تاثیر اینترنت بر سلامت روان

اینترنت با همه فوایدش، از کاستی‌ها و آسیب‌هایی نیز برخوردار است. تحقیقات مشترک پنج دانشگاه معتبر جهان از جمله دانشگاه هاروارد و دانشگاه آکسفورد نشان داده که اطلاعات آنلاینی که زمان استفاده از اینترنت به دست می‌آوریم، می‌تواند تاثیر به‌سزایی بر ساختار و توانایی مغز داشته باشد.

محققان ابتدا بر تاثیر انجام چند فعالیت آنلاین بر مغز انسان تمرکز کردند. شواهد نشان داد که انجام کارهای متعدد به صورت آنلاین، عملکرد افراد را بهبود نمی‌بخشد. در واقع، انجام چندکار آنلاین توجه و تمرکز افراد را مختل می‌کند و آنها را درگیر حواس‌پرتی جدید می‌کند. نخستین تاثیرش بر توانایی تمرکز ما است. روانشناسان هم از تاثیر عمیق اینترنت بر شیوه تفکر و مغز ما سخن می‌گویند. حالا زندگی ما و مغز ما چنان به تکنولوژی وابسته است که نمی‌توانیم برای چند لحظه مناسب فکر آن‌ها را مغزمان بیرون کنیم. دانشمندان در تحقیقی دریافته‌اند، نسلی که در آستانه قرن بیست و یکم به سن و سال نوجوانی رسیده از سالمندان فراموش‌کارتر است. انتقال اطلاعات از ذهن خودآگاه به حافظه بلند‌مدت نیازمند فرآیند با همراهی زمان و تمرکز حواس است.  اسکن‌های مغزی افراد نشان می‌دهند که استفاده از سایت‌های اجتماعی روی مغز افراد و شیوه زندگی اجتماعی آن‌ها تاثیر مستقیم می‌گذارد.

ما درباره اطلاعات براساس اهمیتشان دوباره می‌اندیشیم و در مغزمان آن‌ها را می‌شنویم و آن را از طریق موضوعات مرتبط به یاد می‌آوریم. اما اگر حواس ما در طی این فرایند مرتبا توسط اطلاعات جدید و متناقض پرت شود چطور؟ 

یک مطالعه که توسط دانشگاه کلمبیا انجام شده نشان می‌دهد، وقتی مردم فکر می‌کنند می‌توانند اطلاعات را از روی اینترنت به دست بیاورند، دیگر تمایلی برای به خاطر سپردن آن ندارند. اما این تاثیر تنها به اطلاعات ختم نمی‌شود و آن‌طور که مشخص شده تکنولوژی حتی مغز ما را هم تغییر می‌دهد. در حالی‌که به نظر می‌رسد جهان مجازی به ما کمک کرده تا تبدیل به موجوداتی چند وجهی و چند مسئولیتی شویم، اما این رخداد زیان هم دارد. مثلا تحقیقات اخیر به وسیله دستگاه ام‌آر‌آی MRI نشان داده مغز افرادی که زیاد به اینترنت سروکار دارند، شبیه مغز کسانی است که به مواد مخدر معتادند.

تاثیر اینترنت بر حافظه

در مرحله دیگری از این پژوهش تیم یادگیری، اثرات استفاده از اینترنت بر حافظه را مطالعه کردند. آنها در بررسی‌هایشان متوجه شدند، در حالی که نسل‌های قبلی مجبور بودند واقعیت‌های زندگی روزمره را به ذهنشان بسپارند، انسان‌های مدرن اکنون می‌توانند محتوای واقعی را به اینترنت منتقل کنند. این نکته در واقع ممکن است مزایایی برای مغز به همراه آورد و این اجازه را می‌دهد تا افراد روی دیگر وظایف و اهداف خود متمرکز شوند. به این ترتیب در واقع شما برای ذخیره اطلاعات، کمتر از مغزتان کار می‌کشید.

«تعامل‌اجتماعی»، آخرین مولفه‌ای بود که پژوهشگران به بررسی آن پرداختند. آنها دریافتند که مغز تعامل آنلاین را به روشی غافلگیرکننده نسبت به زندگی واقعی پردازش می‌کند. محققان می‌گویند، این ممکن است برای افراد مسن که با احساس انزوا روبرو هستند مفید باشد اما به نظر می‌رسد که پیامدهای اجتماعی تعامل آنلاین برای جوانان بیشتر است. آنها در تعاملات فضای اینترنت بیش از سایرین در معرض هیجانات، اضطرابها، فشار همسالان و احیانا طردشدگی قرار می‌گیرند.

معتاد به اینترنت

اعتیاد به اینترنت یک اختلال بالینی است که نشانه بارز آن استفاده مداوم و غیر قابل کنترل از اینترنت است.

بنا به نتایج اولیه تحقیقات گروهی از محققان چینی، افرادی که به اینترنت “معتاد” شده‌اند دچار تغییرات مغزی شبیه معتادان به مواد مخدر یا مشروبات الکلی می‌شوند. این محققان در مطالعه مغز هفده جوان معتاد به اینترنت، آثار اختلال در اعصاب مغزی مشاهده کردند. آنها می‌گویند که این کشف می‌تواند به یافتن درمان‌های جدید برای اعتیاد بیانجامد.

محققان چینی از سی و پنج زن و مرد چینی چهارده تا بیست و یک سال، اسکن‌های مغناطیسی گرفتند. تصویر مغزهای این افراد تغییراتی در بافت سفید مغز – قسمتی که دارای اعصاب مغزی است – نسبت به بافت مغزی افراد غیر معتاد نشان می‌داد.

محققان تحت سرپرستی دکتر هائو لی، یکی از اعضای آکادمی علوم چین، گفته‌اند که اختلالات در اعصاب بخش‌هایی از مغز که در احساسات، تصمیم گیری و اراده دخیل هستند مشاهده می شد.

گانتر شومان، استاد روانپزشکی در موسسه روانپزشکی کالج کینگز (بخشی از دانشگاه لندن)، می‌گوید که مشاهدات مشابهی در معتادان به بازی‌های ویدیویی نیز دیده شده است.

دکتر هنرییتا بودن-جونز، روانپزشک و استاد افتخاری امپریال کالج در لندن، می گوید که نتیجه تحقیقات انجام شده در چین بسیار مثمر ثمر بوده است. او گفت که اکنون مشخص شده که اختلالات در بافت سفید مغز فقط به افراد معتاد به الکل و مواد مخدر یا روانگردان محدود نمی‌شود و در اعتیادهای رفتاری مثل اعتیاد به اینترنت نیز دیده می‌شود. یا این حال، به انجام مطالعات بیشتری برای کسب اطمینان کامل از نتیجه تحقیقات وجود دارد.

 در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید:

ترک اعتیاد به گوشی موبایل را اولویت قرار دهید

انواع اعتیاد به فضای مجازی و اینترنت و راه‌های درمان