عمق لکه‌ ننگ اعتیاد بر پیشانی معتاد

بالاخره این جرئت‌ را پیدا می‌کنم به دکتر بگویم که به کمک نیاز دارم. خیره به کف اتاق، به او اعتراف می‌کنم که مشروب می‌خورم و قرص مصرف می‌کنم. وقتی سرم را بالا می‌آورم، چشم تو چشم می‌شویم. صورتش مبهوت است. سریع نگاهش را می‌دزدد. کمی جلو می‌آید و آرام می‌گوید: «ما اینجا این مشکلات را درمان نمی‌کنیم.»

اینها را چاد فالبرگ می‌گوید، کسی که مدت‌هاست در فرایند بهبودی است و از تجربه‌ خودش در مواجهه با لکه‌ ننگ اعتیاد یا انگ ناشی از اختلال مصرف مواد مخدر می‌گوید. (stigma یعنی لکه ننگ، خفت، انگ، بدنامی) 

ننگ اعتیاد یعنی چی؟

اما منظور از انگ اعتیاد چیست؛ آن دسته عقاید غیرمنصفانه، منفی و اغلب ناروا را می‌گویند که از سوی جامعه به فرد مبتلا به اختلالات مصرف مواد نسبت داده می‌شود. شاید از نگاه اکثریت جامعه این دیدگاه‌ها طبیعی باشد و کسی که به هر دلیلی به سمت اعتیاد می‌رود، محکوم به مواجهه با این نگاه باشد. بنابراین یا باید انگ را بپذیرد یا آن را از خود پاک کند تا دوباره برچسب خوشنامی را از سوی جامعه دریافت کند. اما حقیقت این است که این نظرها می‌تواند عزت نفس مبتلایان به اعتیاد را از بین ببرد، آنها را به سمت انزوای اجتماعی سوق داده و دسترسی به خدمات درمانی را برایشان دشوار کند و بدین ترتیب، مشکل را وخیم‌تر کند. و در مجموع، توانایی جامعه برای رسیدن به راه‌حل‌های مفید، از جمله درمان، کاهش آسیب، حمایت‌ها و خدمات بهبودی را تضعیف می‌کند.

آمار و ارقام نشان می‌دهد که در دوران همه‌گیری کرونا مصرف مواد مخدر و الکل نسبت به گذشته بسیار افزایش یافته است. تنها در سال 2020، بیش از ۹۳۰۰۰ نفر در ایالات متحده بر اثر اوردز (یا بیش‌مصرفی) جان خود را از دست دادند که بالاترین رقم ثبت‌شده است. رسیدگی به این معضل همه‌گیر در طول یک همه‌گیر‌ی جهانی بسیار چالش‌برانگیز است. کووید–۱۹ با افزایش ناامنی اقتصادی، تحمیل انزوای اجتماعی و کاهش دسترسی به خدمات درمانی و بهبودی، این بحران را وخیم‌تر کرده است. نژادپرستی ساختاری و نابرابری‌های بهداشتی موجود در ایالات متحده هم به نوبه خود باری اضافی را به جامعه تحمیل می‌کند که به اعتیاد و بیش‌مصرفی در سراسر این کشور دامن زده است.

چندین راه برای پیشرفت واقعی در مبارزه با اعتیاد وجود دارد. یکی از آنها مواجهه با این واقعیت اجتناب‌ناپذیر است که انگ و تبعیض مرتبط با اختلالات مصرف مواد، غلبه بر بحران را [برای فرد مبتلا] دشوارتر می‌کند. به‌رغم دهه‌ها فعالیتِ سازمان‌های غیرانتفاعی، ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، کسانی که دارای «تجربه زیسته» هستند، و سازمان‌های دولتی، انگ مواد مخدر یا لکه ننگ اعتیاد یکی از مهم‌ترین و پایدارترین محرک‌های پیامدهای منفی برای افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد است؛ به بیماری اعتیاد دامن می‌زند و موانعی برای درمان، کاهش آسیب و حمایت‌ها و خدمات بهبودی به وجود می‌آورد.

شعارهای کلیشه‌ای انگ اعتیاد

اما نمی‌توان انگ یا لکه ننگ اعتیاد را بدون ارزیابی و نظارت قابل اتکا از بین برد. البته، چند مکانیسم‌ برای ارزیابی منظم سطوح متفاوت انگ یا پیشرفت در مبارزه با آن وجود داشته است. اقدامات گسترده با بودجه دولتی مثل مطالعات ملی انگ ایالات متحده (U.S. National Stigma Studies)، که به عنوان بخشی از مطالعه‌ی آماری اجتماعی عمومی (the General Social Survey) انجام می‌شود، بسیار پرهزینه است. این باعث می‌شود که این اقدامات به ندرت انجام شود و ظرف چند دهه، تنها چند شعار کلیشه‌ای درباره‌ی انگ اعتیاد به جهان مخابره می‌شود. علاوه بر این، این اقدامات آگاهی‌ای راجع به تفاوت ماهیت یا میزان لکه ننگ ناشی از اعتیادهای مختلف به جامعه تزریق نمی‌کند. و این مهم است، زیرا «ننگ» یک ساختار همه‌جانبه ندارد، مثل لباس بی‌سایز نیست که اندازه‌ی همه باشد، و ممکن است در اختلالات مصرف مواد بر اثر عوامل مختلفی به وجود بیاید. شناسایی دقیق آن عوامل، کلید پیشبرد اقداماتی است که در کاهش کلی ننگ مؤثر خواهند بود.

به‌علاوه، بیشتر اقداماتی که سعی در کاهش لکه ننگ اعتیاد دارند، مثل کمپین‌های بهداشت عمومی، با ارزیابی دقیقی همراه نیستند که فرصتی برای ارزیابی تأثیر و همچنین تغییر مثمر ثمر فراهم کند.

در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید

با دلایل روانی اعتیاد آشنا شوید

اعتیاد یک بیماری مزمن مغزی است

برای رفع این شکاف‌ها، نهادهای شَتِرپروف (Shatterproof)، دانشگاه ایندیانا، شرکت تحقیقات بازار Ipsos، و شرکت بیمه‌ی Hartford، شاخص ننگ اعتیاد Shatterproof را معرفی کردند تا یک معیار پایه از نگرش‌ها و باورهای عمومی درباره اختلالات مصرف مواد و برای نظارت بر انگ ناشی از آنها در درازمدت ایجاد کنند. این شاخص همچنین احساسات افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد، مثل تجربه طرد اجتماعی و ننگ درونی‌ را می‌سنجد.

با مجموعه‌ای جامع از بیش از پنجاه معیار ننگ که با بررسی جامعه‌ آماری متشکل از هشت هزار شهروند امریکایی تکمیل شده است، این بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین مطالعه‌ی آماری درباره‌ی ننگ اعتیاد است که تاکنون انجام شده است. 

شاخص انگ اعتیاد

این شاخص از یک استراتژی عکس‌نوشته استفاده می‌کند. یعنی از میان ده تصویر به‌طور تصادفی یک تصویر در اختیار شرکت‌کننده قرار می‌گیرد که فردی را توصیف می‌کند که به یک ماده، مثلاً الکل، داروهای اپیوئیدی (از خانواده‌ مورفین‌ها) تجویزی، هروئین یا متامفتامین اعتیاد دارد، یا فردی که به آن مواد معتاد بوده اما حالا در فرایند بهبودی است. نتایج مطالعه بر اساس این شاخص نشان می‌دهد که احساس انگ نسبت به افرادی که در بهبودی طولانی‌مدت از اعتیاد به هروئین هستند، منفی‌تر از نگرش نسبت به افرادی است که اعتیاد فعال به داروهای اپیوئیدی تجویزی دارند. 

شاخص انگ اعتیاد خود شامل سه شاخص جداگانه است: یکی شاخص سنجش نگرش‌ها و باورهای عمومی نسبت به افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد است؛ یعنی انگ عمومی. دیگری تبعیض ساختاری علیه افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد را از طریق قوانین و سیاست‌ها می‌سنجد؛ یعنی انگ ساختاری. سومی، احساس خود بی‌ارزشی و انگ درونی را در افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد می‌سنجد؛ انگ درونی.

تحقیقات پیشین نشان می‌دهد که این سه مؤلفه به شکل‌های مختلف خودشان را نشان می‌دهند و ممکن است هر یک موانع متفاوتی برای حمایت‌ها، خدمات درمانی و بهبودی به وجود آورند. به همین دلیل، سنجش هر سه، بینش جامع‌تری نسبت به انگ به دست می‌دهد تا تمرکز بر یک مورد. تنها در این حالت است که می‌توان به کاهش انگ عمومی اعتیاد امیدوار بود، چرا که با پیشرفت در یک جزء نمی‌توان جلو به حاشیه راندن و آسیب ثانویه وارده به افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد را گرفت. 

این مطالعه‌ آماری تا به حال نتایج مفید و در عین حال نگران‌کننده‌ای را برملا کرده است. برای مثال، از یافته‌های مطالعات کوچک‌تر قبلی برمی‌آید که سه‌چهارم پاسخ‌دهندگان فردی را که دارای اختلال مصرف مواد فعال است، غیرقابل اعتماد می‌دانند. حتی افرادی که بهبودی طولانی‌مدت دارند، با سوء‌ظن مواجه می‌شوند. بیش از یک‌سوم پاسخ دهندگان گزارش کردند که تمایلی به همسایه شدن با فردی در فرایند بهبودی یا دوستی با او ندارند، و بیش از نیمی از آنها گفتند که تمایلی به ازدواج با فردی در فرایند بهبودی و وارد کردن او به خانواده‌ خود ندارند. اما ناراحت‌کننده‌ترین یافته این است که کمتر از یک‌چهارم پاسخ‌دهندگان، اعتیاد را یک بیماری مزمن می‌دانند.

نکته جالب توجه و البته باز هم نگران‌کننده، واکنش متخصصان مراقبت‌های بهداشتی به مسئله‌ انگ اعتیاد است، به‌ویژه با توجه به تأثیر مستقیمی که بر دسترسی به مراقبت و کیفیت مراقبت و در نتیجه بر نتایج سلامت افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد دارند. نتایج این مطالعه‌ نشان داد که نظر این افراد نسبت به انگ عمومی و ساختاری فرقی با نظر عوام در این خصوص ندارد. دانش محدود متخصصان مراقبت‌های بهداشتی درباره‌ی اختلال مصرف داروهای اپیوئیدی و نظر آنها درباره‌ی انگ حقیقتاً خوفناک است. در میان متخصصان مراقبت‌های بهداشتی که در این تحقیق شرکت کردند، تقریباً نیمی این باور مضر را تأیید کردند که درمان اختلال مصرف داروهای اپیوئیدی با داروهایی مانند بوپرنورفین یا متادون، تنها «جایگزین کردن یک دارو با داروی دیگر» است.

درست است که نتایج اولین تحقیق مبنی بر شاخص انگ اعتیاد نگران‌کننده است، اما اتفاق خوبی هم هست. کمیت بخشیدن به میزان و عمق احساسات منفی افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد – نه تنها در بین مردم بلکه در بین کارفرمایان، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، اعضای خانواده و حتی خود کسانی که اختلالات مصرف مواد دارند – اولین گام برای تغییر آنهاست.

ترجمه مجله اعتیاد: آزاده اتحاد

منبع: https://www.statnews.com/2021/10/27/new-index-identifies-extent-depth-addiction-stigma/

چگونه با فرد معتاد رفتار کنیم

تاثیر شرم و خجالت در افسردگی و اعتیاد