اعتیاد اینترنتی

عوارض اعتیاد به اینترنت چیست؟ آیا امکان دارد کسی به استفاده از اینترنت معتاد شود؟ پاسخ مثبت است. عنوان اعتیاد به اینترنت یک برداشت کلی و اصولاً به استفاده مستمر از اینترنت اطلاق میشود و امکان دارد دامنه نتایج آن به کم خوابی، به خطر افتادن موقعیت شغلی و دگرگونی در روابط خانوادگی و اجتماعی منجر شود.

مقاله‌ای که توسط کارول پوترا در مجله «سایکالوژی تودی» به چاپ رسیده با داستان یک دانشجوی دانشگاه به نام دان شروع میشود که سال اول را با نمرات ممتاز به پایان رسانیده بود. او در سال دوم مجبور شد در خوابگاه دانشگاه مشترکاً با دانشجوی دیگری زندگی کند که مدام مشغول بازی با کامپیوتر بود. نمرات او پس از مدتی به کمتر از یک و نیم رسید و دوست دخترش او را ترک کرد.

زندگی دان سوژه کتاب پرفروش کارول پوترا با نام Caught in the Net است. او تصمیم دارد مسائل روانی معتادان به اینترنت را به مردم آموزش دهد.

نشانه‌های اعتیاد به اینترنت

دان میگوید رهایی از مشکلات زندگی با پناه بردن به اینترنت حل نشده و به آن باید به عنوان چاره موقتی برخورد کرد. هنگامی که یک معتاد به اینترنت در انتهای شب سرانجام دست از کامپیوتر می‌کشد و آن را خاموش می‌کند مشکلات واقعی به سراغ او می‌آیند. در این زمان رویارویی با آنها بسیار سخت تر و آثار افسردگی عمیق‌تر به نظر می‌رسند. با سیاه شدن مانیتور، تنهایی و گناه عدم توجه به اطرافیان بیشتر احساس میشود.

در این هنگام شخص معتاد به اینترنت مانند معتادان به الکل برای رهایی از مشکلات مجدداً به سمت اینترنت کشیده شده و همه درها را به جز اتاق‌های گفتگو بسته می‌بیند. از نشانه‌های دیگر اعتیاد فراموش کردن قرارهای ملاقات، عدم توجه به وضع ظاهری و بهداشت شخصی و بروز حالت‌های عصبی در گفتگ‌های دوستانه میتواند باشد. رویاها و خیال‌پردازی‌های شخص معتاد به نوعی با اینترنت رابطه دارند و مچ دست اغلب آنها درد می‌کند، دروغ می‌گویند، اعتیاد خود را انکار می‌کنند، غذا خوردن به موقع را فراموش کرده و معمولاً در مقابل کامپیوتر به خوردن می‌پردازند.

ترک اعتیاد به گوشی موبایل را اولویت قرار دهید

راهکارهایی برای ترک اعتیاد به موبایل

اعتیاد به اینترنت در افراد منزوی بیشتر است

نتایج مطالعات اخیر دکتر دیویس پژوهشگر دانشگاه یورک کانادا روی گروهی از دانشجویان نشان میدهد علت اعتیاد به اینترنت در بسیاری از آنها دستیابی به راهی برای سرکوب اضطراب‌ها و تنش‌های زندگی بوده است. به گفته دکتر دیویس احتمال اعتیاد به اینترنت در میان افراد منزوی و گوشه گیر و کسانی که در ارتباطات اجتماعی و بین فردی خود مشکل دارند بیش از دیگران است. دیویس در انتهای بررسی‌های خود نتیجه گیری میکند اگرچه استفاده از اینترنت در دریافت اطلاعات جدید بسیار سودمند است اما از آن نباید برای فرار از مشکلات زندگی استفاده کرد.

عده‌ای معتقدند نمی توان استفاده مستمر از اینترنت را با اعتیاد به مواد مخدر، الکل و یا حتی سیگار مقایسه کرد. روانشناسان و پزشکان کلینیک‌های درمانی کمتر از ده سال است که به مشکل اعتیاد به اینترنت توجه نشان داده‌اند و بسیاری از متخصصان هنوز در گروه‌بندی آن با سایر موارد اعتیاد اختلاف نظر دارند. برداشت عمومی جامعه از اعتیاد به اینترنت بر آن است که مردم با میل خود به سراغ اینترنت می‌روند در حالیکه اعتیاد به موارد دیگر چندان ارادی و با تصمیم قبلی نیست.

در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید:

انواع اعتیاد به موادی که فکرش را هم نمی‌کنید

بدمستی و فراموشی

نتایج تحقیقات دانشگاه پیتسبورگ بر روی ۵۰۰ استفاده کننده اینترنت نشان داده است کسانی که به اینستاگرام، اتاق‌های گفتگو و بازدید از سایت‌های مختلف و خرید آنلاین وابسته هستند علایم بالینی شبیه معتادان به الکل‌ و یا مواد مخدر از خود نشان داده‌اند و بسیاری از آنها اگر چه از بیخوابی رنج می‌برند، اما توانایی دوری از کامپیوتر را ندارند. آنها همیشه خسته به نظر میرسند و روابط آنها با اطرافیان و جامعه به حداقل رسیده و عصبی هستند. مهمترین ویژگی معتادان به اینترنت مانند دیگر موارد اعتیاد عدم قبول واقعیت وابستگی روحی به اینترنت است. آنها همواره تلاش میکنند تا اتلاف ساعت‌های متمادی از عمر خود در مقابل کامپیوتر را کاملاً عادی جلوه داده و آن را توجیه کنند. اینترنت در واقع مانند الکل و قمار راه گریز از دنیای واقعی است. بیشترین اوقات معتادان در اینستاگرام، اتاق‌های گفتگو و بازیهای کامپیوتری می‌گذرد.

عدم توانایی معتادان به اینترنت در مقابله با مشکلات روزمره

 معمولاً معتادان به اینترنت کنترل زمان را از دست داده و کاملاً ارتباط خود را با دنیای خارج قطع میکنند. پسران جوان و زنان میانسال بیشترین معتادان اینترنت را تشکیل میدهند. بسیاری از جوانان تا دیر وقت از اینترنت استفاده میکنند و اگر به تحصیل اشتغال داشته باشند اغلب تکالیف درسی آنها ناتمام باقی می‌ماند.

به عقیده برخی از روانپزشکان آثار اعتیاد به اینترنت در افرادی که در اثر رویارویی با مسائلی مانند طلاق، بیکاری، عدم توجه والدین و مشکلات مالی و حقوقی ضربه روحی خورده‌اند بیشتر به چشم میخورد.

مرگ یک جوان چینی در چند سال پیش پس از سه روز استفاده بی وقفه از کامپیوتر و یا ماجرای پدری که فرزند نوزاد خود را در وان حمام گذاشت و تصمیم گرفت تا پر شدن وان به سراغ ایمیل هایش برود از نمونه‌های روشن اعتیاد به اینترنت است و چنین نمونه‌هایی روانشناسان و بسیاری از مردم جهان را متوجه شیوع نابهنجاری و بیماری جدیدی کرده است که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد.

درمان و کمک به معتادان اینترنت در حال حاضر در مراحل ابتدایی قرار دارد
و تحقیقات کامل روش‌های معالجه روان درمانی چندانی در دست نیست

پرفسور کیمبرلی یانگ استادیار پیشین دانشکده روانشناسی برادفورد از اولین کسانی است که استفاده بیش از حد به اینترنت را در گروه اعتیاد قرار داد. یافته‌های دکتر کیمبرلی یانگ حاکی از عدم توانایی معتادان به اینترنت در مقابله با مشکلات روزمره است. او میگوید افراد خجالتی بیشتر در معرض اعتیاد قرار دارند و مسائل فردی مانند کمرویی سبب میشود تا اینگونه افراد جهت فرار از حقایق در دنیای خیالی اینستاگرام و اتاق‌های گفتگو هیچ‌گاه نگران قیافه و وضع ظاهر و محیط خانوادگی نبوده و بتوانند با مردم سراسر دنیا بدون آشکار کردن موقعیت خود ارتباط برقرار نمایند.

قدم اول برای کسانی که تصمیم دارند بدون کمک روانپزشکان و روان درمانگران خود راساً به کم کردن ساعات استفاده از اینترنت اقدام کنند شناخت عمق وابستگی به اینترنت است. در این مرحله انکار اعتیاد نقش عمده‌ای در ترک آن بازی خواهد کرد. پس از آن باید به قول و قرارهای شخصی پرداخت و مدت و زمان استفاده روزانه از اینترنت را محدود و آن را جداً دنبال کرد. قدم بعدی یافتن جایگزین مناسب برای اینترنت است. بازگشت به گذشته و مقایسه آن با حال نشان خواهد داد که کدام فعالیت خانوادگی و اجتماعی و شخصی مانند گذراندن وقت با همسر و فرزندان، دوستان، ورزش، مطالعه و خواب جای خود را با اینترنت تعویض کرده‌اند.

مقابله با مشکلاتی مانند خاطرات بد گذشته، جدایی، مسائل مالی،‌ تنهایی، بیکاری و استرس‌های ناشی از کار با روی آوردن به اینترنت و چت روم از بین نخواهند رفت. شناخت نقاط ضعف و قدرت هر شخص جهت ترک اعتیاد کاملاً به آمادگی روحی وابسته است و مراجعه به پزشک و در میان نهادن مشکلات شخصی و خانوادگی با وی کاملاً ضروری به نظر میرسد و نباید از آن غفلت کرد.

ویژگی‌های بالینی وابستگی به اینترنت 

«وابستگی به اینترنت» را «اعتیاد مدرن» نامگذاری کرده‌اند در واقع وابستگی به اینترنت یک وابستگی واقعی همانند اعتیاد به مواد مخدر و وابستگی های دیگر است. اگر چه این نوع وابستگی مشکلات جسمی «اعتیادهای شیمیایی» را ندارد اما مشکلات اجتماعی ناشی از آن همانند اعتیادهای دیگر است.

«از دست داد کنترل برروی رفتار، علائم ناخوشایند ناشی از ترک، عطش ولع زیاد برای کار با اینترنت ، گوشه گیری اجتماعی و افت تحصیلی و شغلی» برخی از پیامدهای وابستگی به اینترنت هستنند. خصوصیات دیگری نیز برای افراد وابسته به اینترنت ذکر شده است؛ مانند: «استفاده از اینترنت برای فرار از مشکلات یا رفع احساس درماندگی ، گناه ، اضطراب و افسردگی، دروغ گفتن مکرر به اعضای خانواده و دوستان برای پنهان کردن میزان درگیری با اینترنت».

تشخیص وابستگی به اینترنت 

انجمن روانپزشکی آمریکا (A.P.A) معیارهای زیر را برای تشخیص اعتیاد به اینترنت پیشنهاد کرده است.
یک الگوی استفاده که موجب اختلال در عملکردها یا حالت ناخوشایند درونی در طول یک دوره دوازده ماهه شده ، فرد حداقل باید سه معیار از معیارهای هفتگانه زیر را داشته باشد.
بروز علائم تحمل که به یکی از صورتهای زیر مشاهده می‌شود:
نیاز به افزایش ساعات کار با اینترنت به منظور حفظ رضایتمندی.
کاهش قابل ملاحظه اثر، علیرغم استفاده مداوم در یک محدوده زمانی معیین
بروز علائم ترک: که به صورت دو علامت یا بیشتر از علائم زیر مشاهده می‌شود و در طول چند روز یا یک ماه پس از قطع ارتباط با اینترنت بروز می‌کند.
بی قراری ذهنی و بدنی
اضطراب
افکار وسواسی در مورد اینکه در اینترنت چه می‌گذرد.
داشتن خیالپردازی و رویا در مورد اینترنت.
حرکات ارادی و غیرارادی انگشتان دست برای تایپ کردن.
زمان استفاده از اینترنت بیشتر از مدت زمانی است که فرد از ابتدا قصد داشت.
تمایل مداوم یا کوشش نافرجام برای کنترل رفتار.
صرف وقت قابل ملاحظه برای امور مرتبط با اینترنت (خریدن کتابهای مربوطه ، کوشش برای بدست آوردن آدرسهای جدید و …).
کاهش فعالیت اجتماعی ، شغلی و تفریحی در اثر استفاده از اینترنت.
تداوم استفاده از اینترنت ، با وجود آگاهی از آثار منفی آن.
علت شناسی وابستگی به اینترنت

دکتر محمدرضا شمس انصاری – روانپزشک