علائم اعتیاد به مواد مخدر
به دنبال چه نشانههایی باشید
تحریریه اعتیاد
اگر فکر میکنید یکی از نزدیکانتان در حال سوء مصرف مواد مخدر است، به دنبال علائم اعتیاد به مواد مخدر در او باشید. این نشانهها میتواند به شما کمک کند بفهمید مواد مصرفیاش چیست.
تشخیص اینکه آیا آیا فردی به مواد مخدر اعتیاد دارد یا نه، میتواند چالشبرانگیز باشد. بسیاری از افراد آگاهی لازم برای تشخیص اعتیاد را ندارند. اما دانستن علائم هشداردهنده میتواند کمکشان کند. علائم فیزیکی رایج اعتیاد عبارت است از بیحالی، چشمهای خونی، آبریزش بینی، خواب نامنظم و تغییرات وزن.
نشانههای رفتاری اعتیاد به مواد مخدر شامل تغییر در محافل اجتماعی، عملکرد ضعیف در کار/مدرسه، رفتار مرموز و مخفیانه و نادیده گرفتن مسئولیتها است.
از جمله نشانههای روانشناختی میتوان افکار پارانوئید، تصور منفی از خود، عدم انگیزه و احساس بیتفاوتی اشاره کرد.
عوامل خاصی خطر اعتیاد را در بعضی افراد بالاتر میبرد، اما اعتیاد به مواد مخدر برای همه قابل درمان است.
شناخت علائم اعتیاد به مواد مخدر
تشخیص اعتیاد به مواد مخدر یا اختلال مصرف الکل میتواند بدون شناخت علائم اعتیاد دشوار باشد. اختلالات مصرف مواد، ظاهر افراد، نحوه رفتار و احساس آنها را تغییر میدهد و علائم سوء مصرف مواد میتواند ماهیت فیزیکی، رفتاری و روانی داشته باشد.
مهم است بدانیم همه کسانی که مواد مخدر یا الکل مصرف میکنند مشکل سوء مصرف مواد ندارند. با این حال، حدود ده درصد از امریکاییها با سوء مصرف مواد دست و پنجه نرم میکنند. (و این فقط آمار مربوط به کشور امریکاست.) درک علائم و نشانههای اعتیاد به مواد مخدر اولین قدم برای کمک گرفتن است.
خوشبختانه برای اعضای خانواده و دوستان یک فرد مبتلا به اعتیاد، بسیاری از نشانههای اعتیاد مواد مخدر به راحتی قابل شناسایی است . بسیاری از انواع اعتیاد به مواد مخدر نیز علائم و نشانههای مشابهی دارند. اگر کسی بتواند علائم اعتیاد را تشخیص دهد، ممکن است بتواند به یکی از دوستان یا اعضای خانواده که با این بیماری دست و پنجه نرم میکند، کمک کند.
چگونه بفهمیم که کسی مواد مصرف میکند؟
برای اینکه بفهمید کسی از مواد مخدر استفاده میکند یا نه، علائم فیزیکی میتواند اولین شاخص شما باشد و بعد از آن، تغییرات رفتاری و روانی.
علائم فیزیکی اعتیاد به مواد مخدر
اگر فردی سوء مصرف مواد مخدر یا الکل داشته باشد، ممکن است علائم فیزیکی متعددی از سوء مصرف مواد در او پیدا باشد. بعضی از این علائم به راحتی خودشان را نشان میدهند، در حالی که بعضی دیگر به راحتی پنهان میمانند یا با تغییرات تدریجی اتفاق میافتند.
بعضی علائم فیزیکی مصرف مواد عبارتند از:
علائم رفتاری اعتیاد به مواد مخدر
فردی که به سوء مصرف مواد مخدر یا الکل دچار است، شاید رفتار متفاوتی داشته باشد. اعتیاد درست به به اندازه علائم فیزیکی، علائم رفتاری دارد که بعضی از مهمترین آنها عبارتند از:
♦ تغییر در فعالیتها یا سرگرمیها
♦ تغییرات در محافل اجتماعی
♦ کاهش مشارکت در فعالیتهای خانوادگی
♦ عملکرد ضعیف در محل کار یا مدرسه
♦ دروغگویی مکرر، عدم صداقت یا فریب
♦ مسائل حقوقی
♦ رفتار مخفیانه
♦ انزوای شخصی یا اجتماعی
♦ بیتوجهی به مسئولیتها
♦ مسائل مالی
از میان نشانههای رفتاری سوء مصرف مواد، رفتار مخفیانه یکی از رایجترین و گویاترین آنهاست. فردی که با اعتیاد دست و پنجه نرم میکند، ممکن است روز به روز بیشتر از نزدیکان خود دور شود و اغلب به دنبال حفظ حریم خصوصی برای به دست آوردن یا مصرف مواد مخدر است. این افراد احساس میکنند که باید مصرف مواد مخدر یا الکل خود را مخفی نگه دارند و ممکن است درباره مکان یا فعالیتهای خود دروغ بگویند.
انزوای خودخواسته معتاد
انزوای اجتماعی، عاطفی و ذهنی نشانههای رایجی هستند که نشان میدهد فردی برای اعتیاد به مواد مخدر یا الکل به کمک نیاز دارد. افرادی که با اختلال مصرف مواد مواجه هستند، شاید خود را از شریک زندگی، دوستان یا اعضای خانواده خود جدا کنند تا اعتیادشان را مخفی نگه دارند. آنها سعی خواهند کرد از سؤالاتی درباره تغییرات فیزیکی ناگهانی و بیدلیل مثل جای تزریق روی بدن یا کاهش وزن، یا رفتارهای عجیب و غریب اجتناب کنند.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
بهترین روشهای درمان اعتیاد به مواد مخدر
بیتوجهی به مسئولیتها
اگر فردی دائماً نشئه باشد یا تحت تأثیر الکل باشد، ممکن است به مسئولیتهای روزانه خود مانند حضور در محل کار یا مدرسه، اداره خانه یا مراقبت از حیوانات خانگی و کودکان بیاعتنایی کند. او شاید حتی در به خاطر سپردن جزئیات قرارهای مهم به مشکل بربخورد یا آشکارا ضربالاجلها یا تعهدات را نادیده بگیرد.
مشکلات مالی
اعتیاد به مواد مخدر بسته به ماده مصرفی میتواند بسیار پرهزینه باشد. شخصی ممکن است بارها از دوستان یا اعضای خانواده خود پول قرض کند یا دارایی خود را بفروشد تا بتواند اعتیاد خود را حفظ کند. اگر کسی برای اختلال مصرف مواد خود کمک دریافت نکند، ممکن است در معرض استرس مالی شدید قرار گیرد و با ورشکستگی روبهرو شود.
علائم روانشناختی اعتیاد به مواد مخدر
وقتی شخصی با سوء مصرف مواد مخدر یا الکل دچار است، ممکن است عجیب و غریب به نظر برسد یا رفتارهای غیرمتعارفی از او سر بزند. همچنین شاید فکر و احساساتش با حالت همیشگیاش متفاوت باشد. نشانههای روانشناختی سوء مصرف مواد میتواند تغییرات در الگوهای فکری، نگرشها، باورها و اولویتها را در بر داشته باشد.
بعضی علائم روانی سوء مصرف مواد مخدر و الکل میتواند شامل موارد زیر باشد:
♦ تغییرات در ویژگیهای شخصیتی
♦ بیماریهای روانی مثل افسردگی یا اضطراب
♦ افکار پارانوئید، ترسناک یا وسواسگونه
♦ تصویر منفی نسبت به خود
♦ دیدگاه یا نگرش ناامیدکننده نسبت به زندگی
♦ دوری و فاصله عاطفی از عزیزان
♦ فقدان انگیزه
♦ فقدان هیجان یا بیعلاقگی
♦ نوسانات خلقی ناگهانی
نوسانات خلقی یا به ظاهر بیدلیل ممکن است زمانی رخ دهد که فردی با اعتیاد دست و پنجه نرم میکند. زمانی که فرد نشئه باشد، میتواند بیشفعال، مهربان یا هیجانانگیز باشد. و این حالات به محض آنکه نشئگی از بین برود و علائم خماری بروز پیدا کند ، ممکن است به خشم، تحریکپذیری یا توهین کلامی تبدیل شود.
پارانویا
افکار پارانوئید ممکن است در افرادی که با اختلالات مصرف مواد دست و پنجه نرم میکنند، به وجود بیاید. افرادی که به سوء مصرف مواد مخدر مبتلا هستند، ممکن است به اطرافیان خود بیاعتماد شوند، به شدت نسبت به خانواده و دوستان خود مشکوک شوند یا انگیزههای غیرواقعی را به اقدامات دیگران نسبت دهند. در طول درمان اعتیاد، هذیانهای ناشی از پارانویا را میتوان از طریق گزینههای مشاورهای مثل درمان شناختی رفتاری برطرف کرد.
فقدان انگیزه
فردی که به اختلال مصرف مواد دچار است، شاید احساس کند که برده بیماری خودش است، حتی زمانی که سعی میکند مصرف مواد را متوقف کند. احساس یأس و ناامیدی ممکن است با علائم ترک مثل بیحالی شدید همراه باشد، که میتواند باعث شود فرد احساس بیانگیزگی کند یا قادر به غلبه بر اعتیاد نباشد.
تحریکپذیری
تغییرات شدید در خلق و خو میتواند در اختلالات مصرف مواد همراه با حساسیت بیش از اندازه و افزایش تحریک پذیری رخ دهد. فردی که علائم ترک فیزیکی دردناکی را تجربه میکند ممکن است به شکلی باورنکردنی تحریکپذیر باشد و غیرمنتظره با عصبانیت به دیگران حمله کند. با این حال، همچون سایر تغییرات خلقی ناشی از مصرف مواد، احساس تحریکپذیری میتواند به دست یک درمانگر در مشاوره فردی برطرف شود.
نشانههای سوء مصرف مواد مخدر
علائم اعتیاد الکل
♦ خوابآلودگی
♦ گیج یا دست و پا چلفتی بودن
♦ لکنت زبان
♦ اختلال در قضاوت
♦ واکنش کند
علائم اعتیاد ماریجوانا
♦ چشمان قرمز و خونآلود
♦ دهان خشک
♦ سرفههای بیدلیل
♦بوی دود شیرین در لباس
♦ بوی سیگار، میخک یا بخور در لباس (برای پوشاندن بوی ماریجوانا استفاده میشود)
♦ زیادی بلند حرف زدن
♦ خندههای نامناسب یا بیش از حد
♦خوابآلودگی
♦ از دست دادن انگیزه
♦ خوردن بیش از حد یا در زمانهای غیرمعمول، به ویژه غذاهای شیرین یا شور
♦ افزایش وزن
علائم اعتیاد مواد توهمزا
علائم سوء مصرف مواد توهمزا (الاسدی، پیسیپی و قارچ) ممکن است شامل موارد زیر باشد:
رفتارهای عجیب و غریب، از جمله محبت نامناسب، پرخاشگری یا پارانویا
بیش از اندازه در خود فرو رفتن یا تمرکز بر روی اشیا
مشکل در تعامل با دیگران
نوسانات خلقی یا سردرگمی
مردمکهای گشاد یا غیرعادی
مواد محرک
علائم سوء مصرف محرکها (کوکائین، متآمفتامین، اکستاسی، محرکهای تجویزی [آدرال، ریتالین]) ممکن است شامل موارد زیر باشد:
بیشفعالی یا حرف زدن بیش از حد
اضطراب یا تحریکپذیری
سرگیجه یا سرخوشی
پوست برافروخته
دندانقروچه
دهان خشک
درد فک
مردمکهای گشادشده
حذف وعدههای غذایی یا خواب
دورههای ناگهانی افسردگی یا پارانویا
کاهش وزن
هروئین و داروهای اپیوئیدی تجویزی
علائم سوء مصرف هروئین و/یا داروهای اپیوئیدی تجویزی (کدئین، مورفین، ویکودین، پرکوست، دیلاودید، اکسی کانتین، فنتانیل) ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آثار سوزن روی دستها و پاها
پوشیدن آستینبلند یا شلوار برای پوشاندن جای سوزن
خوابیدن در طول روز
عطسه یا سرفه کردن
عرق کردن یا لکهدار شدن پوست
از دست دادن اشتها
استفراغ
از دست دادن عملکرد منظم روده
مردمکهای منقبض که به نور مستقیم حساس هستند
گم شدن قرصهای مسکن تجویزی
مواد استنشاقی
علائم سوء مصرف مواد استنشاقی (مانند چسب یا اسپری) ممکن است شامل موارد زیر باشد:
اختلال در دید و بینایی
حالت تهوع
سردرد
چشمان اشکآلود
آبریزش بینی
التهاب پوستی اطراف دهان یا بینی
حافظه ضعیف
خوابآلودگی
دست و پا چلفتی بودن
تحریکپذیری یا اضطراب
تعداد غیرمعمول قوطی اسپری یا لولههای شارژ کرم در سطل زباله
بنزودیازپینها
علائم سوء مصرف بنزودیازپین (آتیوان، زاناکس، کلونوپین، والیوم) ممکن است شامل موارد زیر باشد:
علائم مشابه مسمومیت با الکل، بدون بوی الکل در نفس
کم شدن قرصهای تجویزی
مصرف مواد مخدر چگونه شروع میشود
برای بعضی افراد، سوء مصرف مواد زمانی شروع میشود که شروع میکنند به امتحان مواد مختلف در اجتماع و محافل. این میتواند در خصوص موادی مثل آمفتامینها، الکل، ماریجوانا و داروهای تجویزی صدق کند.
سوء مصرف مواد اپیوئیدی میتواند متفاوت شروع شود. افرادی که به این مواد معتاد میشوند، اغلب به دنبال اتفاقاتی همچون تصادف یا جراحی، برایشان داروهای تجویزی مانند مسکن تجویز میشود. بعد ممکن است آنها شروع به مصرف دوزهای بالاتر از آن داروهای تجویزی کنند که میتواند منجر به سوء مصرف شود. آنها همچنین ممکن است به دنبال شکلهای ارزانتر مواد اپیوئیدی مثل هروئین باشند. به طور کلی، هفتاد و پنج درصد از مصرفکنندگان هروئین گزارش میدهند که اولین مخدری که مصرف کردهاند، یک داروی تجویزی بوده است.
وقتی شخصی شروع به مصرف هر نوع مواد مخدر میکند، ممکن است احساس کند که برای دریافت همان اثرات به دوزهای بیشتر و مکرر نیاز دارد، حتی با چیزی که با امتحان و به قصد تجربه شروع شده است. به این میگویند بالا رفتن آستانه تابآوری.
مصرف مواد مخدر میتواند در هر سنی شروع شود. با این حال، شروع آن در دوران کودکی یا نوجوانی با افزایش خطر وابستگی به این ماده مرتبط است، هر جا که فرد احساس کند برای داشتن عملکرد طبیعی به دارو نیاز دارد.
تأثیر الکل بر سیستم ایمنی و نحوه جلوگیری از آسیب آن
چگونه به معتاد کمک کنیم روند درمان خود را متوقف نکند؟
چگونه با محرکهای احساسی مقابله کنیم؟
عوامل خطر اعتیاد
مطالعات زیادی درباره عوامل خطر اعتیاد انجام شده است که میتواند درونی (یعنی روانی یا جسمی) و بیرونی (یعنی محیطی) باشد. بعضی عوامل خطر اعتیاد عبارتند از:
سابقه خانوادگی اعتیاد
بیماری روانی
اتفاقاتی که به فرد آسیب روحی روانی وارد میکند
مواجهه با آزار یا خشونت خانگی در گذشته
فقدان یک سیستم حمایت اجتماعی، مانند خانواده یا دوستان
درک کمی از حفظ سلامت
فقر
بیخانمانی
چگونه به کسانی که اعتیاد به مواد دارند، کمک کنیم
اگر مشکوک هستید که عزیزتان معتاد به مواد مخدر است، وقت آن است که کمک بگیرید. در اینجا به نکاتی اشاره میکنیم که باید هنگام صحبت درباره اعتیاد به مواد مخدر و درمان آن با یکی از عزیزانتان در نظر داشته باشید:
به یاد داشته باشید که اعتیاد یک بیماری روانی است. هنگامی که سوء مصرف مواد مخدر یا الکل از کنترل خارج شود، در بسیاری از موارد، اراده به تنهایی برای بهبودی کافی نیست. اعتیاد یک بیماری مزمن است که مغز را از نظر فیزیکی تغییر میدهد و ترک آن را سختتر میکند. سرزنش افراد مبتلا به اعتیاد به خاطر بیماریشان هیچ انگیزهای برای ترک مواد مخدر به آنها نمیدهد. در واقع، ممکن است باعث ایجاد احساس شرم یا گناه شود که بیشتر به اعتیاد دامن میزند.
سعی کنید قضاوت نکنید.
مطمئن شوید که آنها میدانند شما دوستشان دارید و برای حمایت ازشان در کنارشان هستید و دارید مداخله میکنید. طبیعی است که قبل از شروع دوره بهبودی طولانیمدت چندین بار لغزش و بهبودی را طی کنید، و عزیز شما در هر مرحله به کمک شما نیاز دارد. لغزش شکست نیست، فقط بخشی از فرایند بهبودی است.
وضعیت فرد مبتلا را درک کنید. چرا شروع به مصرف مواد مخدر کرده است؟ ممکن است به دلیل استرس، خوددرمانی برای سلامت روانی خود، یا قرار گرفتن در گروهی از همسالان جدید باشد. وقتی وابستگی فیزیکی شروع میشود، بدن فرد بدون این ماده، علائم ناراحت کننده یا دردناک خماری را تجربه میکند. آگاهی از انگیزههای فرد مبتلا برای مصرف مواد میتواند به شما کمک کند بفهمید بهترین را برای ترک اعتیاد او چیست.
مطمئن شوید که آماده هستید. قبل از صحبت با عزیزتان درباره اعتیادش، مطمئن شوید که برای احساسات خود در خصوص این موضوع را به اندازه کافی بالا و پایین کردهاید. بدانید این گفتوگو درباره شما نیست؛ درباره عزیزتان است. اگر قرار است با دیگران مثلاً خانواده، دوستان، شخصی روحانی یا متخصصان بهداشت روان دست به مداخله گروهی بزنید، از قبل با آنها تمرین کنید تا در برابر هر گونه واکنشی از بیمار آماده باشید و برنامه داشته باشید. آگاه باشید در صورتی که بیمار کمک شما را نپذیرفت، با چه عواقبی مواجه خواهید شد. درباره گزینههای درمانی تحقیق کنید و با مراکز درمانی تماس بگیرید تا مطمئن شوید که عزیز شما میتواند به محض موافقت با دریافت کمک، درمان را شروع کند تا راهحلهای مشخصی برای ارائه داشته باشید.
به زمان مکالمه توجه داشته باشید. از بحث درباره درمان یا انجام یک مداخله گروهی زمانی که عزیز شما در میانه مصرف مواد یا نشئگی زیاد است، خودداری کنید. گفتوگو را بگذارید برای زمانی که او نسبتاً هوشیار است یا اخیراً با عواقب واضح سوء مصرف مواد مواجه شده است تا بتوانید به آن ارجاع دهید. مکان نیز مهم است، با این هدف که فرد احساس امنیت و راحتی کند.
سازنده و ملموس باشد. درمان را به عنوان فرصتی برای کمک و بهبودی به جای انتقاد یا تنبیه نشان دهید. لحن مثبت و غیر ستیزهجویانه خود را حفظ کنید. یادتان نرود که شما برای کمک به عزیزتان دارید با او گفتوگو میکنید. سعی کنید نظرات آزاردهنده نداشته باشید یا به او حمله نکنید، بلکه در عوض، روی نمونههای خاصی از تأثیر مصرف مواد مخدر بر او، شما و سایر عزیزانش تمرکز کنید.
حواستان به عواقب باشد. اگرچه ممکن است تماشای رنج و عذاب عزیزتان دردناک باشد، اما اگر او با درمان موافقت نکرد، زمان شروع به یادآوری عواقب است. اینکه یک شبکه امن را در اختیارشان بگذارید، میتواند مصرف مواد مخدر را امکانپذیر کند. حواستان به هر گونه عواقبی که گوشزد میکنید باشد و محکم باشید.
گزینههای درمان اعتیاد
اعتیاد به مواد مخدر و الکل بیماری است، اما قابل درمان است. درمان اعتیاد در کلینیکهای سمزدایی مواد مخدر و الکل، مراکز سرپایی و مراکز بازپروری با خدمات کامل ارائه میشود، اما کیفیت درمان در این مراکز میتواند بسیار متفاوت باشد.
درمان ایدهآل برای اختلالات مصرف مواد شامل ترکیبی از مشاوره فردی و مراقبتهای بالینی است که اجزای کلیدی در اکثر برنامههای بازپروری هستند. انواع درمان در اکثر برنامههای بازپروری عبارت است از:
سمزدایی با کمک پزشکی
بستری شدن در مرکز
بستری شدن جزئی در بیمارستان
سرپایی فشرده
سرپایی
از راه دور یا بازپروری آنلاین
مراقبتهای بعد از ترک
لازم به ذکر است که تنها کسانی که از اعتیاد حاد رنج میبرند و به تنهایی قادر به ترک نیستند، به مراکز بازپروری مراجعه میکنند. بعضی اعتیادها به صورت فردی حل یا کنترل میشود.
ترجمه مجله اعتیاد: آزاده اتحاد
https://www.therecoveryvillage.com/signs-drug-addiction/