اعتیاد به زاناکس: عوارض جانبی، ترک و توانبخشی
زاناکس بهشدت اعتیادآور است
تحریریه اعتیاد
زاناکس (آلپرازولام) یک داروی بسیار اعتیادآور است که بهطور گسترده و معمول توسط پزشکان تجویز میشود. دسترسی نسبتاً آسان به این دارو و تجویز مکرر آن، از عواملی هستند که به افزایش مشکل اعتیاد به زاناکس دامن میزنند. این دارو که در داروخانهها و حتی در محیطهای غیررسمی به راحتی در دسترس است، بهویژه در سالهای اخیر مورد سوءاستفاده قرار گرفته و منجر به وابستگیهای گسترده، بهویژه در میان جوانان، شده است. اگرچه مصرف قرص زاناکس میتواند برای هر کسی خطرناک باشد، اما این ماده به دلیل محبوبیت آن در میان جوانان، عواقب ویرانگری دارد. برخی افراد مصرف زاناکس را با تجویز پزشک آغاز میکنند، در حالی که برخی دیگر آن را از طریق دوستان یا در مهمانیها کشف میکنند. هرچند همه کسانی که زاناکس مصرف میکنند دچار اعتیاد نمیشوند، اما مصرف مداوم آن بهشدت خطر وابستگی جسمانی را افزایش میدهد.
قرص زاناکس چیست؟
زاناکس (Xanax) از خانواده داروهای ضدافسردگی و بنزودیازپینها است که در اواخر دهه ۶۰ میلادی به عنوان داروی ضد اضطراب تولید شد. این دارو با عملکرد سریع و مؤثر خود، معمولاً ۲۵ دقیقه پس از مصرف اثر میگذارد و تأثیر آن تا چند ساعت باقی میماند. قرص زاناکس عمدتاً برای بیمارانی که دچار اختلالات اضطرابی یا حملات عصبی (پنیک) هستند، تجویز میشود و بهویژه برای کنترل حملات ناگهانی اضطراب شدید مفید است. این دارو با پیوستن به گیرندههای عصبی گابا در مغز، حس آرامش را ایجاد میکند و به کاهش تنشهای عصبی کمک مینماید.
عوارض قرص زاناکس چیست
زاناکس یا آلپرازولام هم از نظر جسمانی و هم روانی بهشدت اعتیادآور است و حتی مصرف دارویی آن نیز میتواند خطرناک باشد. با گذشت زمان، بدن مصرفکننده نسبت به اثرات دارو مقاوم میشود، به این معنا که برای دستیابی به نتایج مطلوب، نیاز به افزایش دوز پیدا میکند. علاوه بر این، برخی افراد ممکن است به دنبال تجربه اثرات سرخوشانه زاناکس باشند که این نیز خطر سوءمصرف را افزایش میدهد. مصرف مداوم، بهویژه در دوزهای بالاتر از مقدار تجویزشده، منجر به وابستگی جسمانی میشود. بهمنظور پیشگیری از ایجاد تحمل دارویی، وابستگی و اعتیاد، بهتر است در مصرف زاناکس احتیاط شود. اگر سابقه اعتیاد به مواد مخدر یا الکل دارید، ضروری است قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است شما و پزشکتان تصمیم بگیرید از دارویی با اثرات اعتیادآور کمتر برای درمان اضطراب استفاده کنید.
قرص زاناکس باید توسط پزشک تجویز شود اما مانند بسیاری از داروهای نسخهای دیگر اغلب توسط اشخاص نیز به فروش میرسد. جوانان اکثراً با این دارو در جشنها و پارتیها آشنا شده و آن را با الکل و یا دیگر موادمخدر ترکیب میکنند. مصرف آن چه به تنهایی و یا بشکل ترکیبی بسیار خطرناک بوده و باعث اُوِردوز میشود.
بعد از اعتیاد آلپرازولام افراد معتاد اغلب در جستجوی مواد، سراغ پزشکان مختلف و یا مراکز فوریتهای پزشکی میروند اما امروزه اطباء و پزشکان داروخانه در توزیع این گونه داروها که قابلیت سوءمصرف را دارند بسیار محتاط عمل میکنند ولی همچنان این معضل باقیاست.
از آنجایی که زاناکس بشدت اعتیادآور است بهتراست در صورتی که برای شما تجویز شده نسبت به آن کاملا هشیار باشید. براساس مطالعات کلینیک “مایو” نشانههای اعتیاد به زاناکس میتواند انواع مختلفی داشته باشد که شامل :
-بیخوابی و یا تمام شدن دارو در اغلب اوقات
-کاهش تمایل به انجام فعالیتهای روزمره
-اضطراب و عصبانیت
-نوسان خلقوخو
-فکر به خودکشی
-نیاز مبرم به مواد
-در جستجوی مداوم برای بدستاوردن دارو، اجبار پزشک به نوشتن نسخه، پرداخت پول به پزشک برای نسخه و یا دزدی دارو
-پرخاشگری
-نادیده گرفتن مسئولیتها مانند کار یا خانواده
-مصرف بیش از مقدار تجویز شده
-لهکردن قرص برای استنشاق و یا جویدن آن بمنظور عملکرد سریعتر
ممکن است شناسایی اعتیاد به آلپرازولام مشکل باشد. اگر شما به عزیزی که مظنون به سوء مصرف زاناکس میباشد هشدار دهید احیاناً آن را انکار کرده و یا عصبانی میشود. کسی که در حال مصرف مواد است چنان در انکار بسر میبرد که حتی متوجه آن نیست که دچار مشکل شده است. بهتراست که دلایل نگرانی خود را با ملایمت با آنها درمیان بگذارید اما بهرحال آماده حالت تدافعی آنها هم باشید. مراحل پذیرش و اقرار به مشکل زمانبر است و شاید آنها باید به تهخط برسند تا درخواست کمک کنند.
اگر شما خود را در راه مراکز دارویی و یا رفتن نزد این پزشک و آن پزشک میبینید تا بالاخره یک نفر داروی شما را بدهد و یا داروی خود را قبل از دوره تجویز شده تمام کردهاید پس شاید شما نیز دچار مشگل وابستگی و یا اعتیاد شدهاید.
عوارض جانبی اعتیاد به زاناکس
براساس تحقیقات “موسسه ملی مصرف مواد مخدر” (NIDA) زاناکس موارد بسیاری از عوارض جانبی مختلف داشته و میتواند سلامت بدن را بشدت به مخاطره اندازد . اگر شما درحال مصرف زاناکس به شکل تجویز شده هستید باید همواره با پزشک خود در تماس باشید و در صورت بروز هر مشگلی سریعاً برای درمان آن اقدام نمایید. همینطور اگر به عضوی از خانواده خود مظنون هستید که در حال مصرف زاناکس است و نشانههای آن را مشاهده کردید باید درخواست کمک کنید .
“مدلاین پلاس” برخی از عوارض مشخص زاناکس را اینگونه عنوان میکند :
تورم دست و پا
رعشه
حمله صرعمانند
دوبینی یا تاری دید
افکار خودکشی
فراموشی
کاهش وزن سریع
یرقان – زردی
مشگلات گوارشی – یبوست و یا اسهال
تپش قلب
عدم مصرف الکل حین مصرف زاناکس حتی درصورت تجویز پزشک، ضروری است. علاوه بر نشانههای فیزیکی زاناکس ممکن است عوارض روانی و عاطفی مختلفی را بهمراه داشته باشد. برای همین بسیار مهم است که شما عوارض مصرف زاناکس را با پزشک خود درمیان بگذارید. این یک درمان روانپزشکی است که تاثیرات مشخصی بر ساختار مغز گذاشته و ممکن است مناسب حال شما نباشد. عوارض احتمالی روانی/عاطفی زاناکس به قرار ذیل است:
از خود بیخود شدن
توهم
افکار پراکنده و آشفته
احساس افسردگی شدید
افکار خودکشی
اضطراب
ترک اعتیاد زاناکس
عوارض ترک اعتیاد به زاناکس میتواند بسیار شدید بوده و شما نباید بدون نظارت پزشکی اقدام به ترک مصرف آن بنمایید. این موضوع بسیار مهمی است چون امکان بروز مشکلات سلامتی بسیاری است که حتی منجر به مرگ میشود. اگر شما به مصرف زاناکس وابسته شدهاید برای ترک اعتیاد خود حتما کمک پزشکی بگیرید.
ترک اعتیاد زاناکس (یا آلپرزولام) میتواند اثرات جسمانی و روانی داشته باشد که با توجه به ساختار بدنی هر شخصی از تنوع زیادی برخوردار است . عواملی همچون وزن، مدت زمان مصرف، میزان مصرف و شرایط روحی روانی حال حاضر همگی نقش مهمی در این موضوع دارند. موارد زیر لیست عوارض معمولی است که میتواند هنگام ترک مصرف اتفاق بیافتد :
مشگل خواب
تاری دید
سرد و گرم شدن بدن
عصبی شدن و اضطراب
رفتارهای خشمآلود
افسردگی مزمن
افکار خودکشی
حملات عصبی
احساس مورمور شدن دست و پا
مرگ در اثر خودکشی و یا به مخاطره افتادن سلامتی
سمزدایی پزشکی میل به مواد را در مصرفکننده کاهش داده تا عوارض ترک را به حداقل برساند. ترک سریع (یابویی) مصرفکننده را در معرض مشگلات جدی سلامت قرار میدهد. طول درمان ترک زاناکس بستگی به مدت مصرف و میزان آن دارد. عوارض شدید ترک در همان روزهای اول خود را نشان میدهند اما سمزدایی کامل ممکن است هفتهها بطول بیانجامد.
بهبودی از اعتیاد زاناکس
اولین گام برای بهبودی از اعتیاد به زاناکس، شروع فرآیند سمزدایی تحت نظر پزشک است. این مرحله بسیار حساسی است و نیاز به نظارت تخصصی دارد. پاکسازی بدن از مواد مخدر، اولین قدم در مسیر بهبودی است، اما باید بدانید که این فرآیند زمانبر بوده و نیاز به صبر و حوصله دارد. در این مرحله، عوارضی مانند اضطراب، افسردگی، اختلال خواب و مشکل در تمرکز ممکن است تجربه شود. این علائم با گذشت زمان کاهش مییابند، اما بهویژه در روزهای اول، وسوسه بازگشت به مصرف برای رهایی موقت از این ناراحتیها ممکن است به سراغتان بیاید.
یکی از بهترین روشها برای حمایت از خود یا عزیزانتان در این مسیر، مراجعه به مراکز تخصصی ترک اعتیاد است. این مراکز محیطی امن و دور از افکار بازدارنده و دلسردکننده فراهم میکنند که برای بهبودی طولانیمدت ضروری است.
اعتیاد یک بیماری است که تنها وابستگی جسمانی را شامل نمیشود و ربطی به اراده یا انگیزه فرد برای ترک ندارد. بسیاری از مصرفکنندگان در حال بهبودی اذعان میکنند که باوجود تمایل شدید به ترک، بهتنهایی قادر به انجام آن نبودهاند. در این شرایط، کمک گرفتن از دیگران تنها راهحل مناسب است.
مراکز ترک اعتیاد نهتنها فرصتی برای رهایی از مصرف فعال فراهم میکنند، بلکه به معتادان امکان ساختن زندگی غنی و معنادار را میدهند. افرادی که با پیشینههای مختلف به این مراکز میآیند، اغلب تجاربی مشترک از زخمهای روانی، انزوا و افسردگی دارند. این مراکز با شناسایی این عوامل و آموزش راهکارهایی برای مقابله با آنها، به بیماران کمک میکنند تا از لغزش و بازگشت به مصرف جلوگیری کنند.
ترجمه: محبوبه