همه چیز درباره اعتیاد به کوکائین
علائم، عوارض و راههای درمان
سپهر آذری
عوارض مصرف کوکائین چیست؟ چگونه میتوان تشخیص داد که فردی کوکائین مصرف کرده است؟ این ماده مخدر چه مدت در بدن باقی میماند و روشهای ترک آن چیست؟ اوردوز کوکائین چگونه رخ میدهد و چه خطرات جدی به همراه دارد؟ همچنین، کوکائین فریبیس چیست و چگونه تهیه میشود؟ در این مقاله به این پرسشها پاسخ داده و به بررسی جامع اثرات، خطرات و روشهای مقابله با اعتیاد به کوکائین خواهیم پرداخت.
کوکائین چیست؟
کوکائین یک ماده مخدر محرک و بسیار اعتیادآور است که با سرعت وارد مغز شده و با تحریک شدید آن، احساس سرخوشی، انرژی و رضایت شدیدی ایجاد میکند. این ماده مخدر گرانقیمت به طور معمول به شکل پودر سفید یا کریستالهای متبلور موجود است و از برگهای گیاه کوکا استخراج میشود. کوکائین میتواند از طریق استنشاق، تزریق یا تدخین مصرف شود. اثرات لذتبخش آن سریعاً آغاز شده و حدود 10 تا 30 دقیقه دوام دارد، اما مصرف کوکائین پیامدهای جدی و خطرناکی برای سلامت به همراه دارد، از جمله خونریزی بینی، آسیب به ریهها و حتی خطر مرگ.
کوکائین که به “کُک” نیز معروف است، یکی از گرانترین و اعتیادآورترین مواد مخدر در جهان محسوب میشود. حتی مصرف محدود آن میتواند به سرعت منجر به وابستگی شدید شود. به دلیل تأثیرات سریع و شدید بر مغز و بدن، مصرف کوکائین به سرعت وابستگی ایجاد میکند. بسیاری از افراد این ماده را از طریق بینی بالا میکشند یا آن را روی لثههای خود میمالند. این اثرات کوتاهمدت همراه با عوارض جدی و مخربی است که میتواند زندگی فرد و اطرافیانش را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. با ادامه مصرف، فرد به تدریج به دوزهای بیشتری نیاز پیدا میکند تا همان احساسات اولیه را تجربه کند، که این منجر به وابستگی و اعتیاد شدید میشود.
روانکاوی، قطعه گمشده درمان اعتیاد
گیاه کوکائین
این مخدر از برگهای گیاه کوکا تهیه میشود که تقریباً در هیچ جای دیگری به جز مناطق شمالی و غربی آمریکای جنوبی رشد نمیکند. مردم آنجا هزاران سال است که از برگهای کوکا استفاده میکنند تا به آنها کمک کند هوشیار بمانند، با خستگی مبارزه کنند و اشتهای خود را کاهش دهند.
چگونه تولید میشود؟
برای تهیه کوکائین، برگها به صورت شیمیایی پردازش میشوند و به شکل پودر در میآیند. یک شیمیدان آلمانی به نام آلبرت نیمن برای اولین بار در سال ۱۸۶۰ این دارو را از برگهای کوکا جدا کرد. در اوایل دهه ۱۹۰۰، کوکائین یک عنصر رایج در داروهای گیاهی برای درمان انواع بیماریها بود و جراحان برای جلوگیری از درد از آن استفاده میکردند، پیش از اینکه بیحس کنندههای موضعی در دسترس باشند.
مصرف کوکائین فروید
روان درمانگر مشهور زیگموند فروید در ۱۸۸۴ کوکائین را برای انواع بیماریها و معتادان به الکل و مرفین توصیه کرد، متأسفانه بسیاری از این بیماران به سوی معتاد شدن به کوکائین رفتند. فروید زمانی فکر میکرد که کوکائین یک داروی معجزهآسا است. اما با انتشار اخبار مربوط به اعتیادها و مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد، حمایت از فواید پزشکی کوکائین را متوقف کرد. با این حال، تا اواسط دهه ۱۸۹۰ به استفاده متناوب از این دارو برای درمان میگرن، التهاب بینی و افسردگی ادامه داد.
کراک کوکائین چیست؟
کوکائین زمانی که در آب و جوش شیرین حل شده، بجوشد و سپس خنک شود و به شکل سنگ بریده شود، مخدر قویتری به نام کراک (Crack) به وجود میآید که بسیار مرگبارتر است. نام این ماده مخدر از صدای ترقهای گرفته شده است که هنگام گرم شدن و سپس دود شدن آن ایجاد میشود. کراک به دلیل خواص قوی و اعتیادآوری که دارد، ممکن است حتی پس از یک بار مصرف فرد به آن اعتیاد پیدا کند. زمانی که کراک کوکائین مصرف میشود، این ماده شیمیایی به مغز فرد وارد شده و باعث ترشح دوپامین میشود که باعث ایجاد انرژی هیجانانگیز و سرخوشی شدید میشود.
البته در ایران آنچه بنام کراک موجود است ازکوکایین به دست نمیآید و در واقع نوعی هروئین فشرده شده است که با برخی موادشیمیایی دیگر ترکیب شده و اثرات سمی و مخرب آن افزایش یافته است.
بیس یا فریبیس
بیس یا کوکائین فریبیس (Freebase Cocaine) نیز به عنوان شکل جامد این دارو شناخته میشود. برخلاف کراک که با استفاده از جوش شیرین تهیه میشود، در تولید فریبیس آمونیاک به آن اضافه میشود تا پایه کوکائین از شکل طبیعی آن “آزاد” شود. معمولاً این نوع کوکائین در پیپ دود میشود. کوکائین بیس شده صد در صد خالص است. به همین دلیل خواص محرک و اعتیادآور این ترکیب به مراتب شدیدتر از کوکائین معمولی است. یکی از تفاوتهای اصلی بین کوکائین فری بیس و کوکائین پودری روش مصرف آن است. کوکائین معمولا از طریق بینی مورد استفاده قرار میگیرد در حالی که بیس کوکائین تنها از طریق دود کردن قابل مصرف است.
اثرات فریبیس به شدت قویتر از کوکائین است و مصرف کننده ممکن است با مشکلات جدی مانند ایست قلبی مواجه شود.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
ترک اعتیاد در خانه، بله یا خیر؟
آیا ملاتونین، داروی خواب اعتیادآور است؟
کوکائین چگونه مصرف میشود؟
بیشتر مصرفکنندگان کوکائین، کریستالهای آن را از بینی وارد بدن میکنند. خواص آن از طریق بافتهای مجرای بینی جذب شده و به جریان خون منتقل میشود. لذت این مخدر استنشاقی زمانی بیشتر است که مصرفکننده آن را روی لثههایش بکشد. گروهی دیگر کوکائین را دود میکنند. برخی دیگر دارو را در آب حل کرده و با سوزن تزریق می کنند. هنگامی که تزریق میشود، مستقیماً وارد جریان خون شده تا اثری بسیار قوی و تقریباً فوری داشته باشد. همه این روشهای مصرف سبب بروز علایم و خطرات جبران ناپذیری در بدن میشوند.
گاهی اوقات، افراد به طور همزمان از کوکائین و مواد مخدر هروئین استفاده می کنند. به این کار “اسپیدبال” می گویند.
اثر و عوارض کوکائین
این ماده مخدر سطح بالایی از دوپامین را به بخشهایی از مغز میفرستد که لذت را کنترل میکنند. این تجمع باعث احساس شدید انرژی، خوشی و هوشیاری میشود. اگر مصرف کوک به صورت عادت شود؛ تجمع دوپامین، حس انرژی شدید و هوشیاری خستگی ناپذیری را در فرد به وجود میآورد.
اثر کوکائین در کوتاه مدت:
حساسیت شدید به لمس ، صدا و بینایی
حس شادی شدید
بیدار و پر انرژی
کاهش اشتها
پرحرف و بیقرار
عصبانیت / تحریک پذیری
احساس پارانوئید و بدگمانی
زمانی که تحت تأثیر کوکائین هستید، ممکن است کارهایی انجام دهید که معمولاً انجام نمیدهید، مانند خرج کردن پول زیاد یا داشتن رابطه جنسی ناامن. تاثیرات کوکائین بر افراد مختلف بستگی به وزن فرد، سلامت، تعداد دفعات و مقدار مصرف قبلی و خالص بودن مواد مصرفی دارد.
اثرات کوکائین بر بدن
افزایش تعریق ، دمای بدن یا ضربان قلب
مشکل تنفس و فشار خون
درد شکم و قفسه سینه
حالت تهوع یا استفراغ
گیجی ، تشنج ، لرزش
مردمک چشم گشاد شده
اگر کوکائین را بیش از حد مصرف کنید؛ این خطرات در ذهن شما مرتب بروز میکند: اضطراب، توهم، هذیان، بدبینی، وحشت.
ترک بهموقع اعتیاد به کوکائین و درمان فوری اثرات ناشی از مصرف این ماده، بهطور قابلتوجهی از پیشرفت خطرات جلوگیری میکند. در بسیاری از موارد، پس از درمان اعتیاد، فرد معتاد تقریباً به کیفیت زندگی عادی بازمیگردد.
تشخیص فردی که کوکائین مصرف کرده است
فردی که کوکائین مصرف کرده باشد، معمولاً علائم و تغییرات رفتاری مشخصی را نشان میدهد که با مشاهده آنها میتوان به مصرف این ماده مشکوک شد. یکی از علائم برجسته فیزیولوژیکی، گشاد شدن مردمکها و رگهای خونی منقبض است. ضربان قلب سریع، فشار خون بالا و افزایش دمای بدن نیز از دیگر نشانههای فیزیکی هستند.
از نظر رفتاری، این افراد ممکن است بیقرار، پرتحرک و ناتوان از نشستن آرام باشند. ممکن است هوشیاری ذهنی بالایی نشان دهند و پرحرف به نظر برسند، در حالی که نیاز آنها به خواب و غذا بهطور قابل توجهی کاهش یافته است. تحریکپذیری، اضطراب و حتی وحشتزدگی از دیگر نشانههای مصرف کوکائین است. در موارد شدیدتر، افراد ممکن است رفتارهای عجیب، نامنظم یا حتی خشونتآمیز و پارانوئید داشته باشند. لرزش، سرگیجه و حساسیت بیش از حد به صدا، نور و لمس نیز از نشانههای فیزیکی مصرف این ماده هستند که میتوانند در فرد مصرفکننده دیده شوند.
4o
عوارض عنانگسیختگی و زیادهروی (Cocaine Binge)
زمانی است که فردی به طور مکرر و در دوزهای بالا از کوکائین استفاده میکند. افراد ممکن است تمام مواد مخدر خود را مصرف کنند تا زمانی که تمام شود، خسته شوند یا بیهوش شوند.
در صورت مصرف مکرر ممکن است با عوارض جانبی جدیتر و مشکلات جسمی مواجه شوند. این عوارض شامل:
سردرد
تشنج
بیماری قلبی، حمله قلبی و سکته مغزی
مشکلات خلقی
مشکلات جنسی
آسیب به ریه
عفونت HIV یا هپاتیت در صورت تزریق
پوسیدگی روده در صورت بلعیدن
از دست دادن حس بویایی، خونریزی بینی، آبریزش بینی و مشکل در بلعیدن
هرچه بیشتر کوکائین مصرف کنید، بدن به دوزهای بالاتری نیاز پیدا میکند تا همان احساس اولیه را ایجاد کند. این منجر به افزایش مصرف و شدت اعتیاد به کوکائین میشود. علاوه بر این، عوارض کوکائین در درازمدت به شکلهای مختلف بر سلامت شما تأثیر منفی خواهد گذاشت. اخطار: مصرف بیش از حد کوکایین خطر مرگ را به همراه دارد.
افت اثر کوکائین
پایین آمدن یا افت اثر کوکائین، زمانی رخ میدهد که اثر مواد از بین میرود. در این وضعیت ممکن است تجربه کنید:
اضطراب یا افسردگی
تحریکپذیری
فرسودگی
تعریق
سردرد
آبریزش بینی
بدندرد
گیجی
این اثرات ناخوشایند اغلب شما را به مصرف مجدد کوکائین وادار میکند.
کدام مواد مخدر باعث چرت زدن میشود؟
آسیب کوکائین بر مغز و بدن انسان
محققان دانشگاه استونی بروک نیویورک برای نخستین بار بلایی را که مصرف کوکائین بر روی جریان خون در مغز میآورد، نشان دادهاند. این روش مبتنی بر استفاده از لیزر برای اندازهگیری چگونگی مختل شدن جریان خون مغز ابداع شده است.
تصاویر بدست آمده توسط این روش برای اولین بار بطور واضح و مستقیم نشان داد که این مخدر چگونه بر مغز تاثیر میگذارد. این دستاورد بزرگ میتواند به پزشکان و محققان در درک بهتر تاثیرات مواد مخدر بر مغز کمک کرده و شاید بتواند در ارتقاء جراحیهای مغز و مهندسی بافت و همچنین گزینههای درمانی بهتر برای بازپروری معتادان به مواد مخدر مورد استفاده قرار بگیرد.
پژوهشها از ارتباط میان استعمال کوکائین و سایکوز خبر میدهد. سایکوز، بیماری شدید روانی است که علایم عمدۀ آن اضطراب، هراس، کج پنداری، بدگمانی و توهم بوده و بیمار تماس خود را با واقعیتهای اطراف خود از دست میدهد. کوکائین سبب تشدید اعراض سایکوز میشود.
کاهش اشتها و خراب ساختن حس ذایقه تاثیرات دیگر مصرف کوکایین است. از همینرو افراد معتاد به این ماده اغلباً کم وزن و لاغر می شوند. مطالعات نشان داده است که کوکائین همچنان با برهم زدن متابولیزم یا سوخت و ساز بدن، توانمندی ذخیره کردن چربی را مختل میسازد.
جیما فگتری، استاد طب در دانشگاه سیدنی آسترالیا، که پژوهشی را در این مورد انجام داده است، از کوکایئن به عنوان دوای سکته دهندۀ قلب یاد کرده و گفته است که تنگ شدن مجرای رگهای قلب در اثر استعمال این ماده سبب حملات قلبی میشود.
تاثیرات کوکائین بر تمام اعضای بدن بسیار ناگوار و مرگبار است، اما ترک به موقع اعتیاد کوکائین و درمان فوری آفات ناشی از استعمال این مواد، به گونۀ قابل ملاحظه از پیشرفت خطرات جلوگیری کرده و در بسا موارد پس از درمان اعتیاد، فرد معتاد تقریباً از کیفیت زندهگی عادی برخوردار شده است.
اعتیاد به کوکائین
کوکائین به عنوان یکی از خطرناکترین و اعتیادآورترین مواد مخدر در جهان شناخته شده است که شاید مصرف فقط چندبار آن نیز اعتیادآور باشد. مصرف این ماده در ابتدا بسیار لذتبخش است، به خصوص در اولین تجربه. اما اثرات خوشایند آن کوتاهمدت هستند و فرد را وادار به مصرف مجدد میکند تا احساسات خوب را طولانیتر کند و از افت ناخوشایند جلوگیری کند.
این چرخه مداوم میتواند به اختلال مصرف کوکائین منجر شود، جایی که فرد در کنترل میزان و تعداد دفعات مصرف مشکل دارد، حتی زمانی که اثرات منفی بر زندگیاش دارد. ساختارهای سیستم پاداش مغز تغییر میکند و فرد به شدت به مصرف دوباره کوکائین هوس میکند.
اختلال مصرف کوکائین میتواند به وابستگی جسمی و روانی منجر شود. در صورت قطع مصرف، علائم ترک بهوجود میآیند و حتی پس از مدتی ترک، احتمال بازگشت به مصرف وجود دارد.
بهترین روش ترک و درمان اعتیاد کوکائین
بهترین روش درمان، مشاوره با روانشناس متخصص است. جلسات مشاوره با یک درمانگر آموزشدیده میتواند به تغییر در رفتارها و فرایندهای فکری کمک کند. فرد معتاد قبل از هر چیزی باید بلافاصله مصرف مواد مخدر را ترک کرده، سم زدایی را شروع کند.
ترک اعتیاد به کوکائین یک فرآیند چالشبرانگیز است که نیازمند روشهای مختلف و ترکیبی از درمانها است، شامل درمان دارویی برای مدیریت علائم افسردگی و اضطراب که ممکن است در دوره ترک کوکائین تجربه شوند. این دوره باید به مدت محدود و تحت نظر پزشک معالج باشد.
درمانهای روانشناختی مانند رفتاردرمانی شناختی (CBT) میتواندبه افراد کمک میکند تا الگوهای منفی فکری و رفتاری را شناسایی کرده و تغییر دهند.
مصاحبههای انگیزشی برای افزایش انگیزه فرد به ترک و ادامه درمان مفید است. پشتیبانی اجتماعی و گروههای حمایتی مانند معتادان گمنام (NA) میتواند به فرد کمک کند تا با دیگران که در شرایط مشابه هستند، ارتباط برقرار کند و از تجارب آنها بهرهمند شود. داشتن یک شبکه پشتیبانی قوی از خانواده و دوستان میتواند انگیزه و حمایت لازم را برای فرد فراهم کند. در موارد شدید، ممکن است نیاز به بستری شدن در یک مرکز ترک اعتیاد باشد تا به فرد کمک کند تا در محیطی کنترلشده و امن قرار گیرد.
پس از ترک، پیگیریهای مداوم و دورهای با پزشک یا مشاور و اجرای اصول بهبودی در انجمن معتادان گمنام میتواند به پیشگیری از لغزش کمک کند. ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی ضروری است: ورزش منظم، تغذیه سالم و فعالیتهای اجتماعی میتواند به بهبود سلامت کلی و جلوگیری از بازگشت به اعتیاد کمک کند.
در نهایت، ترک اعتیاد به کوکائین نیازمند تعهد، حمایت و استفاده از روشهای علمی درمانی است. هر فرد ممکن است به ترکیبی از این روشها نیاز داشته باشد تا بهترین نتیجه را بگیرد.
نتیجهگیری
در پایان، باید فرد معتاد را مطمئن کرد که علائم افسردگی، کسالت و بدبینی از عوارض کوکائین هستند که با قطع مصرف بهبود مییابند. اگر در درمان اعتیاد به کوکائین نیاز به کمک دارید، باید ضمن سمزدایی، درمان روانپزشکی را نیز شروع کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید. در روند بهبود، گروههای همیاری و انجمنهای دوازدهقدمی مانند معتادان گمنام کمک شایانی به شما میکنند. این گروهها میتوانند پشتیبانی اجتماعی و روانی لازم را فراهم کرده و راهنماییهایی ارزشمند برای ادامه مسیر بهبودی ارائه دهند. با تعهد، حمایت و استفاده از روشهای علمی درمانی، میتوان به یک زندگی سالم و بدون اعتیاد بازگشت.
سپهر آذری/مجله اعتیاد