اعتیاد به شکلات؛ چرا دوست داريم شكلات بخوريم؟
چگونه به شکلات معتاد میشویم
این مقاله درباره اعتیاد به شکلات است. اعتیاد خوشمزهای كه تعداد معتادان به آن كم نيستند.
هزاران سال است که مردم جهان از شکلات و غذاهای مشابه ساخته شده از میوه کاکائو لذت میبرند. کاکائو و شکلات امروزه به روشهای مختلف خورده میشوند و مسلماً در میان محبوبترین غذاها قرار میگیرند. مجله اعتیاد در این مقاله بررسی میکند آیا شکلات و مواد تشکیلدهنده آن اعتیادآور هستند؟
هيچ كس با شنيدن واژه «اعتياد» احساس خوبي پيدا نمیكند و صحنههای خوشایند و زيبائي در ذهنش شكل نميگيرند. در حالت كلی همه ما اعتياد را با مواد مخدر میشناسيم و اين پديده را يك ناهنجاري اجتماعي ميدانيم. ولي در اينجا درباره اعتياد به شكلات و اينكه واقعا وجود دارد و آيا ميتوان آن را در رديف اعتيادهاي معمول جاي داد و يا خير خواهيد خواند.
تقريباً همه شكلات خوردن را خيلي دوست دارند و يكي از تنقلات دوست داشتني است كه انواع بسيار زيادي از آن در بستههای زيبا و وسوسه كننده در بازار عرضه ميشوند. مقاومت در برابر وسوسه شكلات خوردن براي هيچ كس راحت نيست و آنهائي كه به هر دليلي از خوردن آن منع شدهاند هم سعي ميكنند كمتر جلوي ويترين مغازههاي شكلات فروشي رد شوند و هيچ وقت شكلات در خانه نگه ندارند!
اگر بخواهيم خيلي كلي صحبت كنيم بايد گفت كه علت غذا خوردن خيليها محركهاي محيطي است و آنها احساسي غذا ميخورند و اين طور نيست كه واقعا گرسنه باشند و پيام گرسنگي مغز باعث شود غذا بخورند . اگر خوب به حالاتمان پيش از شكلات و شيريني خوردن دقت كنيم درمييابيم كه در بعضی موارد افسرده ، مضطرب يا كسل و بيحوصله بودهايم . ما بيآنكه خود خبر داشته باشيم فهميدهايم كه شكلات خوردن يك «درمان خانگي» براي بالا بردن خلق و سرحال شدن است.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
انواع اعتیاد به موادی که فکرش را نمیکنید
زنان بيش از مردان عاشق شكلات هستند
آمار نشان داده كه تعداد زناني كه به شكلات حرص و ولع دارند بيش از مرداني است كه دچار اين حالت هستند. آنها معمولاً وقتي از شيريني فروشي يا سوپرماركت بيرون ميآيند در بسته خريدشان يك بسته شكلات هم پيدا ميشود. گاهي اوقات چنين زناني به قدري به خوردن اين خوراكي خوشمزه عادت ميكنند كه وقتي به هر دليلي مجبور ميشوند كمتر شكلات بخورند يا به كلي آن را كنار بگذارند مانند كسي كه به مواد مخدر و روان گردان معتاد باشند دچار نشانههاي ترك ميشوند!
چرا دوست داريم شكلات بخوريم؟
وقتي ما پس از يك روز كاري شلوغ، خسته و كوفته به خانه بر ميگرديم ترجيح ميدهيم پيش از غذاخوردن يك خوراكي چرب يا شيرين به خصوص آنهائي كه قندهاي ساده دارند بخوريم. شكلات يكي از خوراكي هائيست كه در اين اوقات بيش از هر زمان ديگري خواهان آن هستيم. در اين حالت مغز خسته ما به سرعت مادهای به نام «سروتونين» Serotonin ترشح ميكند كه سرحال و خوشحالمان خواهد كرد. اين پديده تا حدي میتواند توضيح دهد كه چرا زنان در روزهاي پيش از قاعدگي بيش از قبل ولع دارند كه شكلات بخورند. در واقع پايه و اساس تشديد ميل به شكلات خوردن در سيكلهای ماهانه يا قبل از شروع آن تغييرات هورمونی است.
دكتر جان هوبل، يكي از محققان برجسته علوم تغذيه در دانشگاه پرينستون دربارهی اثرات غذاهاي شيرين و چرب و پيامدهاي محروميت از آنها روي موشها پژوهشي انجام داد. او دريافت موشهائي كه مدتي غذاها و مايعات شيرين خورده بودند پس از محروم شدن از اين غذاها مضطرب و بي قرار شدند، دندان قروچه داشتند و اندام هايشان ميلرزيد. اين حالات به حالات كسي كه در فاز ترك سيگار يا هر ماده مخدر ديگري است بسيار شباهت دارد.
اعتیاد به شکلات چطور شروع میشود؟
سه جزء اصلی اعتیاد عبارتند از:
– ولع شدید
– از دست دادن کنترل
– ادامه مصرف با وجود عواقب بد
مطالعات نشان داده است که افراد ممکن است همهی این ویژگیها را در رابطه با شکلات تجربه کنند. مواد غذایی که شکر دارند از جمله شکلات، مسیرهای پاداش در مغز را فعال میکنند. ترک مصرف این نوع غذاها میتواند منجر به استرس شبیه به وضعیت ترک در اعتیاد گردد.
شكلات تركيبات بسياري دارد كه از لحاظ بيولوژيك فعال هستند و ميتوانند باعث بروز رفتارهاي غير عادي و واكنشهاي ناهنجار رواني شوند كه مصرف خيلي از مواد اعتياد آور ديگر هم چنين پيامدهائي دارد. عدهاي از محققان فنلاندي كه درباره پديدهي اعتياد به شكلات تحقيق و بررسي ميكردند، دريافتند كساني كه به اعتراف خودشان عاشق شكلات هستند و با ولع و حرص عجيبي هر جا شكلات ببينند نميتوانند از آن چشم پوشي كنند؛ با «ديدن» شكلات ترشح بزاق دهانشان بيشتر ميشود و خلقشان تغيير ميكند. متخصصان عقيده دارند كه رفتارهاي معتادان به شكلات بسيار شبيه به رفتار كساني است كه با اعتيادهاي معمولي درگير هستند. آنها حرص و ولع عجيبي به شكلات خوردن دارند، عادت غذائي شان نادرست است و خلقشان غير طبيعي است.
غذاهای فوق فرآوری شده اثرات خطرناک زیادی دارند
شناخت مراحل تغییر برای بهبودی پایدار
Can you become addicted to chocolate
آيا اعتیاد به شکلات واقعا «اعتياد» است؟
برخی از دانشمندان اعتقاد دارند با وجود اينكه اعتياد به مواد مخدر رايج و اعتياد به اين خوراكي خوشمزه شباهتهاي زيادي با هم دارند ولي اعتياد به شكلات به معناي واقعي «اعتياد» نيست. درست است كه شكلات موادي در خود دارد كه ما را سرحال ميآورد و خلقمان را بالا ميبرد ولي همين مواد به ميزان بيشتر در غذاهائي كه جذابيت كمتري دارند هم وجود دارد. كلم بروكلي يكي از اين خوراكي هاست. مجموعهاي از عوامل مانند زرق و برق و زيبائي بستههاي رنگارنگ شكلاتها ، عطر دوست داشتنيشان، وجود موادي در آن كه باعث ميشود فرد سرحال شود و از افسردگي درآيد و نوسانات خلقي و تغيير در ميزان هورمون همگي ميتوانند علت اينكه بعضيها، به خصوص زنان، با حرص و ولع نميتوانند از هيچ شكلاتي بگذرند را توضیح میدهد.
اعتياد به شكلات … قابل پيشگيري يا اجتناب ناپذير؟
شكلات يك خوراكي دوست داشتني است كه خوردن زياد از حد آن، جدا از مضراتي كه براي سلامتي دارد، ميتواند ما را از لحاظ رواني به آن معتاد كند. به طور كلي مقاومت در برابر وسوسه خريدن شكلاتهائي كه بسته بنديهاي زيبا و جذاب دارند كار آساني نيست ولي امکانپذیر است. شما اگر بخواهيد و اراده كنيد ميتوانيد از معتاد شدنتان به شكلات پيشگيري كنيد. به گفته دكتر كن گودريك، محققي در دانشكده پزشكي بايرون: «اين ميل و ولع به شكلات خوردن بيشتر يك پديده اجتماعي است تا يك نياز فيزيكي. ما در دنيائي زندگي ميكنيم كه سرمايه داران صنعت شكلات سازي به شدت با هم رقابت ميكنند تا با توليد شكلاتهاي بسيار متنوعي با جذاب ترين عطر و طعمها برنده اصلي ميدان رقابت باشند.
صاحبان اين صنعت با آگهيهاي بسيار جذاب كه به بهترين وجه طراحي شدهاند تا به بيننده القا كنند كه شكلات خوردن يكي از بهترين راه هاي سرحال شدن و در نتيجه موفقيت در كار و زندگي است، مقاومت در برابر اين حرص و اعتياد به اين خوراكي پرفروش را واقعا سخت ميكند.