ارتباط بین مصرف مواد مخدر و سوء استفاده از کودکان
کودک آزاری در افراد معتاد بیشتر است
تحریریه اعتیاد
مقوله کودک آزاری در خانوادههای گرفتار به مواد مخدر شامل تمامی اشکال آزارهای جسمی، روحی، روانی، جنسی و بدرفتاری با کودک است که سلامت جسمی و آرامش روحی کودک را به خطر میاندازد.
شیوع کودک آزاری در افراد معتاد نسبت به افراد سالم بیشتر است. عواملی مانند فقر، پایین بودن تحصیلات، انزوای اجتماعی، بیکاری، بیسوادی و فقدان مهارتهای سرپرستی کودکان، همگی منجر به کودکآزاری توسط افراد معتاد میشوند. این شرایط، مهمترین عوامل سوقدهنده به سمت کودک آزاری جهت تربیت و قطع مصرف مواد مخدر هستند.
احساسات غالب پس از ارتکاب به کودک آزاری در افراد معتاد، غم و احساس گناه است. بدون شک، مصرف مواد توسط والدین یکی از مهمترین عوامل ایجاد سوءاستفادههای جسمی و جنسی و رفتارهای غیراخلاقی با کودک و سهلانگاری در تربیت آنهاست.
کودک آزاری در افراد معتاد یعنی بدرفتاری با کودکان؛ بهویژه کودکان خردسال که توانایی مراقبت از خود را ندارند، یکی از هولناکترین مشکلات جوامع بشری است.
این مقاله اولین بار در سال ۱۳۹۴ در مجله اعتیاد منتشر شده بود. نویسنده: شیوا نظری
کودک آزاری در افراد معتاد
کودکان ممکن است به دلیل اعتیاد اعضای خانواده خود با انگ، قضاوت اجتماعی، تبعیض و تخریب جایگاه اجتماعی شأن مواجه شوند. این میتواند منجر به احساس شرم، خجالت و بی میلی به کمک گرفتن و ترس از افشای وضعیت خانوادگی آنها شود که در مجموع بر رشد اجتماعی و رفاه کلی دانش آموزان تأثیر منفی میگذارد.
یکی دیگر از معضلاتی که مصرف موادمخدر و یا کم توجه والدین به کودکان پدید میآورد، آزار کودکان توسط دیگران است. برخی از آنها به دلیل بی مسئولیتی و غفلت والدین خود مورد سوء استفاده های جنسی و عاطفی توسط سایرین قرار میگیرند. تحقیقات به عمل آمده نشان میدهد که حدود 30% از کودکانی که مشغول تکدیگری و خرید و فروش مواد مخدر و یا در کارگاهها مشغول کار سخت و کارگری هستند مورد سوء استفاده سایرین قرار میگیرند.
متاسفانه کودکان در خانوادههایی که اعتیاد توام با فقر در آنها دیده میشود، در اندک زمانی منجر به کودک آزاری خواهد شد. والدین آنها یا خودشان این کودکان را مورد آزارهای جسمی قرار میدهند و یا زمینههای آزارهای جسمی و جنسی را در آنها از سوی سایر افراد جامعه فراهم میکنند. چرا که پدر و مادر در زمان اعتیادشان بسیار بی مسئولیت هستند و عمده وقت خود را صرف تهیه مواد و مصرف آن نموده و از کودکان خود غافل میشوند و چه بسا مجبورند که از آنها سوء استفاده کرده تا کمبودها و بی مسئولیتهای خود را جبران کنند. کودکان در این زمان بیشترین آسیب را میبینند و مورد آزار و اذیت والدین خود و حتی سایرین قرار میگیرند.
شناخت مراحل تغییر برای بهبودی پایدار
ارتباط اعتیاد و کودک آزاری
اکثر معتادانی که در زمان کودکی خود تجربه آزار جسمی یا جنسی یا فیزیکی و حتی کلامی داشتهاند، در بزرگسالی بیشنر به سمت مواد مخدر گرایش داشته و پس از مصرف سعی دارند تجربه تلخ خود را به کودکان دیگر انتقال دهند. به اعتقاد بسیاری از روانشناسان این موضع خود یکی از عوامل مهم در گرایش افراد به سمت مصرف مواد مخدر است.
سوء استفاده در دوران کودکی یک شاخص قوی برای سوء مصرف مواد و اعتیاد در آینده است. بزرگسالانی که در کودکی مورد آزار یا بیتوجهی قرار گرفتهاند، برای مقابله با مشکلات به مواد مخدر و الکل روی میآورند. این افراد نهتنها دچار مشکلات سوء مصرف مواد میشوند، بلکه در معرض خطر بیشتری برای سوء استفاده از فرزندان خود هستند. افزایش عوامل استرسزا مانند فقر، بیکاری و بیماری این وضعیت را بدتر میکند و منجر به چرخه معیوب بدرفتاری و اعتیاد در نسلهای مختلف میشود.
ضمن مطالعه ارتباط اعتیاد و کودک آزاری متوجه میشویم که ما می توانیم کودک آزاری را یک نوع خشونت خانوادگی بدانیم که درجات شدید و قوی دارد. و آنرا به انواع مختلفی تقسیم کنیم:
1- کودک آزاری جسمی
2- کودک آزاری روحی و روانی
3- کودک آزاری کلامی
4-کودک آزاری جنسی
5- کودک آزاری غفلتی
دردناکترین نوع کودک آزاری رامی توان کودک آزاری جسمی و جنسی قلمداد کرد.
درکودک آزاری روانی و اجتماعی متأسفانه این پدیده سالیانه میلیونها قربانی در جهان میگیرد که شامل هرگونه آسیب بدنی، روانی، آزارجنسی، جسمی و بیتوجهی و یا بدرفتاری با بچهها میشود.
در تمامی این نوع کودک آزاری می توان مسائل مهمی از جمله : افسردگی ، خشم و از دست دادن کنترل خصوصا به دلیل مصرف مواد مخدر یا دارو ، مشکلات مربوط به ازدواج، دوری گزیدن از بستگان، روش تنبیه بدنی برای تربیت، فشارهای اجتماعی، فقر، بیماریهای روانی، اختلالات شخصیتی، مصرف روزافزون مواد مخدر و … مورد بررسی قرار داد.
کودکانی که اغلب مورد سوءرفتار والدین و دیگران قرار میگیرند بیش از همه در محیطهای اجتماعی از کارایی پائینی برخوردارند و نمیتوانند از همه توان خود استفاده کنند. آنان، افسرده و تمایل به انجام رفتارهای بزهکارانه، مصرف مواد مخدر و خودکشی دارند.
برخی والدین میپندارند هیچ راه دیگری جز خشونت برای تربیت فرزندان نیست در صورتی که همواره برای تربیت، راههای جدید وجود دارد که برای والدین ناآشناست. امروزه کودکان نیازمند محبت و توجه پدر و مادرند و آرزوی هر کودکی ایست که پدر و مادرش از بند اعتیاد نجات پیدا کرده و با عشق و علاقه کانون گرم خانواده را محیا سازند و به جای برخوردهای کورکورانه و خشونت آمیز با مهر و علاقه از کودک خود حمایت کنند.
مشکلاتی که شخصیت معتاد ایجاد میکند
جمع بندی
سوء استفاده از کودکان با سوء مصرف مواد در آینده مرتبط است. سوء استفاده در دوران کودکی، به هر شکلی، تأثیرات ماندگار و ویرانگری بر زندگی کودک دارد. مطالعات نشان میدهد که کودکان با پدر یا مادر معتاد، بیشتر در معرض اختلالات خوردن، بارداری نوجوانی، عملکرد تحصیلی ضعیف، افکار یا اعمال خودکشی و مصرف مواد هستند. احتمال ابتلا به اختلال مصرف مواد در این کودکان۳ الی ۴ برابر بیشتر است. بزرگسالانی که در کودکی مورد سوء استفاده قرار گرفتهاند، اغلب به مواد مخدر و الکل بهعنوان راهی برای مقابله با آسیبهای دوران کودکی خود روی میآورند. نتایج یک مطالعه طولانیمدت نشان داد که سوء استفاده فیزیکی در پنج سال اول زندگی، مصرف مواد را در مراحل بعدی به وجود میآورد. مصرف مواد در بزرگسالی نیز احتمال کودکآزاری را افزایش میدهد. یک مطالعه اخیر نشان داد که کودکآزاری از طریق افزایش مصرف الکل و مواد مخدر در نسلها تکرار میشود.
شیوا نظری / سایت اعتیاد www.etiad.org