چگونه میتوان به یک فرد معتاد کمک کرد؟
اعتیاد درافراد جنبههای مختلفی دارد
تحریریه اعتیاد
در بررسی نحوه مواجه افراد با فرد معتاد یکی از اساسیترین سئوالات این است که چطور باید برای درمان اعتیاد فرد اقدام کرد؟
آیا درمانهای اجباری، مانند روش های «سگ درمانی» و خشن می تواند در بهبودی افراد موثر باشد؟
دو سئوال اساسی در زمینه اعتیاد وجود دارد که همه عوامل درگیر در مساله اعتیاد سعی می کنند به فراخور توانایی و تجربه خود به آن پاسخ دهند. اول: چگونه فردی معتاد میشود؟ دوم: به چه صورتی باید به فرد معتاد کمک کرد.
برای پاسخ به سئوال اول بسیاری از زاویههای مختلف آن را بررسی و تلاش کردند تا به آن پاسخ دهند، اما قریب به اتفاق این نظرات با هم در تعارض نیست. هرکس به فراخور فهم، درک و تجربه خود تلاش میکند تا به شناخت پدیده اعتیاد کمک کند. اما در مورد سئوال دوم اختلاف نظرها آنقدر فراوان است که شکاف میان آن گسترگی زیادی دارد. برای ترک مواد مخدر هر کس راه حلی ارائه میکند. اما این راه حل گاه آنقدر باهم تفاوت دارند که نمیتوان آنها را درک کرد. یک سر طیف این درمان، معتقد است که درمان اعتیاد باید اختیاری و با تمایل صورت گیرد. اما طرف دیگر بر این باور است که در درمان اعتیاد میتوان از زور و اجبار استفاده کرد.
یک طرف معتقد است که با عشق و علاقهای که خانوادهها به فرد معتاد انتقال میدهند میتوانند موجبات ترک او را فراهم کنند، اما در طرف دیگر این طیف کسانی قرار دارند که میگوید در صورت لزوم حتی میتوان معتاد را برای ترک کتک زدن و یا سگ به جان او انداخت. روشی که اصطلاحا «سگ درمانی» نامیده میشود. بعضی هم این روش را ترک اعتیاد اجباری مینامند. کدام یک از آنها درست میگویند؟ هیچ کس نمیتواند به این سئوال پاسخ قطعی دهند. چراکه اعتیاد درافراد جنبههای مختلفی دارد. گاه فرد معتاد چنان آسیب به خانواده وارد میکند که هیچ راهی جز اجبار در ترک اعتیاد برای آنها باقی نمیماند.
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید
انتقال به کمپ ترک اعتیاد اجباری، آدمربایی است
خانوادهای را تصور کنید که پدر از دنیا رفته و مادر، خواهر و پسر معتاد با یکدیگر زندگی میکنند. اعتیاد پسر سبب میشود تا امنیت مالی و روانی و گاه حتی جسمی از این خانواده بیسرپرست گرفته شود. هیچ کس جلودار او نیست و هرگونه زور و اجباری را برای تهیه مواد تحمیل میکند. در این شرایط چه کاری می شود کرد؟ خانواده تنها به دنبال خلاص شدن از دست فرد معتاد است. در این شرایط اولین و بهترین گزینه آن است که معتاد از محیط خانواده دور شود تا از آسیبها درامان بمانند. برای رسیدن به این هدف دو راه وجود دارد. زندان یا کمپ ترک اعتیاد.
پیشترها خانوادهها از ابزار اول استفاده میکنند. گاه با لو دادن فرزندانشان به پلیس او را روانه زندان میکردند. این کار باعث میشد تا مدتی از شر آسیب ای او در امان باشند. از سوی دیگر محیط بسته زندان سبب میشد تا فرد برای مدت کوتاهی هم که شده از مصرف موادمخدر دور باشد و یا به راحتی و با میزان زیاد نتواند از آن استفاده کند. اما این راه مدتهاست بسته شده است. دیگر کمتر کسی را با یک تماس تلفنی و به جرم اعتیاد روانه زندان میکنند. در این شرایط است که راه حل دوم پا به عرصه می گذارد.
برای این دسته از خانواده ها کمپهای ترک اعتیاد گزینه مناسبی است. پولی که قرار است خرج مواد مخدر فرزندشان کنند، بابت هزینههای نگهداری او در کمپ پرداخت میکنند. به این ترتیب هم از آسیب ها او در امان هستند و هم امیدوارند که موادمخدر مصرف نمیکند و در مرحله ترک اعتیاد قرار دارد. اما سئوال اصلی و اولیه همچنان باقی است؟ آیا فرد معتاد باید به اجبار ترک کند و یا به اختیار؟ ترک اعتیاد با عشق و محبت خانوادگی، یا «سگ درمانی»؟
واقعیت این است که تا خود فرد معتاد تمایل به عدم مصرف موادمخدر نداشته باشد، درمان برای او امکان پذیر نخواهد بود. اما در هرحال نمی توان از آثار و نتایج حداقلی که درمان اجباری به همراه دارد نیز غافل بود. سئوال همچنان باقی است: چگونه می توان به یک فرد معتاد کمک کرد؟
حمید جهانبین/ مجله اعتیاد
در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید:
یک مرکز ترک اعتیاد استاندارد چه ویژگیهای دارد؟