افغانستان خبر میدهد اما انجمن الکلی‌های گمنام افعانستان هیچ عضو زن ندارد. این انجمن، پس از انجمن معتادان گمنام، دومین انجمنی است که توسط معتادانی که اعتیاد را ترک کرده اند، در کابل تشکیل شده است.