عوارض وحشتناک اعتیاد به شیشه و روشهای درمان
سپهر آذری
عوارض مصرف شيشه چیست؟ چرا شیشه؟ چرا این ماده مخدر انتخاب و مصرف میشود؟ مگر اين روان گردان از چه چيزي تشکيل شده که روح و روان و جسم انسان را نابود ميکند و مصرف کنندگان، فجيعترين جنايتها را انجام میدهند؟ و چرا ترک این ماده در مقایسه با دیگر مواد مخدر، بسیار دشوارتر است؟
شیشه بسیار اعتیادآور است. اگر کسی به آن معتاد شود، برای ترک اعتیاد بهتر است حتماً کمک تخصصی بگیرد. شیشه یا crystal meth در دسته مواد محرک صنعتی قرار دارد و با نام متآمفتامین شناخته میشود. تأثیرات ناشی از مصرف آن سریع و عوارض شیشه بر روی انسان به صورت فوری مشخص میشود.
مخدر شیشه (C₁₀H₁₅N) معمولاً به صورت یک قرص یا پودر سفید بیبو است، اما طعم تلخی دارد. این ماده که در جهان با نام «کریستال مت» شناخته میشود، معمولاً به شکل تکههای شیشهای یا سنگهای درخشان به رنگ آبی مایل به سفید نیز عرضه میشود. شیشه معمولاً دود یا تزریق میشود.
تولید و مصرف آمفتامین به قبل از جنگ جهانی دوم بازمیگردد. این ماده به عنوان یک درمان موثر برای رفع افسردگی و خستگی سربازانی که برای چندین شب بیوقفه در نبرد مشغول بودند و امکان استراحت نداشتند، استفاده میشد. اما با گذشت زمان و شناختن عوارض خطرناک و اعتیاد به آن، استفاده از آمفتامین به عنوان یک دارو به تدریج متوقف شد. با این حال، تجار مواد مخدر و تولیدکنندگان آن، این ماده را برای تولید مواد مخدر جدید به کار گرفتند.
دیگر نامهای شیشه: کرنک، آیس، چاک، اسپید، کریستال، آیس، یخ، ترش، کریستینا، کاتن کندی….
در ادامه این مقاله، به بررسی روشهای درمان اعتیاد به شیشه نیز خواهیم پرداخت.
عوارض شیشه
عوارض مصرف شیشه بسیار خطرناک و جدی است. افرادی که این ماده را مصرف میکنند، ممکن است در دورههای ابتدایی مصرف تا ۷۲ ساعت نخوابند. در این مدت، آنها احساس سطح بسیار بالای انرژی دارند، توهمات شدیدی تجربه میکنند و برای مدتی به یک نقطه خاص متمرکز میشوند. همچنین، رفتارهای بیپروا و غیرعادی نیز شایع است. پس از اتمام اثرات مخدر، فرد ممکن است احساس خستگی و کوفتگی کند و برای حدود ۴۸ ساعت یا دو روز و شب متوالی بخوابد. هنگام بیداری، ممکن است با درد سر شدید، بیقراری، لرزش و حرکات غیرعادی در اعضای بدن مواجه شود.
افرادی که از مواد مخدر شیشه استفاده میکنند، با مشکلات اقتصادی – اجتماعی و عوارض ماندگاری مواجه میشوند، مثل:
داشتن کمترین سطح تحصیلات
درآمد کمتر خانواده
دسترسی کمتر به خدمات بهداشتی
مشکلات مسکن
انجام کارهای غیرقانونی
و اگر این ماده مخدر به نحوی ناامن مصرف شود، ممکن است مشکلات زیراضافه شود:
کاهش مقاومت بدن در برابر بیماریها
آسیب به اندامهای داخلی مانند ریه، کبد و کلیهها
ابتلا به بیماری ایدز یا هپاتیت یا عفونتهای جنسی دیگر
لاغری زیادی
پوسیدگی دندانها
خشکی شدید پوست و زخمهای پوستی
بیقراری و افسردگی
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
جنون شیشه
یکی از عوارض روانی شایع مصرف شیشه، ایجاد حالتهای جنون شبیه اسکیزوفرنی، شامل توهمات بینایی و شنوایی، بدبینی و پرخاشگری است. مصرفکننده شیشه در حالت خماری، به حرکات جنونآمیزی میپردازد که ممکن است حتی دیوانگان زنجیری را هم به تحیر بیاندازد!
شيشه موجب افزايش ضربان قلب، سرعت تنفس، اضطراب، خشم، افزايش حرارت بدن، نقصان در عملکرد کليه و قلب، روان پريشي و حتي مرگ ميشود. يکي از علايم حاد مواد محرک و از جمله شيشه، روان پريشي حاد است که همراه با توهم، هذيان و به ويژه آزار و اذيت است و در برخي موارد شدت روان پريشي فرد معتاد به شيشه به حدي است که با بيماري شديد روان پزشکي «اسکيزوفرني» اشتباه گرفته ميشود.
مصرف این ماده محرک باعث ایجاد توهمات شنوایی، دیداری، حتی لمسی و بویایی میشود، همچنین بیحسی عاطفی، اختلالات در فکر، خشونت و خودآزاری را فراهم میکند.
سایر عوارض شیشه: مشکلات شدید کبدی، جوشهای صورت، عفونت در دستگاه گوارش به ویژه رودهها، درد شدید بیضه و کاهش قوای جنسی از جمله عوارض خطرناک این مخدر است. توهماتی که بوسیله شیشهایها تجربه میشود باعث میشود آنها به شدت بدبین شوند، همه را دشمن خود میدانند و فکر میکنند نیروهای امنیتی از هر نقطهای جهان در تعقیب آنها هستند. آنها به نزدیکترین اعضای خانواده خود نیز به شدت بدبین میشوند. توصیف شدت این بدبینیها دشوار است.
شیشه برای لاغری
در حال حاضر، تعداد زیادی قرص با عنوان داروی لاغری و کاهش وزن حاوی این ماده اعتیادآور وجود دارند و به به بازار عرضه میشوند. این داروها، با ایجاد کاهش وزن، باعث اعتیاد میشوند، اما بسیاری از مصرفکنندگان در مورد حضور مواد مخدر شیشه در این قرصها آگاهی ندارند و بدون اطلاع به آن وابسته میشوند.
اعتياد آسان و ترک دشوار
عوارض مصرف شيشه به قدری وحشتناک است که حقیقتاً هرویین و یا قویترین مخدهای سنتی در مقابل آن بسیار ضعیف هستند. مصرف شیشه اثرات زودگذری دارد، اما بلافاصله پس از استفاده مجدد، نیاز به آن مجدداً حس میشود. این ماده مخدر باعث آسیب به سلولهای مغزی میشود و درمان آن چالش برانگیز است. گاهی افراد به دلیل عدم وجود علایم ظاهری، اعتیاد به شیشه خود را متوجه نمیشوند. ترک شیشه نیاز به کادر درمان متخصص دارد، اما عوارض جسمانی و روانی آن نمیتوانند به طور کامل جبران شوند. ترک شیشه باعث افسردگی و احساس پوچی میشود، که افراد را به مصرف دوباره آن ترغیب میکند. همچنین بیاشتهایی و بیخوابی بیمار نیز باید مورد توجه باشد. به طور کلی ترک اعتیاد به شیشه مشکلی است که نیازمند درمان روانپزشکی جدی است.
ترکیب مت آمفتامین اولین بار توسط یک داروساز ژاپنی در سال ۱۹۳۷ کشف شد. کارخانه آلمانی تلمر این ترکیب را به تولید انبوه تحت نام پرویتین درآورد. مت آمفتامین در زمان جنگ جهانی دوم توسط سربازان آلمانی برای برطرف کردن خستگی و افزایش انرژی استفاده میشد. ژاپن هم از متامفتامینهایی مانند شیشه برای آمادهسازی روحی، رفع خستگی، بیداری و هوشیاری طولانیمدت سربازان استفاده میکرد. بعدها سربازانی که بیش از حد به شیشه معتاد شده بودند، نتوانستند آن را ترک کنند.
برای ترک اعتیاد شیشه چه باید کرد؟
ترک اعتیاد شیشه نیازمند گذراندن دورههای سمزدایی و رواندرمانی است. این فرآیند شامل پاکسازی بدن از ماده مخدر شیشه و کمک به شخص معتاد برای زندگی بدون کریستال مت میشود. همچنین در طول ترک، باید آسیبهای روانی وارده توسط روانشناس بررسی شوند.
در طول مشاوره ترک اعتیاد به شیشه، به فرد کمک میشود تا توان ذهنی خود را بازیابی کرده و درک کند که بدون مصرف شیشه نیز میتواند فعالیتهای روزمره خود را انجام دهد.
روشهای درمان اعتیاد به شیشه
اعتیاد به متآمفتامین یا شیشه یکی از دشوارترین اعتیادها برای درمان است، اما امکانپذیر است. درمان روانشناختی، با شناسایی علل مصرف شیشه توسط فرد معتاد و عوارض بازگشت پس از ترک، مقابله میکند. این روش شامل آموزش مهارتهای زندگی به فرد معتاد و تقویت انگیزه او برای ترک است. خانواده فرد معتاد نیز نیاز به مداخلات روانشناختی دارد تا انگیزه بیشتری برای ترک معتاد خود داشته باشند. در صورت لزوم، پزشک یا روانپزشک ممکن است داروهای روانپزشکی را برای کنترل استرس، اضطراب، افسردگی و دیگر عوارض روانی معتاد تجویز کند، اما استفاده از داروها باید زیر نظر پزشک و به مدت محدود باشد تا اعتیاد جدیدی به وجود نیاید. همچنین، هیچ داروی خاصی که توسط سازمانهای بهداشت جهانی توصیه شده باشد، موجود نیست.
یکی از روشهای درمان اعتیاد به شیشه به نام ماتریکس مؤثر شناخته شده است. این روش درمانی مبتنی بر ارتقاء مهارتهای زندگی، تغییر عوامل محیطی موجب مصرف و مداخلات روانشناختی در خانواده است. این روش با موفقیت برای درمان معتادان به شیشه بهکار گرفته شده است.
کنترل خشونت فرد معتاد در درمان بسیار مهم است و باید بهطور دقیق انجام شود.
رویکرد شناختی-رفتاری (CBT) نیز یکی از معتبرترین رویکردهای درمانی اعتیاد در روانشناسی است. طبق تحقیقات انجامشده، این رویکرد در درمان اعتیاد تاثیرگذار واقع خواهد شد و اثر آن کمتر از سایر رویکردها نیست و با ترکیب رویکردهایی مثل گروهدرمانی از مؤثرترین مکملهای درمانی خواهد بود.
کاربرد و نحوه اثربخشی درمان شناختی رفتاری
رفتاردرمانی و انواع آن در درمان اعتیاد
کلام پایانی
ماده مخدر شیشه از ترکیبات آمفتامینهاست که به طور غیرقانونی تولید میشود و مصرف آن به عنوان یک ماده محرک در جوانان به دلیل هیجانات کاذب رواج دارد. مصرف این ماده علاوه بر اختلالات روانی شدید، به سلولهای مغز و سایر اندامهای بدن آسیب جبرانناپذیری وارد میکند و حتی ممکن است منجر به مرگ شود.
هر نوع اعتیادی قابل درمان است ؛ برای ترک اعتیاد بهتر است از پزشک خانوادگی یا کارشناس ترک اعتیاد مشورت گرفته شود. شرکت در برنامههای بهبودی مانند “معتادان گمنام” قویا توصیه میشود.
تحریریه مجله اعتیاد