ستارههای چاه سیاه اعتیاد
بسیاری از مشاهیر دچار اعتیاد بودهاند اما سالیان سال است که ترک کرده و زندگی سالمی دارند. در ترک اعتیاد می توان از مشاهیر الگو گرفت.
داستان مواد مخدر در کشورهای مختلف جهان چگونه است؟
چشمان خود را ببندید و یک معتاد به کراک را تصور کنید. چه می‌بینید؟ یک مرد ثروتمند که کتی با برندی مشهور پوشیده و کراوات بسته؟ یا مرد فقیری با شلوار جین شل و وارفته؟
پرده اول؛ چه جوامعی مستعد بروز اعتیاد هستند؟
تحقیقات نشان داده است یکی از عوامل روی آوردن افراد به مواد مخدر، ساختار اجتماعی نابرابر است. اختلاف طبقاتی در هر جامعه به بی‌اعتمادی افراد جامعه نسبت به شرایط اقتصادی موجود منتهی می‌شود و همین بی‌اعتمادی، در گرایش به اعتیاد تاثیر زیادی دارد.
یکی از زمینه‌هایی که نابرابری در آن واضح است سیستم عدالت جزایی است. در ایالات متحده سفیدپوستان سهم بیشتری از مصرف‌کنندگان مواد مخدر را به خود اختصاص می‌دهند و از نظر مصرف کوکائین نیز بر سیاه‌پوستان مقدم‌اند. نسبت مصرف مواد مخدر در بین سفیدپوست‌ها و سیاه‌پوست‌ها، پنج به یک است. با این وجود تعداد سیاه‌پوستانی که به جرائم مرتبط با مواد مخدر متهم می‌شوند بیشتر از سفیدپوستان است؛ این نسبت سه به دو است. این آمار نشان می‌دهد که در خصوص اتهامات مرتبط با مواد مخدر، نابرابری قابل توجهی به چشم می‌خورد. این نابرابری عواقبی هم دارد. با توجه به آمار دیوان عالی ایالات متحده آمریکا، سیاه‌پوستان جوان آمریکایی بیشتر به زندان می‌روند تا به دانشگاه.
یکی دیگر از بخش‌هایی‌که نابرابری اجتماعی در آن به چشم می‌خورد و نقش مهمی در بروز اعتیاد دارد، سیستم مراقبت‌های بهداشتی است. مراقبت‌های بهداشتی نابرابر مشکلات افراد فقیر را چند برابر می‌کند. هر چند افراد فقیر بیشتر در معرض مشکلات بهداشتی و سلامتی قرار دارند، اما در مقایسه با افراد ثروتمند خدمات درمانی کمتری دریافت می‌کنند. تنها 17 درصد از معتادانی که به درمان‌های پزشکی نیاز دارند تحت درمان قرار می‌گیرند.
در مورد همه شاخص‌های نابرابری اجتماعی، «درآمد» بیشترین همبستگی را با مصرف منظم مواد مخدر و خصوصا مقدار مصرف نشان می‌دهد. فردی که فقیر است، تحصیلات پایینی دارد و از نظر اخلاقی چندان پایبند نیست نه تنها از سوی اجتماع به حاشیه رانده می‌شود بلکه احتمال بیشتری دارد که قربانی اعتیاد شود. بسیاری از فاکتورهایی که فرد فقیر را رنج می‌دهند- استرس، بیکاری، افسردگی و خشونت ساختاری- در اعتیاد نقش دارند. در عین حال اعتیاد به مواد مخدر نیز در بروز فقر و نابرابری سهم دارد و منجر به تداوم این رنج می‌شود.
تخمین زده می‌شود تجارت غیرقانونی مواد مخدر با شبکه‌ای از تولیدکنندگان، فروشندگان و مصرف‌کنندگان در سراسر جهان، به بیش از 300 میلیارد دلار برسد.
تولید غیرقانونی مواد مخدر تجارتی جدی است که افراد زیادی در آن نقش دارند. به عنوان مثال در مکزیک، 500 شهر به طور مستقیم با تولید مواد مخدر
سر و کار دارند و دست کم 500 هزار نفر به استخدام کارتل‌های مواد مخدر درآمده‌اند
شروع کار در سنین پایین و استرس‌های شغلی منجر به خستگی، واکنش‌های اضطرابی مرتبط با کار و ناتوانی‌های ذهنی و جسمی می‌شود و متعاقبا احتمال مصرف داروهای روان‌گردان افزایش می‌یابد. در اتحادیه اروپا 3.6 درصد از شیوع بیماری‌ها مستقیما با محیط کاری در ارتباط است. در فرانسه یک سوم جمعیت کار از داروهای آرام بخش قانونی استفاده می‌کنند تا با دشواری‌های مربوط به کار کنار بیایند. بسیاری از گروه‌های شغلی از درمان‌های روانی استفاده می‌کنند اما این نوع‌درمان ها در بین کارگران بیشتر است.
از سوی دیگر افراد معتاد به دلیل عدم توانایی اقتصادی در تهیه مواد مخدر مورد نیازشان، به سرقت، تکدی‌گری، فحشا، قاچاق مواد مخدر و دیگر جرائم اجتماعی روی می‌آورند، به طوری که بر اساس تحقیقات انجام شده در ایران 25 درصد از معتادان پول مورد نیاز برای تهیه مواد مخدر مصرفی خود را از روش‌های غیر قانونی به دست می‌آورند. در حال حاضر نزدیک به ۵۰ درصد زندانیان مرتبط با جرایم مواد مخدر هستند و ۶۵ درصد زندانیان معتادند. 15 تا 20 درصد سایر جرائم نیز به نوعی با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر ارتباط دارند.
به گزارش‌منابع سازمان ملل متحد 80 درصد موادمخدر توزیع شده در اروپا در افغانستان تولید می‌شود. سالانه حدود 5000 تن مواد مخدر به صورت قاچاق از مبادی مرزی شرق ایران وارد می‌شود. بنا به اعلام مقامات رسمی تاکنون بیش از 37 هزار نفر در راه مبارزه با مواد مخدر به شهادت رسیده‌اند. از مجموع موادمخدر تولید شده در افغانستان، ۵۳ در صد از طریق ایران، 33در صد از مسیر پاکستان و ۱۵ درصد از طریق کشورهای آسیای میانه بویژه تاجیکستان به دیگر کشورها قاچاق می‌شود.
مواد مخدر در کجا تولید و از چه مسیرهای ترانزیتی قاچاق می‌شود؟
امروز دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی بیش از هر زمان دیگری تلاش می‌کنند تولید و تجارت غیرقانونی مواد مخدر را متوقف کنند، اما تقریبا به هیچ موفقیتی در این زمینه نرسیده‌اند. به نظر می‌رسد تولیدکنندگان این مواد همیشه یک قدم جلوتر ازدولت‌ها هستند و راه‌های جدیدی برای توزیع محصولاتشان در سراسر جهان پیدا می‌کنند.
تخمین زده می‌شود تجارت غیرقانونی مواد مخدر با شبکه‌ای از تولیدکنندگان، فروشندگان و مصرف‌کنندگان در سراسر جهان، به بیش از 300 میلیارد دلار برسد. تولید غیرقانونی مواد مخدر تجارتی جدی است که افراد زیادی در آن نقش دارند. به عنوان مثال در مکزیک، 500 شهر به طور مستقیم با تولید مواد مخدر سر و کار دارند و دست کم 500 هزار نفر به استخدام کارتل‌های مواد مخدر درآمده‌اند.
در حال حاضر افغانستان، باهاماس، بلیز، بولیوی، برمه، کلمبیا، کاستاریکا، جمهوری دومینیکن، اکوادور، السالوادور، گواتمالا، هاییتی، هندوراس، هند، جاماییکا، لائوس، مکزیک، نیکاراگوئه، پاکستان، پاناما، پرو و ونزوئلا مهمترین کشورهای تولیدکننده یا ترانزیت مواد مخدر هستند.
به گزارش‌منابع سازمان ملل متحد 80 درصد موادمخدر توزیع شده در اروپا در افغانستان تولید می‌شود. مرز ایران و افغانستان را می‌توان مهمترین مرز دنیا از نظر قاچاق مواد مخدر افیونی دانست؛ چراکه افغانستان بزرگترین تولیدکننده مواد مخدر در جهان است. سالانه حدود 5000 تن مواد مخدر به صورت قاچاق از مبادی مرزی شرق ایران وارد می‌شود. دولت ایران مبارزه سخت و همه جانبه‌ای را طی سال‌های گذشته با باندهای توزیع‌کننده مواد مخدر و قاچاقچیان انجام داده است که بنا به اعلام مقامات رسمی تاکنون بیش از 37 هزار نفر در راه مبارزه با مواد مخدر به شهادت رسیده‌اند.
گزارش دفتر مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد (UNODC )حاکی از آن است که از مجموع موادمخدر تولید شده در افغانستان، ۵۳ در صد از طریق ایران، 33در صد از مسیر پاکستان و ۱۵ درصد از طریق کشورهای آسیای میانه بویژه تاجیکستان به دیگر کشورها قاچاق می‌شود.
براساس اعلام UNODC در سال 2015، بیش از 201 هزار هکتار در افغانستان زیر کشت خشخاش بوده که نسبت به سال 2014 ، 5درصد کاهش داشته است. استراتژی کنترل بین‌المللی مواد مخدر آمریکا در سال 2016 نشان می‌دهد که گروه‌های شورشی در افغانستان با مالیات بستن بر مواد مخدری که از نواحی تحت کنترل آن‌ها عبور می‌کند، سود زیادی به چنگ می‌آورند. تلاش‌های دولت افغانستان برای کنترل مواد مخدر به دلیل چالش‌های امنیتی ناشی از جنگ و درگیری شدید و طولانی‌مدت در این کشور، چندان مؤثر نبوده است.
میانمار دومین تولیدکننده بزرگ تریاک در جهان است. تخمین زده می‌شود که در سال‌های آینده تولید این ماده در میانمار افزایش یابد؛ چراکه تقاضای زیادی برای هروئین وجود دارد و سازمان‌های جنایی از این تجارت سود زیادی به جیب می‌زنند. در دهه 90 لائوس یکی از تولیدکنندگان عمده تریاک بود، اما در سال 2000 به لطف فعالیت‌های دولتی تولید تریاک تا حد زیادی کاهش پیدا کرد.
در حالی که افعانستان تامین‌کننده اصلی مشتقات تریاک برای اروپا و کاناداست، تقریبا کل مشتقات تریاک که در ایالات متحده یافت می‌شود در مکزیک کشت داده شده و از طریق سازمان‌های قاچاق مواد مخدر که در مکزیک مستقرند وارد آمریکا می‌شود. سطح زیر کشت خشخاش در مکزیک از 11 هزارهکتار در سال 2013 به 28 هزار هکتار در سال 2015 افزایش یافته است. در کلمبیا و گواتمالا نیز خشخاش به صورت محدود کشت می‌شود.
در ایالات متحده هروئین جای خود را به مواد افیونی مصنوعی خصوصا فنتانیل داده است که قیمت نسبتا پایینی دارند. تحقیقات نشان می‌دهد فنتانیل و مواد مشابه با آن 25 تا 50 بار قوی‌تر از هروئین هستند. بر اساس اعلام سازمان اجرای قانون آمریکا، بیشتر فنتانیل قاچاق، پیش‌ماده‌ها و مواد مشابه با آن که در ایالات متحده کشف شده در چین تولید شده و از طریق مرز مکزیک، کانادا یا پست مستقیم وارد آمریکا شده‌اند.
کلمبیا بزرگترین تولیدکننده کوکائین در جهان است. بررسی‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که از یک دهه پیش تا کنون تولید جهانی برگ کوکا برای تولید کوکائین ثابت مانده اما در کلمبیا از سال 2014 تا 2015 کشت غیرقانونی این گیاه 42 درصد افزایش داشته است. بر اساس گزارش سازمان ملل سطح زیر کشت این ماده در کلمبیا به 69 هزار هکتار رسیده است. این امر دلایل متعددی دارد از جمله تصمیم کلمبیا مبنی بر پایان دادن به برنامه ریشه‌کنی گیاه کوکا در اکتبر 2015 . بولیوی نیز یکی از سه تولیدکننده عمده کوکائین در جهان است. از سال 2003 تاکنون کشت بوته‌های کوکا در این کشور هر سال حدود 23 هزار هکتار افزایش یافته است.
چه کشورهایی بالاترین میزان مصرف مواد مخدر را دارند؟
از نظر شمار افرادی که برای ترک اعتیاد مراجعه می‌کنند، نیوزلند در رأس کشورهای جهان قرار دارد. مشکل مواد مخدر در ونزوئلا هم یک مشکل جدی است، اما در عین حال نشانه‌ای است از این که این کشور روش فعالانه‌ای برای مقابله با اعتیاد در پیش گرفته است.
بیشتر مطالبی که درباره ایسلند می‌شنویم حاکی از این است که ایسلندی‌ها در زمره شادترین مردم جهان قرار دارند، اما کم‌تر کسی هست که بداند ایسلندی‌ها یکی از 10 مصرف‌کننده اول حشیش در جهان هستند. اما این همه ماجرا نیست. ایسلند بالاترین میزان اوردوز ناشی از مصرف مواد مخدر را در جهان دارد.
کم‌تر جایی در جهان وجود دارد که مشکل اعتیاد به الکل در بین مردم آن جدی‌تر از روسیه باشد. در مورد دیگر مواد مخدر شرایط روسیه آن قدرها بحرانی نیست به جز تریاک و مواد مخدر غیر تجویزی. روسیه در زمینه مصرف تریاک یکی از 10 کشور اول جهان به شمار می‌رود.
حدس بزنید چه کشوری بالاترین سرانه مصرف کوکائین را دارد؟ گزارش UNODC این طور نشان می‌دهد: اسکاتلند. فکرش را می‌کردید؟
برزیل هم از نظر مصرف کوکائین یکی از 10 کشور اول جهان است. اما مصرف این ماده در برزیل در مقایسه با مخدر دیگری به نام اوکسی پایین است. اوکسی ارزان‌تر و دسترسی به آن ساده‌تر است. اوکسی از ترکیب چیزهای مختلف از جمله کوکائین و نفت سفید به دست می‌آید و خاصیت توهم‌زایی دارد.
افغانستان در زمینه مصرف مواد افیونی خالص در جهان اول است که با توجه به کشت گسترده خشخاش در این کشور، چندان عجیب نیست. هر چند تسهیلات بازیابی و درمان اعتیاد در افغانستان راه‌اندازی شده، اما بررسی مصرف مواد مخدر در افغانستان نشان می‌دهد که 11 درصد از مردم این کشور اعتیاد دارند. هیأت کنترل بین‌المللی مواد مخدر (INCB)، در خصوص افزایش استفاده از هروئین افغانستان در خاور میانه ابزار نگرانی کرده است. مصرف استفاده از هروئین و دیگر محصولات مشتق شده از تریاک در ایران، قزاقستان و ازبکستان بالاست.
ایران از نظر مصرف مواد مخدر در رتبه سیزدهم جهان قرار دارد. این مشکل تا اندازه‌ای به این خاطر است که ایران در نیمه راه تولیدکنندگان مواد مخدر در افغانستان و بازارهای مصرف این مواد در آسیای شرقی و اروپا قرار دارد. UNODC تخمین می‌زند که 2درصد از جمعیت ایران در حال حاضر به طور منظم مواد افیونی مصرف می‌کنند.
منبع: ایسنا
درباره اعتیاد در سایت عتیاد بیشتر بخوانید:
گفت‌وگو با مردگانی که زنده شدند
گفتگو با دکتر افتخار درباره انجمن .N.A
چرا نمیتوانم حتی یکبار مصرف کنم؟
ارسال نظرات
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.
نظرات