آمار بالای شیوع بیماریهای روانی در ایران
یک سوم جمعیت بزرگسالان ایران دچار اختلالات اعصاب و روان هستند
تحریریه اعتیاد
علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: پیش بینی میشود از هر ۳ نفر شهروند ایرانی، یک نفر دچار اختلالات روانی باشد که آمار قابل توجهی است. بررسیها نشان میدهد ۶۰ درصد ایرانیها از اختلالات روانی خود بی اطلاع هستند. متخصصان میگویند از زمان شیوع کرونا میزان شیوع افسردگی، اضطراب و استرس ۱۶ درصد افزایش یافته است. همچنین انوشیروان محسنی بندپی، رئیس سازمان بهزیستی ایران بارها به آمار بالای شهروندانی که به مشکلات روانی دچار هستند اشاره کرده است. آماری که او داده، بسیار نگرانکننده است؛ ۳۴ درصد از افراد بالغ کشور دچار مشکلات روانی هستند.
گرانی، بیکاری، اعتیاد، نداشتن امید به آینده بهتر، تنگناهای اقتصادی و همچنین فشارهای روانی جامعه میتواند از جمله دلایل این وضع باشد.
سرعت افزایش بیماریهای روانی در ایران بیسابقه است. در سال ۹۲ این آمار به گفته احمد جلیلی، رئیس منتخب انجمن علمی روانپزشکان ایران، ۲۵ درصد افراد بزرگسال را در برمیگرفت.
داوود نجفیتوانا، استاد دانشگاه، آسیبشناس اجتماعی و جرمشناس، درباره این موضوع گفت: آمار اعلام شده از سوی دولت شاید برای بیلانهای مدیریتی آمار مناسب و درستی باشد اما واقعیت جامعه چیز دیگری میگوید. حتی با مطالعه سطحی در میان مردم متوجه میشویم که این آمار درست نیست. اکثر مردم جامعه دارای اختلالات روحی و روانی هستند شاید بتوان گفت بیش از۸۰ درصد مردم با یک اختلال دست و پنجه نرم میکنند. در شرایط فعلی اجتماع کمتر فردی را میبینیم که استرس و افسردگی نداشته باشد. حتی اگر حالت افسردگی ساده که به بیحوصلگی ختم میشود را هم مدنظر قرار دهیم باز هم مردم ایران وضعیت مناسبی ندارند.
چرا بیماریهای روانی در ایران افزایش یافته است؟
اگرچه اختلالات روانی دلایل مختلفی داشته و از ژنتیک تا سبک زندگی افراد در بروز آن دخیل هستند اما این دکتر نجفیتوانا معتقد است از تاثیر مشکلات اجتماعی در بروز این اختلالات نباید غافل شد. او بیان کرد: در شرایط فعلی کشور، التهاب ناشی از شرایط اقتصادی و برخی اخبار نگرانکننده در جامعه تاثیرگذار بوده است.
چگونه کارمندی که تا سال گذشته با حقوق خود یک زندگی زیر حد استاندارد داشته و حالا با گرانیهای فعلی، همان را هم از دست داده است و هر روز قدرت خرید کمتر میشود، از نظر روانی سالم است و حس رضایت از زندگی میکند؟
وقتی مشکلات اقتصادی و فرهنگی جامعه را تسخیر کرده، بنابراین تمام اقشار جامعه آسیب میبینند. قشر جوان جامعه امروز بیشتر از گروه دیگری مورد آسیب و گرفتار افسردگی است.
مشکلات اقتصادی و نداشتن امید به آینده از یک طرف و دوگانگی فرهنگی و تقابل فرهنگ سنتی و مدرن از سوی دیگر به این گروه آسیب میزند. اکثر جوانان تحصیلکرده کشور شغل ندارند و این موضوع فشار روانی را دو چندان میکند. از طرف دیگر کهنسالان جامعه به دلیل رهاشدگی و نداشتن امکانات اجتماعی و رفاهی مناسب و دارو و درمان دچار افسردگی هستند. بنابراین در بیان سادهتر به جز نوزادان که استرس پنهان دارند، اکثر جامعه ایران با التهاب درگیر است.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
چگونه اضطراب میتواند به سوءمصرف الکل منجر شود
شناخت انواع گوناگون اعتیاد، از اعتیاد به مواد تا اعتیاد رفتاری
با دلایل روانی اعتیاد آشنا شوید
خشونت، افسردگی، اعتیاد و خودکشی
این اولین بار نیست که نسبت به گسترش دامنه اختلالات روانی در ایران هشدار داده میشود. سالهای قبل نیز مسئولان بلندپایه، کارشناسان و استادان دانشگاه از افزایش مشکلات روحی روانی در ایران ابراز نگرانی کرده بودند. این اختلالات به انواع مختلف در جامعه بروز میکنند، از افزایش زد و خورد و بروز رفتار عصبی گرفته تا افسردگی و افتادن به دام اعتیاد یا خودکشی.
چندی پیش خبرگزاری “ایسنا”، از قول حسین قنبرنژاد، نماینده معاونت راهبردی قوه قضاییه از افزایش جرایم خشن خبر داده بود. او همچنین گفت که تهدید و خشونتهای کلامی و ضرب و جرح در فهرست ۱۰ اتهام اول پروندههای کیفری ظرف پنج سال گذشته بودهاند.
گزارش پزشکی قانونی نشان میدهد که در ایران در هر دقیقه یک نزاع صورت میگیرد و روزانه ۲۰۰۰ پرونده نزاع منجر به جرح در این سازمان تشکیل میشود. بیشتر جرمشناسان معتقدند که مشکلات اقتصادی و آسیبهایی چون تورم، گرانی، بیکاری، فقر، اعتیاد، ترافیک سنگین یا آلودگی هوا آستانه تحمل افراد را پایین میآورد و بستر مناسبی برای خشونت ایجاد میکند.
حسن قاضیزاده هاشمی، وزیر اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در همین رابطه گفته است که افزایش خشونت در ایران “مشکل فرهنگی و روانی” است و باید چارهای برای آن اندیشید.
محدودیتهای اخلاقی و نبود نشاط در جامعه
از طرف دیگر باید به افزایش چشمگیر آمار معتادان اشاره کرد که آمار رسمی بهزیستی به نظر پایین میآید و برخی متخصصین ترک اعتیاد عدد واقعی معتادان را بین پنج تا ده میلیون نفر تخمین میزنند.
اما این تنها کارگزاران دولت نیستند که به آمار تکاندهنده اعتیاد، خودکشی، جرایم گوناگون و افزایش خشونت در جامعه توجه میدهند. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که در جامعهی بستهای مانند جمهوری اسلامی برای جوانان و بهویژه زنان، محدودیتهای بسیار اجتماعی و اخلاقی وجود دارد که فضایی برای شادی و نشاط باقی نمیگذارند. وضعیت اقتصادی و اجتماعی افراد نیز در بروز بیماریهای روانی بسیار موثرند.
دکتر فرامرز قرهباغی، جامعهشناس و استاد دانشگاه پیش از این به دویچهوله گفته بود که اجبارهای اجتماعی و اقتصادی برای قراردادن افراد در چارچوبی ایدئولوژیک و از پیش تعیینشده، یکی از مهمترین دلایل به هم خوردن تعادل روحی افراد هستند.
بهمن ماه سال ۹۱ نتیجه یک پژوهش در ایران منتشر شد، که نشان میداد بیشترین اختلال روانی در میان جوانان در کشور ابتلا به افسردگی است. از ۲۵۰۶ جوانی که ۶۰۶ نفر آنها در مقطع پیش دانشگاهی و بقیه دانشجو بودند، در مورد ترس از بیماری، افسردگی، وسواس اجباری، اضطراب، خصومت و پرخاشگری، شکایت جسمی، روانپریشی و حساسیت در روابط متقابل سوال شده بود.
محمدتقی حسنزاده، رییس مرکز مطالعات وزارت ورزش و جوانان به خبرگزاری مهر گفته بود که نتیجه این تحقیق نشان داده که شایعترین اختلال روانی بین نسل جوان افسردگی است. سایر اختلالات به ترتیب شامل خصومت و پرخاشگری ۹ / ۲ درصد، تفکر پارانوئیک (کجخیالی و وهم ) ۷ / ۲ درصد، وسواس ۴ / ۲ درصد، حساسیت در روابط متقابل ۹ / ۱ درصد، روانپریشی ۱ / ۲ درصد و ترس ۹ دهم درصد بودهاند.