دروغی به نام ترک اعتیاد فوری

در چند سال اخیر وعده‌های فریبنده ترک اعتیاد از طب سوزنی گرفته تا داروهای گیاهی زینت بخش صفحات روزنامه‌های کثیرالانتشار کشور شده است. شبکه‌های ماهواره‌ای نیز به این جریان اصرار دارند. این در حالی است که تبلیغات ترک اعتیاد با عناوین تضمینی بدون درد و بدون بازگشت غیرمجاز و غیرعلمی است.

درمان‌های کوتاه مدت، راه حل جدی برای درمان اعتیاد نیستند. از زمان آغاز درمان اعتیاد در کشور، تمرکز درمان به استفاده از دارو بوده و از درمان‌های غیردارویی مانند روان درمانی و مشاوره معتادان، برای پیشگیری از عود غفلت شده است.

کارشناسان موادمخدر معتقدند که گسترش این درمان‌های غیرمجاز ترک اعتیاد عوارض زیادی را در افراد به وجود می آورد. از دست دادن امید، عدم حمایت خانواده و از دست دادن سرمایه از مهمترین عوارض این گونه درمان‌های ترک اعتیاد در جامعه است.

عناوین چشمگیر تبلیغات عامل امیدواری فرد معتاد و خانواده او نسبت به درمان می شود. فرد معتاد فکر می‌کند هر زمانی که تصمیم بگیرد به راحتی می‌تواند در طول یک هفته اعتیاد را ترک کند، در حالی که این گونه نیست.

اگر چه سازمان بهزیستی اقدام به انتشار فهرست مراکز ترک اعتیاد مجاز کشور کرده است، اما همچنان درمانهای غیرمجاز ترک اعتیاد مشکلات زیادی را برای مردم به وجود می آورد و آنان در پیچ و تاب تبلیغات رنگارنگ این مؤسسات گرفتار می شوند.

ترک اعتیاد، طرح درمان می‌خواهد

حمید رضا طاهری سرپرست کلینیک مشاوره و روان درمانی مرکز ملی مطالعات اعتیاد در مورد روش‌های درمان اعتیاد می گوید: واقعیت این است که با پیشرفت‌های جهانی که در علم و به خصوص علوم روانپزشکی، علوم اعصاب و روانشناسی اتفاق افتاده است، اعتیاد هم مانند خیلی از بیمار‌ی‌های دیگر قابل درمان است. اگر افراد وابسته به موادمخدر به مراکز درمانی معتبر مراجعه کنند، امکان بازیابی سلامت خود و ترک موادمخدر را خواهند شد.

در درمان‌های علمی ابتدا فرد از جهات گوناگون مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، اقدام‌های لازم شناسایی می‌شوند و در نهایت برنامه درمانی مناسب انتخاب می‌شود. طرح درمان باید مطابق با نیاز بیمار باشد تا به نتیجه مطلوب برسد. متأسفانه در بسیاری از مراکز درمانی از یک روش و فرمول برای درمان تمام بیماران مصرف کننده موادمخدر استفاده می شود که صحیح نیست.

هر چند تشخیص بیماری همه افراد ممکن است اعتیاد باشد، اما این بیماری منشأ و علل گوناگونی دارد که باید به دقت بررسی شوند و با توجه به علل ایجاد بیماری و ارزیابی کامل فرد طرح درمانی نوشته و اجرا شود.

کوتاه ترین زمان درمان اعتیاد: شش ماه

وقتی دوره وابستگی به موادمخدر در مدت زمان طولانی اتفاق می‌افتد به هیچ وجه نمی‌توان در مدت زمان کوتاهی فرد را از اعتیاد نجات داد. چنین آگهی‌هایی بیشتر برای جلب افراد و دریافت هزینه‌های زیاد است که نتایج مطلوبی نیز به همراه ندارند. درمان کامل یک فرد بیمار، شامل ابعاد مختلف جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است که زمان نسبتاً زیادی را لازم دارد و نمی‌توان در عرض چند ساعت یا چند روز فردی را که وابستگی شدید به مصرف موادمخدر دارد، تغییر کلی داد. کوتاه ترین زمان مورد نیاز برای درمان کامل یک فرد وابسته به موادمخدر حدود ۶ ماه است.

فرد وابسته به موادمخدر چون در بسیاری از مراحل و قسمت‌های زندگی خود با شکست مواجه شده است، در مرحله ترک موادمخدر نیز احساس شکست و عدم موفقیت را به همراه دارد و به همین طریق این شکست را دوباره به سایر مسایل زندگی تعمیم می‌دهد. این افرد به طور معمول بدون مراجعه به مراکز درمانی و ترک اعتیاد خود شروع به کم کردن مصرف موادمخدر و ترک آن می‌کنند، اما چون زمینه‌های شکست را بارها تجربه کرده‌اند کمتر موفق به ترک موادمخدر می‌شوند و دوباره به سمت مصرف آن گرایش پیدا می‌کنند.

ترک کردن مواد جدید بسیار سخت‌تر است

شیشه اعتیاد نمی‌آورد، اکس وابستگی ندارد، ماری جوانا یا گُل اعتیاد آور نیست. ریتالین را هر وقت دلت خواست بخور…

اینها مهمترین شعارهای تبلیغاتی فروشندگان موادمخدر و توهم زا هستند. آنان تلاش می‌کنند پیش از هر چیز به مشتریان شان بقبولانند که این مواد مانند موادمخدر سنتی وابستگی ایجاد نمی‌کنند و هیچ خطری ندارند.

دکتر هومان نارنجی‌ها، مدیر کل دفتر پیشگیری از اعتیاد ستاد مبارزه با موادمخدر با رد کردن چنین ادعاهایی می‌گوید: باورهای غلطی درباره مواد اعتیادآور جدید رایج شده اند که از سوی فروشندگان این مواد برای بازاریابی ساخته و پرداخته شده، در حالی که این مواد قوی‌تر از موادمخدر سنتی هستند و اعتیادآوری بالاتری هم دارند.

به طور مثال، مقدار مورفین موجود در کراک ایرانی، از مورفین هروئین موجود در بازار قدیم به مراتب بیشتر است، در نتیجه وابستگی بیشتری به وجود می‌آورد و درمانش بسیار سخت تر از درمان وابستگی به تریاک خواهد بود.

باور رایج دیگری می گوید که شیشه و اکستسی و ترکیبات مشابه آنها اعتیادآور نیستند، در حالی که این مواد هم مانند سایر مواد، وابستگی ایجاد می کنند. به طور مثال درمان معتادان به شیشه بسیار دشوار است، زیرا اختلالات روان پزشکی، جنون و افسردگی‌های شدید غیرقابل برگشت و مقاوم به درمان در این بیماران به چشم می‌خورد.

امروز برای ترک دادن یک معتاد به مواد محرک شیمیایی جدید وجود گروهی از متخصصان لازم است که فرآیند طولانی و توان فرسای درمان را پیش ببرند و دیگر مانند گذشته روش‌های سقوط آزاد جوابگو نیست. امروز درمان‌گران برای درمان افراد معتاد دچار مشکلات مضاعفی می‌شوند، چرا که مواد جدید علاوه بر تأثیرات جسمانی آثار روانی مخرب و گاه جبران ناپذیری را به وجود می‌آورند.

در گذشته، معتادان به تریاک شاید تنها مشکل روانی که تجربه می‌کردند افسردگی بود ولی معتادان به شیشه، کراک، اکس و سایر مواد اعتیادآور نوظهور، دچار انواع بیماری‌ها و اختلالات روان‌پزشکی می‌شوند، چون این مواد که اغلب مشتقات آمفتامین هستند، در دراز مدت سیستم عصبی را به قدری تخریب می‌کنند. عوارض روانی مانند افسردگی‌های شدید، اختلالات اضطرابی، مالیخولیا و جنون، آزار دیگران، تهاجم و اسکیزوفرنی از نتایج اجتناب ناپذیر آن است.

در مجله اعتیاد بیشتر بخوانید:

یک مرکز ترک اعتیاد استاندارد چه ویژگی‌های دارد؟

بهترین روش‌های درمان اعتیاد به مواد مخدر