قربانیان گمنام سرما در کابل

معتادانی که در گورستان ناشناخته‌ها دفن می شوند. با سردن شدن هوا در کابل رقم تلفات معتادان نیز افزایش یافته‌ است. به گفته مسئولان هر شب سه تا پنج نفر از جوانان معتاد زیر پل سوخته که محل اصلی تجمع معتادان شهر کابل است، جان می‌دهند. اجساد بسیاری از این معتادان پس از روزها سرگردانی زیر نام مرده‌های “مجهول الهویه” در یک گورستان در شرق کابل دفن می‌شود.

هنوز آفتاب طلوع نکرده و در اوایل صبح من و همکارانم به پل سوخته رفتیم. محل اصلی تجمع معتادان شهر کابل بسیاری از جوانان معتاد که شب سرد را بدون اندک‌ترین امکانات زندگی پشت سر گذاشته‌اند با چهره‌های پریشان و رنگ و رو رفته بسوی ما می‌آیند و هر یکی از داستان غم‌انگیز زندگی خود می‌گویند.

مرتضی، ۳۵ ساله که تمام شب غذا نخورده و هنوز هم خماری مواد مخدر در سرش است، کنار من ایستاده و با چشمان پر از اشک از زندگی دوست خود می‌گوید که یک شب پیش در آغوش او چشم از جهان بست.

او گفت: “همیشه برای من می‌گفت مرا نزد خانواده‌ام ببر. نمی‌دانستم خانواده‌اش کجاست. اسهال بسیار شدید داشت و از خونریزی و نبود دوا جان داد. نه غذا داریم، نه هم کمپل (پتو) و دوا. هر شب رفیق‌های من در زیر این پل فوت می‌کنند.”

من همان روز شاهد درگذشت حداقل سه جوان معتاد در این محل بودم. اجساد در میان پتوها پیچانده شده بودند و دیگران منتظر کارمندان شهرداری بودند تا آنها را به گورستان منتقل کنند.

بر روی قبر معتادان فقط یک شماره می‌نویسند

هر یکی از این معتادان ابتدا برای خرید نان از من پول می‌خواستند و بعد تلاش می‌کردند حرف دل شانرا در برابر میکروفون بی‌بی‌سی با من شریک کنند.

اجساد جوانان معتاد پس از مرگ از سوی کارمندان شهرداری و حوزه امنیتی پلیس محل به طب عدلی (پزشک قانونی) منتقل می‌شود. چند ساعت انتظار ما پشت دروازه طب عدلی با وجود اینکه مجوز رسمی وزارت صحت/بهداشت را در دست داشتیم، بی‌نتیجه ماند و اجازه نیافتیم تا داخل محل برویم و با مسئولان صحبت کنیم.

پزشک قانونی مسئولیت تحقیق در باره اجساد را دارد و با مجوز رسمی این نهاد اجساد که هویت شان مشخص نیست، توسط کارمندان شهرداری کابل دفن می‌شود.

شهدای صالحین گورستان بزرگیست در شرق کابل که در دامنه شرق کوه شیردروازه و تپه بالاحصار کابل موقعیت دارد.

در این گورستان یک محل ویژه برای دفن اجساد آدم‌های معروف به “مرده‌های مجهول الهویت” وجود دارد.

روی سنگ هر قبر شماره زده می‌شود. این شماره در کتابی درج می‌شود تا از روی آن در صورت نیاز هویت دفن شدگان شناسایی ‌شود.

غلام سرور ملنگ، مسئول دفن جنازه‌های شناخته ناشده در گورستان شهدای صالحین است. او به من گفت حداقل در چند هفته گذشته ۳۰ جسد از معتادان را در این گورستان دفن کرده است.

او می‌گوید: “روی سنگ هر قبر ما شماره می‌زنیم. براساس فهرست و مکتوب‌های که نزد من موجود است، از بهار امسال تا کنون بیش از ۸۰۰ جسد در این گورستان دفن شده‌اند. شاید هم آمار بیشتر از این باشد.”

پل سوخته کابل به محل تجمع معتادان شهر تبدیل شده است

در افغانستان براساس آمارهای رسمی حدود ۳.۵ ملیون معتاد وجود دارد. شهرداری کابل می‌گوید به دلیل اینکه اجساد زیر نام ‘مجهول الهویه ‘ دفن می‌شوند، هنوز آمار دقیقی از تلفات معتادان وجود ندارد.

راحله کوهستانی، رئیس خدمات فرهنگی شهرداری کابل می‌گوید: “ازشروع زمستان امسال تاکنون هر روز ۳ تا ۵ جسد معتاد به طب عدلی (پزشک قانونی) انتقال داده شده‌اند. آمار دقیق معتادان که زندگی خود را از دست می‌دهند، به این دلیل نزد ما وجود ندارد که در کنار اجساد معتادان، اجساد کسانی که در حمله‌های انتحاری و برخی حوادث دیگر نیز شامل این فهرست است.”

علاو بر معتادان شهر کابل مشخص نیست که در دیگر ولایت‌ها و روستاهای افغانستان روزانه چه تعداد جوان زیر نام “مرده‌های مجهول الهویت” و به دور از چشم اعضای خانواده‌هایشان به خاک سپرده می‌شوند.

وحید پیکان/ BBC